Sau 10 năm, mâu thuẫn cung cầu nông sản TP.HCM không... thay đổi

Đây là hội nghị có tính thường niên do Sở NN&PTNN TP.HCM chủ trì. Người tham gia không khó nhận ra những gương mặt đại diện quen thuộc đến từ Sở NN&PTNN, Sở Công thương, Liên minh HTX TP.HCM, siêu thị Saigon Co.op...

Rau muống sạch được thành phố khuyến khích nhưng lại không cạnh tranh được. Ảnh: Nguyên Vỹ

Nhiều vấn đề được đưa ra bàn thảo như chuyện bất hợp lý trong giá bán của sản phẩm sạch với không sạch; nhu cầu cung cấp của nông dân, HTX với khả năng đáp ứng của doanh nghiệp, hàng nông sản khó vào siêu thị...

Ông Từ Minh Thiện cho biết, 10 năm trước khi làm Giám đốc Trung tâm tư vấn hỗ trợ nông dân, ông đã tiếp nhận những vấn đề này. Theo dõi suốt buổi thảo luận sáng nay, ông Thiện nói thẳng: “Sau 10 năm, bản chất mâu thuẫn giữa sản xuất và tiêu thụ vẫn không thay đổi”.

Ông Từ Minh Thiện đánh giá mâu thuẫn giữa sản xuất và tiêu thụ nông sản vẫn chưa được giải quyết triệt để. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo ông Thiện, mổ xẻ mối quan hệ sản xuất và tiêu thụ nông sản không thôi là chưa đủ vì chuỗi giá trị còn rất nhiều khâu và nhiều bên tham gia. Cụ thể như niềm tin của chính người sản xuất lẫn người tiêu dùng với tiêu chuẩn Vietgap là vấn đề cần bàn. Ở đây có cả vai trò rất lớn từ cơ quan quản lý nhà nước khi chưa tạo ra sự khác biệt.

Giữa HTX nông nghiệp với siêu thị cũng còn nhiều tiêu chí mà 2 bên chưa thông hiểu nhau. Lợi ích về mặt thương hiệu và lợi nhuận khi tiếp cận siêu thị là vấn đề HTX phải cân nhắc khi muốn tham gia.

Ông Nguyễn Nguyên Phương - Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương TP.HCM) thừa nhận khó khăn của các HTX và vướng mắc của siêu thị nêu ra đều đúng. Các sở, ngành thành phố đã có nhiều hỗ trợ để giải quyết.

“Nhưng khi gốc rễ của mâu thuẫn giữa sản xuất và tiêu thụ không được giải quyết thì thành phố còn phải hỗ trợ dài dài, và cứ tiếp tục những giải pháp mang tính chắp vá”, ông Phương nói.

Nhiều HTX nông nghiệp đánh giá vẫn rất khó tiếp cận hệ thống phân phối của Saigon Co.op. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo đại diện Sở Công thương, thị trường thành phố có nhu cầu thực phẩm rất lớn trong khi khả năng cung cấp chỉ 20 - 30%. Nếu nói nông dân, HTX không bán được là có lý do khác chứ không phải thành phố không muốn mua. Kênh siêu thị muốn tiếp nhận hàng hóa của đối tác mới cũng phải căn cứ trên nhu cầu thị trường và năng lực nhà cung cấp.

Vấn đề nữa là sản phẩm an toàn và người tiêu dùng có tin đó là sản phẩm an toàn hay không. Câu chuyện của rau muống nước Vietgap không cạnh tranh được là minh chứng cụ thể.

Cho nên, theo Sở Công thương TP, quan trọng nhất là minh bạch thông tin và đủ sức thuyết phục người tiêu dùng bỏ nhiều tiền hơn để chấp nhận mua hàng. Nhu cầu sản phẩm an toàn rất lớn nhưng nếu không chỉ được sản phẩm nào an toàn thì có khyến khích, hỗ trợ đủ các kiểu cũng không thể cạnh tranh nổi với hàng chợ.

HTX nông nghiệp và doanh nghiệp còn phải ngồi lại với nhau nhiều để thống nhất tiếng nói chung. Ảnh: Nguyên Vỹ

Để tiếp cận hệ thống phân phối, các bên liên quan buộc phải ngồi lại với nhau thống nhất tiêu chí chung. “Nếu không giải quyết được thì lại tiếp tục các giải pháp ngắn hạn. Người này được siêu thị tiêu thụ thì người kia phải chấp nhận mất đơn hàng. Khúc mắc tiếp tục phát sinh”, ông Phương nói.

Ông Từ Minh Thiện đề xuất, thành phố cần phải xây dựng hệ thống thông tin thị trường dự báo giá cả, ít nhất là trong ngắn hạn. Nông dân sản xuất nhỏ không quyết định được thị trường. Nhưng có thông tin thị trường, nông dân sẽ quyết định được thời điểm sản xuất, bán bao nhiêu và bán ở đâu.