Thần thoại về Sisyphus - Bạo chúa quỷ quyệt từng đánh bại cả thần chết Thanatos

Theo thần thoại Hy Lạp, Sisyphus là vị vua lập quốc của Ephyra (được cho là tên gọi ban đầu của Corinth). Ông ta là con trai của Aeolus, vị vua xứ Thessaly và Enarete. Sisyphus nổi tiếng xảo quyệt. Trong một số câu chuyện được kể lại sau này, người ta cho rằng Sisyphus là cha của Odysseus – người anh hùng Hy Lạp nổi tiếng với sự thông minh, mưu trí khi tham gia trận chiến thành Troy.

Sisyphus không những xảo quyệt mà còn là một kẻ vô cùng độc ác. Ông ta phá vỡ luật xenia, một quy tắc thần thánh về lòng hiếu khách và hào phóng của chủ nhà đối với khách khứa, bằng cách sát hại vô số khách đến chơi. Điều này khiến cho Zeus, người chịu trách nhiệm duy trì truyền thống xenia, cảm thấy không hài lòng. Tuy nhiên, Zeus chỉ quyết định trừng phạt Sisyphus sau sự kiện vị vua ngang ngược này bắt nhốt thần chết.

Một ngày nọ, Sisyphus bắt cóc Aegina, con gái của thần sông Asopus, vị thần sông này đồng thời cũng là con trai của thần Poseidon. Sisyphus hứa với Asopus rằng ông ta sẽ tiết lộ về tung tích của Aegina, đổi lại vị thần sông phải làm cho thành phố mà Sisyphus cai quản có một mùa xuân vĩnh hằng. Trước sự xấc xược này, Zeus không thể chịu nổi nữa.

Vị thần tối cao của đỉnh Olympus ra lệnh cho thần chết Thanatos đến bắt Sisyphus về minh giới. Thế nhưng Sisyphus cực kỳ mưu mẹo, khi nhìn thấy Thanatos, ông ta hỏi vị thần về cách điều khiển sợi xích. Thanatos trả lời, và ngay lập tức Sisyphus dùng chính sợi xích đó để bẫy lại Thanatos. Sau khi thần chết bị bắt, không còn ai chết nữa. Vậy là thần chiến tranh Ares phải đến giải cứu Thanatos (vì chiến tranh mà không có người chết thì hết "thú vị"). Trong một số phiên bản khác của thần thoại, Thanatos bị thay thế bởi Hades, nhưng kết quả thì Sisyphus vẫn bắt sống được vị thần.

Sau khi được giải thoát, thần chết lập tức bắt Sisyphus về minh giới. Tuy nhiên, cái đầu xảo quyệt của Sisyphus lại nghĩ ra một trò chơi khăm mới. Ông ta dặn vợ mình là nàng Merope rằng sau khi ông ta bị bắt đi, nàng không được làm bất kỳ nghi thức an táng, ma chay nào. Merope nghe theo, vậy là khi ở minh giới, Sisyphus có cớ đến khóc lóc, phàn nàn với Persephone về việc vợ con tệ bạc, không an táng cho mình. Sau đó, Sisyphus lại cầu xin Persephone cho phép quay lại dương thế để trừng phạt người vợ tệ bạc. Vậy là ông ta nhẹ nhàng quay về trần gian và sống đến tận lúc già cả.

Chứng kiến những việc làm lươn lẹo của Sisyphus, thần Zeus đã đưa ra một hình phạt tàn khốc cho vị vua nhằm răn đe những người tự cho là họ có thể qua mặt thần thánh. Zeus để Sisyphus lăn tảng đá trên ngọn đồi dốc. Thế nhưng cứ mỗi lần tảng đá gần lên đỉnh đồi, nhiệm vụ gần xong thì nó lại tự động lăn xuống dưới chân đồi, khiến cho Sisyphus phải làm lại từ đầu. Nói tóm lại, nhiệm vụ lăn đá của Sisyphus là nhiệm vụ kéo dài bất tận, không có điểm dừng và hoàn toàn vô nghĩa. Và thậm chí người đời sau đã sử dụng từ ‘Sisyphean’ để diễn tả một nhiệm vụ không bao giờ hoàn thành được, tương tự với câu dã tràng se cát biển Đông của người Việt.