Reaper MQ-9 là thiết bị không người lái đã bắn chết tướng Soleimani?

Chiến tranh bằng thiết bị không người lái nay cho phép Không lực Hoa Kỳ tấn công "chính xác" vào các mục tiêu có chọn lọc, gần như mọi nơi, mọi lúc, kể cả vào ban đêm.

Có thể nói, bên cạnh chiến đấu cơ F16, phi cơ tiếp liệu trên không KC-135 ('stratotanker' - tàu chở dầu trên thượng tầng khí quyển), thì thiết bị không người lái Reaper giúp Hoa Kỳ gần như hoàn toàn kiểm soát bầu trời.

Các nước như Anh, Pháp cũng đều đã dùng loại thiết bị không người lái này và họ mua từ một công ty Hoa Kỳ.

Reaper MQ-9 là loại thiết bị không người lái gì?

Reaper, theo trang web U.S. Air Force, là loại thiết bị bay không người lái, "có vũ trang, đa tính năng, bay ở độ cao trung bình, giờ bay dài, tầm bay rộng, tới 1.850km".

Trên thực tế, đây là một phi cơ nhỏ, có sải cánh 20m, không có phi công và buồng lái mà do người điều khiển từ xa, hệt như việc "lái máy bay" trong trò chơi video.

Được đưa vào cuộc chiến Afghanistan từ 2007, Reaper MQ-9 hiện đại hơn thiết bị không người lái thế hệ trước, Predator MQ-1, không chỉ về khả năng chụp không ảnh và trinh sát, mà còn có thể bắn hạ mục tiêu từ xa.

Hồi tháng 3/2018, phóng viên BBC Justin Rowblat đã đến thăm một phi đội thiết bị không người lái của quân đội Mỹ ở sân bay Kandahar, Afghanistan.

Ông mô tả:

"Chiếc thiết bị không người lái "Reaper" trông khá mỏng manh, nhưng có hình dạng đặc biệt, đầu tròn, cánh đuôi nghiêng, và phần cánh quạt lại nằm trên thân phía sau và đây là loại phi cơ gây tai tiếng nhất trong toàn bộ phi đoàn của Hoa Kỳ.

Chiếc MQ-9 này là hiện thân của cuộc chiến bất cân xứng của Hoa Kỳ. Những người chỉ trích nói dạng "thiết bị bay không người lái" này, như cách gọi của Không lực Mỹ, làm thay đổi cán cân cuộc chiến, vì để phi công điều khiển từ xa, và biến cuộc xung đột chết người thành trò chơi video".

Ban đầu, Không lực Mỹ nói thiết bị không người lái chỉ dùng để do thám, trinh sát, hỗ trợ cấp cứu.

Nhưng kể từ khi Reaper xuất hiện từ 2007 thì Hoa Kỳ có thể dùng nó để "thực hiện các phi vụ tác chiến bất quy ước" (irregular warfare).

Theo các trang về quốc phòng ở Hoa Kỳ và Anh, thì bắn hỏa tiễn và ném bom nhỏ cũng đã là chức năng của thiết bị không người lái thế hệ trước.

Nhiều Predator bay trên bầu trời Afghanistan đã oanh kích lực lượng Al Qaeda.

So với Predator, thiết bị không người lái Reaper mang được nhiều hơn hỏa tiễn điều khiển bằng laser (AGM-114 Hellfire missiles).

Nhờ vậy, loại thiết bị không người lái này ngày càng được dùng nhiều vào các phi vụ oanh kích nhiều hơn Predator vốn thường chụp không ảnh.

Thiết bị không người lái đắt giá và hiện đại

Một phi đội Reaper của Hoa Kỳ thường gồm bốn chiếc, do hai người điều khiển: một "phi công" ngồi tại căn cứ và một người phụ trách sensor (cảm biến).

Chi phí cho một phi đội 4 chiếc là 64,2 triệu USD.

Tính đến tháng 9/2015, Không lực Mỹ có 93 chiếc Reaper MQ-9 nhưng tới nay có thể nhiều hơn.

Hoạt động của các đội điều khiển thiết bị không người lái là bí mật nhưng hồi tháng 12/2019, Reaper MQ-9 lần đầu được đem ra trình diễn trước công chúng tại căn cứ Nellis, Nevada, theo trang The Aviationist.

Dù một đài truyền hình Iran cho rằng tên lửa từ trực thăng Mỹ ở Iraq bắn vào xe chở tướng Soleimani, các báo Mỹ và Anh tin rằng ông ta bị giết bởi tên lửa từ Reaper MQ-9.

Cả CIA và Bộ Quốc phòng Mỹ không xác nhận, cũng không phủ nhận tin này.

Tuy thế, một số báo Mỹ cho rằng vụ giết ông Soleimani khiến dư luận chú ý đến hơn đến chiến tranh bằng thiết bị không người lái.

Trung tâm Center for a New American Security cho rằng chiến tranh bằng thiết bị không người lái thực ra đã diễn ra, và 90 quốc gia, gồm cả Trung Quốc, Iran đều đã dùng thiết bị không người lái vào mục tiêu quân sự.

Thậm chí Hezbollah, tổ chức Hồi giáo vũ trang thân Iran ở Lebanon cũng có thiết bị không người lái riêng để chống lại Israel.

Tuy thế, vấn đề là nước nào hoặc tổ chức nào có phi đoàn thiết bị không người lái hùng mạnh hơn với các tính năng cao cấp hơn.

Giá trị của cổ phiếu các công ty làm thiết bị không người lái chiến tranh thời gian tới sẽ chỉ có tăng lên.

Thế nhưng, được biết cho đến nay, General Atomics, công ty sản xuất Reaper cho Mỹ, vẫn không niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Dù vậy, họ vẫn có thu nhập rất cao từ việc chế tạo và xuất khẩu thiết bị không người lái cao cấp.

Một số báo châu Âu cho hay, công ty tư nhân này cần được chính phủ Mỹ chuẩn thuận để bán thiết bị không người lái cho Hà Lan và Pháp.

Chỉ một hợp đồng bán 15 chiếc thiết bị không người lái cho Không quân Pháp cách đây vài năm đã đem về cho General Atomics 1,5 tỷ USD.