Rùa Hoàn Kiếm "thực chất là ba ba khổng lồ"?

Đầu những năm 90, người dân Hòa Bình đã đổ xô đi xem "cụ" ba ba khổng lồ được trưng bày ở Công ty Du lịch Hòa Bình với giá vé 200 đồng. "Cụ" ba ba này sau đó đã được giữ lại làm tiêu bản và hiện đang nằm yên vị tại kho của Bảo tàng Tổng hợp tỉnh.

Hồ sơ lưu của Bảo tàng có vài dòng vắn tắt: "Tháng 4.1993, sáu anh thanh niên xóm Đằm, xã Thống Nhất, trong lúc bắt cá tại đầm Quỳnh Lâm đã phát hiện được. Sau đó, Công ty du lịch đưa về nuôi tại bể, nhưng do không thích nghi với môi trường sống nên đã chết.

Người dân Hoà Bình đã săn được con ba ba khổng lồ này vào năm 1993

Ba ba có chiều dài 153cm, rộng 75cm, nặng 121kg, đã được ép cứng, bên trong là khung gỗ gù hương. Một số nhà cổ sinh học cho rằng con ba ba này có tuổi thọ trên dưới 300 tuổi".

Phó Giáo sư Hà Đình Đức, người nhiều năm nghiên cứu về “cụ” rùa Hồ Gươm cho rằng, “cụ” rùa đã được Lê Lợi thả xuống. Chính Lê Lợi đưa rùa từ nơi khác đến thả vào hồ Lục Thủy và dệt nên truyền thuyết Hoàn Kiếm.

Một huyền thoại vừa hư vừa thực đã tồn tại gần 600 năm đến tận ngày nay mà người đời vẫn tin rằng, đâu đó thăm thẳm trong lòng Hồ Gươm còn cất giữ thanh Thần Kiếm của tổ tiên mà thần Rùa vẫn ngày đêm canh giữ.

Ông Đức khẳng định, “cụ” rùa Hồ Gươm và giống rùa lớn ở quê Lê Lợi vùng Lam Sơn (nay là Thọ Xuân, Thanh Hóa) là cùng loài. Nhưng cũng chính ông đã đưa giả thuyết về việc có thể Lê Lợi đã đưa rùa về từ Hòa Bình. Nơi đây, ở đầm Quỳnh Lâm, thị xã Hòa Bình người ta đã từng bắt được những con rùa rất to.

Sử sách ghi lại rằng, trong 6 năm ở ngôi thì 4 năm liên tiếp Lê Lợi đã có những cuộc hành quân lên phía Tây Bắc để dẹp yên ý định ly khai của các tù trưởng. Do đó, rất có thể ông đã phát hiện và đưa rùa từ Hòa Bình theo đường sông(!?).

Có những giả thiết khác rằng, xa xưa, ở những đầm lớn có các con ngòi thông với sông Hồng, cũng có loài ba ba khổng lồ, dân gian gọi là loài giải, hình thức giống hệt rùa Hồ Gươm. Loài giải khổng lồ này, người dân đã bắt được ở đầm Ao Châu (Hạ Hòa, Phú Thọ), đầm Minh Quân (Yên Bái).

Ngoài ra, và một số hồ đầm lớn khác như hồ Đồng Mô, hồ Suối Hai (thuộc Hà Tây trước đây) người dân cũng bắt được loài giải khổng lồ trên...

Sự thực “cụ” Rùa có nguồn gốc ở đâu? Và phải chăng “cụ” Rùa Hồ Gươm cùng loài với loài rùa ở đầm Quỳnh Lâm mà người dân ở đây vẫn gọi là ba ba khổng lồ? “Cụ” Rùa Hồ Gươm có nguồn gốc từ Hòa Bình vẫn đang là một giả thiết.