Sự hung hăng của Trung Quốc và quyết tâm xoay trục Châu Á - TBD của Mỹ

“Hành vi ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông không những không làm thay đổi được chiến lược “xoay trục” của Mỹ, mà còn khiến Mỹ càng quyết tâm hơn khi thấy hòa bình ổn định ở khu vực này đang bị đe dọa nghiêm trọng” - ông Hoàng Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược ngoại giao nhận định khi trả lời phỏng vấn của NTNN.


Thưa ông, Tổng thống Mỹ Obama vừa có bài phát biểu tại Học viện Quân sự West Point trong đó nhấn mạnh, Washington sẵn sàng đối phó với các hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông. Ông bình luận gì về bài phát biểu đang gây tiếng vang này?


- Bài phát biểu của ông Obama chủ yếu nhằm vào chiến lược quân sự của Mỹ trong việc xử lý các tranh chấp lãnh thổ ở những vùng nóng trong tương lai.

Tuy nhiên, với tình hình mới như hiện nay cụ thể là những hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông như đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển của Việt Nam, đe dọa, tấn công và đâm chìm tàu Việt Nam… đã khiến Mỹ hết sức lo ngại rằng, những diễn biến này sẽ ảnh hưởng đến hòa bình khu vực, ảnh hưởng đến an ninh của Mỹ.

Rõ ràng những hành động của Trung Quốc đang làm đối với Việt Nam không chỉ khiến cho Mỹ mà tất cả các nước khác đều quan tâm. Niềm tin về Trung Quốc giảm sút và các nước khác cũng phải tìm kiếm cho mình những biện pháp đối phó có hiệu quả với hành động đơn phương của Trung Quốc.

Thưa ông, từ những tín hiệu tích cực trong bài phát biểu của ông Obama, liệu Việt Nam có thể nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ hơn từ Mỹ, để giải quyết những căng thẳng với Trung Quốc hiện nay không?

- Rõ ràng các việc mà Trung Quốc làm không chỉ là vấn đề song phương giữa Việt Nam và Trung Quốc mà còn ảnh hưởng đến hòa bình an ninh thế giới. Quan trọng nhất là Trung Quốc đang vi phạm luật pháp quốc tế một cách trắng trợn và điều này thì quốc gia nào cũng nhìn thấy rõ.

Những cam kết của Tổng thống Obama đưa ra như việc tuyên bố “sẵn sàng đáp trả lại hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông…”, là để bảo vệ an ninh quốc tế, an ninh hàng hải và bảo vệ chính nghĩa. Tôi cho rằng, đó là tuyên bố hết sức mạnh mẽ và trong trường hợp này, Mỹ sẽ rất ủng hộ Việt Nam bảo vệ công lý và hành động phù hợp với luật pháp quốc tế.

Có những phân tích cho rằng, việc Trung Quốc hung hăng trên Biển Đông, trong đó có các hành động gây hấn và khiêu khích Việt Nam như vừa qua là để thử thách chiến lược “xoay trục” của Mỹ. Tuy nhiên, trong bài phát biểu vừa rồi của ông Obama về chính sách ngoại giao lại không hề đề cập đến chiến lược xoay trục này. Phải chăng, Trung Quốc đã đạt được ý đồ, hay còn có lý do nào khác?

- Thứ nhất, chúng ta phải hiểu rằng, với Mỹ không phải làm gì cũng phải nói, họ có thể làm nhưng không cần nói.

Thứ hai, chính sách xoay trục của Mỹ là chính sách lớn. Mỹ không thể dễ dàng từ bỏ hay có thể xoay chuyển nhanh chóng như thế. Mỹ luôn muốn có những hành động để các nước trong khu vực và trên thế giới phải tin tưởng vào Mỹ, tin tưởng ở chiến lược của Mỹ.

Tất nhiên, tôi đồng ý với bạn rằng, những hành động của Trung Quốc trên Biển Đông có ảnh hưởng đến chiến lược xoay trục của Mỹ. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh ở đây rằng, không phải Mỹ từ bỏ nó mà Mỹ càng thấy quyết tâm hơn khi thấy hòa bình ổn định ở khu vực này đang bị đe dọa nghiêm trọng đến mức nào.

Theo ông, chiến thuật mà Trung Quốc đang “biểu diễn” với Việt Nam là gì?

"Những hành động của Trung Quốc trên Biển Đông có ảnh hưởng đến chiến lược xoay trục của Mỹ. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh ở đây rằng, không phải Mỹ từ bỏ nó mà Mỹ càng quyết tâm hơn khi thấy hòa bình ổn định ở khu vực này đang bị đe dọa nghiêm trọng đến mức nào”. Ông Hoàng Anh Tuấn

- Trung Quốc đang sử dụng một hình thức chèn ép Việt Nam, tìm cách vi phạm lãnh thổ của chúng ta theo một cách thức mà quốc tế chưa từng gặp phải. Tức là Trung Quốc không dùng các biện pháp gây sức ép quân sự thông thường mà từ trước đến nay chúng ta vẫn thấy như các sức ép để xâm phạm, xâm chiếm lãnh thổ của các nước khác, các nước lớn dùng các biện pháp quân sự thuần túy… Chúng ta đang thấy, các tàu bè của Trung Quốc bề ngoài mang vỏ bọc dân sự. Điều này gây khó khăn cho Việt Nam.

Tuy nhiên, các bước đi của Trung Quốc không nằm ngoài dự đoán mà chúng ta đã lường trước. Trong tương lai, tất cả các biện pháp đều phải đặt ra, ngoài ra còn phụ thuộc vào phản ứng của chúng ta. Nếu Trung Quốc thấy được toàn bộ hệ thống chính trị, toàn bộ dân chúng đồng lòng, đoàn kết đứng sau phản đối của Chính phủ, Trung Quốc sẽ buộc phải tính đến vì không có sức mạnh nào bằng sức mạnh của đoàn kết dân tộc. Chính sức mạnh đoàn kết dân tộc này là sức mạnh đã phá vỡ các cuộc xâm lược Việt Nam trong quá khứ.

Chúng ta cũng phải tìm cách kết hợp sức mạnh của chúng ta với sức mạnh của thời đại. Chúng ta phải vận động ngoại giao, chia sẻ thông tin để cho các nước thấy được chính nghĩa của chúng ta để hộ chúng ta.

Xin cảm ơn ông!