Thận trọng áp dụng biện pháp phòng vệ với phân DAP

Hiện trong nước có 4 doanh nghiệp sản xuất phân ure gồm: 2 doanh nghiệp sản xuất từ khí thuộc Vinachem là Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau với công suất mỗi doanh nghiệp là 800.000 tấn/năm; Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc công suất 480.000 tấn/năm, Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình là 560.000 tấn/năm.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, việc áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với phân bón sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nông dân.  Ảnh: I.T

Đối với 2 công ty sản xuất ure từ khí, do giá bán (5.600 đồng/kg) vẫn lớn hơn giá sản xuất (4.500-4.800 đồng/kg) nên 2 doanh nghiệp này vẫn có lãi, song tỷ suất lợi nhuận đang giảm dần. Đối với 2 công ty sản xuất phân ure từ than, giá thành sản xuất cao (Đạm Ninh Bình khoảng 10.000 đồng/kg, Đạm Hà Bắc khoảng 7.600 đồng/kg) nên 2 doanh nghiệp này đã phải chịu thiệt hại nặng nề khi không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu.

Đạm Ninh Bình hiện đã dừng sản xuất, còn Đạm Hà Bắc cũng phải tạm ngừng sản xuất trong tháng 8, 9 do tồn kho cao. Đối với doanh nghiệp sản xuất phân DAP, do lượng nhập khẩu tăng mạnh nên doanh nghiệp sản xuất phân DAP chịu thiệt hại đáng kể, như lượng sản xuất của các công ty sản xuất phân bón DAP đã bắt đầu giảm từ năm 2013 và giảm sâu nhất vào năm 2016; liên tục phải giảm theo giá nhập khẩu và duy trì ở mức giá bán dưới giá thành sản xuất, thậm chí dưới cả chi phí biến đổi.

Về đề nghị Bộ Công Thương sớm khởi xướng điều tra và áp dụng biện pháp tự vệ với các mặt hàng phân ure và phân DAP nhập khẩu vào Việt Nam, theo Cục Quản lý cạnh tranh: Xét tổng thể ngành sản xuất phân ure có thể thấy, 2 doanh nghiệp sản xuất phân đạm từ than là đối tượng chịu thiệt hại chính do công nghệ sản xuất phân đạm từ than đã lỗi thời và xu hướng thế giới cũng dần chuyển sang sản xuất phân đạm từ khí. Trong khi đó, 2 công ty sản xuất phân đạm từ than lại đang phải mua than với giá cao hơn giá thế giới.

“Do vậy, không có căn cứ để xác định nguyên nhân chính dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng là do hàng nhập khẩu” - lãnh đạo Cục Quản lý cạnh tranh nêu.

Với mặt hàng phân DAP, năm 2016, tỷ lệ lượng nhập khẩu phân bón so với lượng sản xuất của các doanh nghiệp trong nước tăng 184,6% so với cùng kỳ năm 2015. Theo các số liệu phân tích sơ bộ có thể thấy ngoài khó khăn chung do chính sách thuế GTGT thì sự gia tăng đột biến về lượng và giá trị của hàng nhập khẩu cũng là nguyên nhân gây ra thiệt hại. Vì thế, ngành sản xuất trong nước đang chịu thiệt hại nghiêm trọng và sơ bộ có thể xác định nguyên nhân chính dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng là do hàng nhập khẩu.

Bên cạnh đó, trong nước hiện tại chỉ có 2 doanh nghiệp sản xuất phân DAP nên nếu không có biện pháp khắc phục khó khăn cho 2 doanh nghiệp này thì sản xuất phân DAP sẽ khó tồn tại trước cạnh tranh của hàng nhập khẩu dẫn đến khả năng không tự chủ được giá thành phân bón đầu vào đối với nông nghiệp.

Tuy nhiên, với đề xuất điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại (nếu có) sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nông dân và giá hàng nông sản nên cần thận trọng trong việc điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ đối với sản phẩm phân DAP.