Quốc tế phản đối “đường lưỡi bò” của Trung Quốc

"Cơ sở lịch sử" không thuyết phục

Hội thảo do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế của Mỹ tổ chức diễn ra từ sáng 20.6 tại thủ đô Washington (Mỹ) với sự tham dự của khoảng 150 học giả, nhà nghiên cứu, quan chức ngoại giao và phóng viên báo chí đến từ nhiều nước trên thế giới.

Theo các Hãng tin AFP, Reuters, sau phát biểu của ông Su Hao - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quốc tế của Đại học Ngoại giao Bắc Kinh, trong phiên thảo luận đầu tiên về tuyên bố chủ quyền cũng như chính sách của Trung Quốc tại biển Đông, nhiều học giả quốc tế đã ngay lập tức lên tiếng phản bác các lập luận của học giả Trung Quốc, đặc biệt là "cơ sở lịch sử" của tuyên bố chủ quyền đường chữ U (còn gọi là đường lưỡi bò).

Đường chữ U (màu đỏ) mà Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền trên biển Đông.

Trong bài phát biểu ngay sau đó, ông Termsak Chalermpalanupap - Giám đốc phụ trách chính trị và an ninh của Ban Thư ký ASEAN, cho biết: "Tôi không cho rằng Công ước của LHQ về Luật Biển (UNCLOS) công nhận lịch sử là cơ sở để tuyên bố chủ quyền".

Giáo sư Peter Dutton thuộc Đại học Hải quân Mỹ, cũng không đồng tình với cách giải thích của Trung Quốc về ý nghĩa của đường chữ U liên quan tới lịch sử. Ông nói: "Về quyền tài phán đối với các vùng biển, lịch sử không liên quan gì cả, mà phải tuân theo UNCLOS".

Nhà nghiên cứu nổi tiếng, Giáo sư Carlyle Thayer từ Học viện Quốc phòng Australia nói rằng việc học giả Trung Quốc sử dụng "di sản lịch sử" để giải thích về tuyên bố chủ quyền một lần nữa bộc lộ việc thiếu cơ sở pháp lý theo luật quốc tế trong tuyên bố chủ quyền này.

Cũng liên quan đến khía cạnh luật quốc tế, bà Caitlyn Antrim - Giám đốc Ủy ban Pháp quyền Đại dương của Mỹ, khẳng định tuyên bố đường 9 đoạn (đường chữ U) không có cơ sở theo luật quốc tế, bởi cơ sở lịch sử là rất yếu và rất khó bảo vệ.

Bà Antrim nói: "Tôi không hiểu Trung Quốc tuyên bố cái gì trong đường chữ U đó. Nếu họ tuyên bố chủ quyền với các đảo do đường ấy bao quanh, thì câu hỏi đặt ra là họ có chứng minh được chủ quyền với các đảo đó hay không. Nếu Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền với các đảo từ 500 năm trước, nhưng sau đó lại bỏ trống thì tuyên bố chủ quyền trở nên rất yếu. Đối với các đảo không có cư dân sinh sống thì họ chỉ có thể tuyên bố lãnh hải, chứ không thể tính vùng đặc quyền kinh tế từ các đảo đó".

Trung Quốc gây căng thẳng ở biển Đông

Tại Hội thảo, Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain ngày 20.6 đã nêu đích danh Trung Quốc là nguyên nhân gây ra căng thẳng ở biển Đông, đồng thời khẳng định những tuyên bố chủ quyền của nước này là "không có cơ sở nào theo luật quốc tế".

Ông McCain nhấn mạnh trong bài phát biểu được phát trực tiếp trên website của CSIS: "Tình hình hiện nay đòi hỏi phải nói thẳng: Một trong những lực lượng chính làm gia tăng căng thẳng ở biển Đông, và khiến cho khó đạt một giải pháp hòa bình cho những tranh chấp này, chính là lối hành xử hung hăng của Trung Quốc cùng những tuyên bố chủ quyền không có căn cứ mà nước này tìm cách đưa ra".

Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain khẳng định: "Điều khiến tôi lo ngại, và tôi cho rằng nhiều người trong số các quý vị cũng vậy, là những tuyên bố đòi chủ quyền bành trướng mà Trung Quốc đang đưa ra ở biển Đông. Lý do đưa ra cho những tuyên bố này thì không có cơ sở nào theo luật quốc tế; và những hành động ngày càng quyết liệt mà Trung Quốc đang thực hiện nhằm khẳng định quyền tự tuyên bố của họ, trong đó có cả những vùng biển thuộc phạm vi 200 hải lý tính từ bờ biển của các nước ASEAN, cũng như hàng loạt vụ việc gần đây liên quan đến Việt Nam và Philippines".

Bắc Kinh cần hành xử trách nhiệm

Tại một phiên họp diễn ra ngày 21.6, các bộ trưởng quốc phòng, ngoại giao của Nhật Bản và Mỹ ra tuyên bố chung kêu gọi Trung Quốc hành xử một cách có trách nhiệm đối với sự ổn định tại khu vực. Theo Đài NHK (Nhật Bản), tuyên bố trên cũng cho rằng thực lực quân sự của Trung Quốc có thể làm mất ổn định tình hình an ninh khu vực, đồng thời khẳng định hai nước cần hạn chế Bắc Kinh trong việc theo đuổi các đòi hỏi chủ quyền của họ.

Trả lời phỏng vấn của tờ Asahi Shimbun (Nhật Bản) mới đây, cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu cho biết, Singapore đồng ý rằng việc tăng cường sự hiện diện của Mỹ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhằm cân bằng sự trỗi dậy của Trung Quốc là điều cần thiết. Ngoài ra, Mỹ cũng cần hợp tác với Nhật Bản và ASEAN để kìm chế bớt tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Gia Khánh