Thoát nghèo nhờ miến làng Xăm

Theo ông Đặng Ngọc Đỉnh – Trưởng thôn Xăm, toàn thôn có 170 hộ, 740 nhân khẩu với 3 dân tộc Kinh, Mường, Dao sinh sống. Theo ông Đỉnh, nghề làm miến dong đã có cách đây hàng chục năm, khi đó người dân làm thủ công 100%. Có nghĩa là từ khâu nghiền dong, quấy, lắng bột, rồi đến tráng, thái miến đều làm bằng tay hết.

“Khoảng năm 80 của thế kỷ trước, cuộc sống khó khăn nên người dân thường trồng dong bán củ tươi cho thương lái miền xuôi, phần lấy luộc ăn thay cơm. Bán, ăn không hết họ nghĩ ra cách nghiền lấy bột làm bánh, miến. Lúc đầu chỉ có vài hộ, nay cả thôn có khoảng 120 hộ làm nghề, tạo việc làm cho hàng trăm lao động” – ông Đỉnh cho hay.

Song nghề làm miến ở làng Xăm rộ nhất trong 3 tháng cuối năm để bán cho người dân ăn tết. Trung bình 3 tháng, mỗi hộ làm khoảng 15 – 30 tấn bột (1kg bột tương đương 0,6kg miến), trừ chi phí lãi 30 – 60 triệu đồng/hộ. Anh Nguyễn Xuân Thủy cho biết, 3 năm trước có một doanh nghiệp đầu tư máy móc hàng trăm triệu đồng để làm miến, nhưng chỉ hoạt động được gần năm thì phải đóng cửa, bởi miến chất lượng kém, ăn bở…

Dứt lời, anh cầm sợi miến lên kéo, tự tin nói: “Ngày trước chưa có máy, chúng tôi phải ngồi mài từng củ dong, cả ngày khỏe cũng chỉ mài được 20kg dong, nay đã có máy nghiền làm, nhưng khâu lắng bột, tráng thì vẫn phải làm thủ công. Cái hay của lắng, tráng thủ công là sợi miến chín đều, ăn dai và sạch tạp chất, vì thế miến dong vẫn trụ hạng được đến bây giờ”.

Ông Phạm Minh Tuấn – Chủ tịch UBND xã Cẩm Bình cho hay: “Miến dong làng Xăm được người dân “xách tay” theo khi đi làm ăn ở khắp các tỉnh, ra cả nước ngoài. Nhiều người ăn thấy ngon họ nhờ mua mấy cân về ăn, làm quà… Cứ thế thương hiệu miến dong làng Xăm đã được người tiêu dùng cả nước biết đến”.

Theo ông Tuấn, trong thời buổi cạnh tranh khốc liệt, miến dong làng Xăm vẫn sống khỏe là nhờ thương hiệu… miến “sạch”. Miến sạch bởi được làm hoàn toàn bằng bột củ dong riềng, hơn nữa việc lọc bột được lọc qua nhiều bể, nhiều lần và hoàn toàn không dùng hóa chất.

Anh Nguyễn Văn Sơn- một trong những người khấm khá nhờ nghề làm miến dong cho biết, trong 3 tháng gia đình anh làm được khoảng 20 tấn bột (bột lấy chủ yếu ở Sơn La) tương đương 12 tấn miến, trừ chi phí lãi 60 triệu đồng. Anh Hoàng Đình Chiến cũng làm khoảng 20 tấn bột, vào dịp tết anh phải thuê 3 - 5 lao động, với lương 2,5 – 3 triệu đồng/người/tháng.

Cầm bó miến khô coong, trắng ngần chuẩn bị cân cho khách, anh Chiến cho hay: “So với năm ngoái, giá miến giảm 2.000 đồng/kg, nhưng giá bột cũng giảm 2.000 – 3.000 đồng/kg nên tính ra người làm miến vẫn lãi 3.000 – 4.000 đồng/kg bột. Như gia đình nhà tôi miến làm ra đến đâu khách cân hết đến đó, chỉ sợ không có sức làm thôi!”.