Tham nhũng vẫn tinh vi, phức tạp

Với chủ đề “Công tác phòng, chống tham nhũng ở địa phương - Thực trạng và giải pháp”, cuộc đối thoại về phòng chống tham nhũng lần thứ 11 do Thanh tra Chính phủ (TTCP) tổ chức sáng 6.12 tại Hà Nội đã thu hút sự tham gia của nhiều đại biểu quốc tế với những ý kiến đóng góp xác đáng.

Nhiều “vai” mờ nhạt

Trong phát biểu khai mạc buổi đối thoại, ông Nguyễn Đình Phách - Chánh Văn phòng ban Chỉ đạo T.Ư về PCTN - thừa nhận: Tham nhũng vẫn diễn ra nghiêm trọng với những biểu hiện tinh vi, phức tạp, diễn ra ở nhiều lĩnh vực, nhiều cấp, nhiều ngành.

Các đại biểu quốc tế tại cuộc đối thoại về tham nhũng.

Tại buổi đối thoại, đại diện TTCP công bố kết quả điều tra xã hội học về thực hiện chức năng giám sát của Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) cấp tỉnh trong công tác PCTN. Cuộc điều tra được tiến hành từ tháng 9 – 11.2012 tại 42 tỉnh và thành phố. Kết quả thể hiện tương đối rõ thực trạng và sự hạn chế của chức năng giám sát thực hiện pháp luật trong công tác PCTN của HĐND và MTTQ cấp tỉnh.

Cụ thể, với kết quả giám sát từ HĐND, có tới 19,7% số đại biểu HĐND chưa rõ về tính công khai minh bạch trong công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, hoạt động chất vấn yếu ớt. Trong 2 năm 2011-2012, không có người nào bị HĐND tỉnh bãi nhiệm; HĐND cũng không thể hiện được sự giúp đỡ hay bảo vệ người tố cáo tham nhũng hoặc bị cản trở, phân biệt đối xử tại 22 tỉnh có báo cáo. Có 70,4% số đại biểu HĐND chỉ đạt trung bình và dưới mức trung bình khi được đánh giá về thực hiện chức năng giám sát PCTN.

Kết quả giám sát đối với MTTQ cấp tỉnh cũng cho thấy tình hình không khả quan hơn. Có trên 19% Ủy viên Uỷ ban MTTQ tỉnh không quan tâm hoặc ít quan tâm đến vấn nạn tham nhũng tại địa phương. Có 84,5% số Ủy viên UB MTTQ cho rằng hoạt động giám sát chỉ đạt trung bình và dưới mức trung bình khi được phỏng vấn.

Những bài học quý

Phát biểu tại buổi đối thoại, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đây là lần đầu tiên, công tác PCTN ở địa phương được chọn là chủ đề cho đối thoại. “Chúng ta cũng có thể thấy rõ vai trò quan trọng của chính quyền địa phương khi phân tích sự khác biệt trong kết quả xếp hạng về “Chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh” và “Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh”... Các cơ quan chức năng, các địa phương cần nghiên cứu kỹ các kinh nghiệm từ các địa phương làm tốt công tác PCTN, xem xét khả năng vận dụng phù hợp với điều kiện thực tiễn” - Phó Thủ tướng yêu cầu.

Trong phần thảo luận, Đại sứ Đan Mạch John Nielsen lưu ý VN cần hành động nhiều hơn là nói trong công tác PCTN. Ông Ronald Mc Lean - Abaroa - cựu Thị trưởng thành phố La Paz (Bolivia) đã chỉ ra rằng, lý do mà một số ít xã hội ở Tây Âu có thể kiềm chế tốt nạn tham nhũng là do “những xã hội này chỉ trao những đặc quyền tạm thời cho những nhóm kiểm soát quyền lực chính trị, kinh tế có tính cạnh tranh, dựa trên khả năng, nhân tài, của cải và mức độ tham nhũng thấp”.

Ông Ronald cũng đưa ra những kinh nghiệm của bản thân khi ông còn là thị trưởng của La Paz – thủ đô Bolivia – nhằm giúp cho thành phố thoát khỏi nạn tham nhũng: Một là ông triệt để áp dụng biện pháp cạnh tranh ở bất cứ nơi đâu có thể để xóa bỏ việc ra quyết định một cách độc đoán. Thứ hai là đưa các công dân ngồi vào ghế “người điều khiển, tức là cho người dân tham gia vào việc đưa ra các giải pháp đối phó với nạn tham nhũng.

Kết quả là, sau một năm cải tổ, mức đầu tư công của thành phố tăng gấp 10 lần, tham nhũng bị chặn đứng và ông Ronald thì tái đắc cử chức thị trưởng của La Paz nhiệm kỳ thứ 4.

Hải Phong