Sự thay đổi lớn tại Oscar 2024 là gì?

Có vẻ như Viện Hàn lâm điện ảnh Mỹ sẽ làm một điều hiếm thấy từ trước tới giờ tại đêm trao giải Oscar 2024. Đó là trao giải thưởng Bộ phim xuất sắc nhất cho một bom tấn có sức hút khán giả lớn tới phòng chiếu.

Sau nhiều năm, những bộ phim mà Oscar ưa thích thường là các bộ phim nhỏ như "The Shape of Water" và "Nomadland", ứng cử viên cho giải thưởng phim xuất sắc nhất "Oppenheimer", với gần 1 tỷ đô la tiền vé đã được thu vào, đang tỏ rõ sự thống trị trong vai trò một bộ phim kinh phí lớn. Điều chưa từng thấy  tại Lễ trao giải Oscar trong hai thập kỷ qua.

Nhìn lại, chỉ có "Argo" của Ben Affleck ra mắt năm 2012 chiến thắng hạnh mục phim xuất sắc nhất, trong khi thu về hơn 100 triệu đô la phòng vé nội địa. Thị hiếu của Viện Hàn lâm sau đó đã dần thay đổi, họ thường ưa thích những bộ phim độc lập nhỏ như "Moonlight", "Nomadland" và thậm chí là "CODA", một bộ phim của Apple không có doanh thu tại Bắc Mỹ. Năm ngoái, bộ phim độc lập và không giống ai như "Everything Everywhere All at Once" đóng vai trò "lót đường" trong mùa giải giải thưởng cho đến khi trở thành một "ông trùm" của Oscar.

Sự thay đổi lớn tại Oscar 2024 là gì?

Tuy vậy, "Argo" cũng không phải là một ví dụ có tầm vóc tương tự "Oppenheimer". Để tìm kiếm bộ phim đủ sức đối chiếu với tác phẩm của đạo diễn Christopher Nolan, bạn cần quay lại với Oscar năm 2004, khi bộ phim "The Lord of the Rings: Return of the King", một tác phẩm đã thu về 1,16 tỷ đô la đã mang về 11 giải Oscar. Đó là điều được kỳ vọng vào đêm trao giải Oscar năm nay, với bộ phim tiểu sử về J. Robert Oppenheimer của đạo diễn Christopher Nolan.

Đây là một sự kiện khác đặc biệt, bởi đã 20 năm trôi qua kể từ khi bộ phim "The Lord of the Rings: Return of the King" thống trị phòng vé. Suốt khoảng thời gian này, bom tấn phòng vé thuộc về "Avatar", "Black Panther", "Top Gun: Maverick", "The Dark Knight" và toàn bộ chuỗi các phim thuộc Marvel Cinematic Universe. 

Đây là một sự thay đổi văn hoá điện ảnh mà không phải ai ở Hollywood cũng yêu thích. Điều này chắc chắn là một yếu tố khiến cho Ban tổ chức Oscar chấp nhận những lựa chọn ít "truyền thống" hơn trong những năm gần đây, điển hình như tác phẩm chiến thắng giải phim xuất sắc năm 2020 "Parasite", là bộ phim đầu tiên không sử dụng tiếng Anh chiến thắng.

Suốt nhiều năm, "bom tấn là xấu" tại Lễ trao giải Oscar là một xu hướng mà Viện Hàn lâm ít nhiều đã gặp chỉ trích. Sau khi "The Dark Knight" của Christopher Nolan không được đề cử cho giải phim xuất sắc năm 2009, Hội đồng đã mở rộng danh mục phim xuất sắc năm 2018, họ đề xuất một giải thưởng mới cho "phim phổ biến", nhưng sau vài tuần, công chúng đã phản đối và ý tưởng đó đã bị bác bỏ.

Sự phân biệt như thế đã xuất hiện kể từ khi Oscar ra đời. Lễ trao giải đầu tiên vào năm 1929 đã chia giải thưởng hàng đầu thành hai phần: Phim xuất sắc (thuộc về bộ phim hành động tuyệt vời về máy bay chiến đấu trong Thế chiến thứ nhất của William Wellman mang tên "Wings") và Phim độc đáo và nghệ thuật xuất sắc (điều này thuộc về kiệt tác câm của F. W. Murnau có tên "Sunrise").

Khi các bộ phim nổi tiếng phòng vé bắt đầu tranh giải tại Oscar với tần suất dày hơn, đương nhiên, những lời chỉ trích lại càng lớn đối với lựa chọn của Viện Hàn lâm. Lễ trao giải có lượt xem cao nhất mọi thời đại là khi "Titanic" làm chủ tại Oscar năm 1998, giành 11 giải thưởng. Khoảng 57,3 triệu người xem khi James Cameron tuyên bố: "Tôi là vua của thế giới!"

Năm nay, không chỉ có một mà có hai bom tấn đạt mức doanh thu tỷ đô trong danh sách Oscar là "Oppenheimer" và "Barbie". Cặp đôi này tạo đã tạo ra những kỳ vọng cho một đêm trao giải với số lượng người xem gần bằng 1/3 đêm trao giải "Titanic." Lễ trao giải năm ngoái chỉ có vỏn vẹn 18,7 triệu người theo dõi.

Năm ngoái, người dẫn chương trình Jimmy Kimmel dí dỏm nói: "Khi không có ai xem những bộ phim (đạt giải) này, nó làm cho việc chọn lựa dễ hơn tới 10 lần".

Thực tế, không hẳn cần có những bom tấn trong "trận chung kết" tại đêm trao giải Oscar để thu hút người xem. Các yếu tố quan trọng hơn ảnh hưởng tới số lượng người theo dõi là sự sụp đổ của truyền hình tuyến tính hoặc lượng khán giả theo dõi văn hoá đại chúng đã bị chia sẻ trong thời đại hiện này. Sự thay đổi về lượng người xem năm này qua năm khác thường ít khi đột ngột.

Thỉnh thoảng có thể nói quá mức về việc một bom tấn có thể ảnh hưởng đến tỉ lệ xem Oscar. Các yếu tố quan trọng hơn thường là những yếu tố dài hạn, như sụp đổ của truyền hình tuyến tính và sự chia rẽ tổng thể của văn hóa đại chúng. Sự thay đổi từ năm này sang năm khác thường ít đột ngột. Nhìn lại, số lượng khán giả đã theo dõi "Million Dollar Baby" của Clint Eastwood giành giải phim xuất sắc năm 2005 (42,1 triệu người) cũng tương tự năm trước đó cho "Return of the King" (43,5 triệu người).

"Barbenheimer" là một hiện tượng hiếm hoi và là một trong những bộ phim bom tấn mà Oscar rất muốn được trao giải. Bằng chứng là đã có tới- 21 đề cử cho cả hai bộ phim. Điều này đặc biệt vì sự thành công của hai bộ phim đối lập hoàn toàn với hiện thực đi xuống của đa số các tác phẩm trong ngành công nghiệp điện ảnh hiện tại.

Cả hai bộ phim đều ra mắt ngay khi các diễn viên bắt đầu đình công tại Hollywood, trong "cuộc chiến" kéo dài về streaming, trí tuệ nhân tạo và tương lai của ngành. Đã có những mâu thuẫn được giải quyết, nhưng cuộc đấu tranh của những người làm điện ảnh với các tổ chức vẫn chưa kết thúc. Tuần này, các nhân viên kỹ thuật hậu kỳ bắt đầu thoả thuận với các hãng phim, cuộc đàm phán mà hầu hết ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ sẽ chú ý, mặc dù đêm trao giải Oscar đang tới gần.

Hơn nữa, "Oppenheimer" đại diện cho một thể loại phim mà nhiều người sợ rằng ngày càng trở nên lạc lõng trong một Hollywood đang khó khăn để tìm đường đi. Doanh thu từ việc truyền hình trực tuyến đang giảm sút ngoại trừ Netflix. Sản lượng tác phẩm điện ảnh giảm do đình công đã dẫn đến sự suy giảm trong việc xem phim trong năm 2024. Thành tựu ngoạn mục của "Oppenheimer", một bộ phim kéo dài ba giờ đồng hồ, có số lời thoại nhiều hơn cả "Ant-Man" và "Aquaman" là một ngoại lệ.

"Thành công này chính là minh chứng cho điều mà các hãng phim có thể làm được", đạo diễn Christopher Nolan nói vào buổi sáng của lễ đề cử Oscar.