Thông tin "nóng" việc Trung Nam kêu cứu lên Chính phủ vì bị EVN dừng mua điện đột ngột

Đó là thông tin được Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải chia sẻ tại cuộc Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9, chiều ngày 1/10 khi đề cập tới việc Công ty Trung Nam kêu cứu lên Chính phủ vì bị EVN dừng mua điện đột ngột.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, dự án được đề cập là nhà máy điện mặt trời tại xã Phước Minh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận kết hợp với đầu tư Trạm biến 500kV Thuận Nam và các đường dây 500kV, 220kV đấu nối vào hệ thống điện quốc gia với tổng công suất là 450MW.

Trong 450MW công suất, có 278MW đã được EVN nghiệm thu và đã được EVN ký hợp đồng thống nhất giá mua điện của Công ty Trung Nam. Còn lại 172MW, EVN theo hợp đồng của mình cũng đã ký kết mua điện này nhưng chưa có giá.

"Trong 172MW này Trung Nam cũng có thiết sót đó là chưa hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu công trình theo quy định của pháp luật. Còn EVN đã huy động để đưa vào lưới điện. Vì vậy, từ 1/9 EVN thông báo không mua 172MW này từ Trung Nam", Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay.

Bộ Công Thương đã tập hợp cuộc họp 3 bên, đã có thông báo nói rõ việc huy động mua bán điện giữa 2 doanh nghiệp dựa trên hợp đồng mua bán điện đã ký, khả năng truyền tải của lưới điện và nhu cầu phụ tải tại từng thời điểm đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật.

Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, Bộ Công Thương đã trả lời và yêu cầu EVN rằng, việc khai thác huy động nguồn điện thuộc thẩm quyền của EVN trên cơ sở các thỏa thuận hợp đồng đã ký giữa hai bên và quy định của pháp luật khác có liên quan.

Đối với Trung Nam, Bộ Công Thương yêu cầu phối hợp với EVN để được xem xét giải quyết trên cơ sở hợp đồng đã ký. Đồng thời, Trung Nam cần khẩn trương phối hợp các cơ quan đơn vị có liên quan hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu công trình và báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét.

"Với Bộ Công Thương trong chức năng thẩm quyền của mình sẽ tiếp tục phối hợp với chủ đầu tư, EVN và dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện đúng theo thẩm quyền và các quy định của pháp luật", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.

Như Dân Việt đã đưa tin, EVN đã có văn bản số 6082 thông báo dừng khai thác đối với phần công suất chưa có cơ chế giá điện của nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam 450MW. Theo đó, EVN dừng khai thác công suất 172,12MW kể từ 0h ngày 1/9 do chưa có cơ chế giá điện.

Trước đó, EVN từng có văn bản thông báo sẽ ngưng mua phần công suất chưa có giá điện (40% trên tổng công suất dự án) vào tháng 2/2022 nhưng sau đó thu hồi văn bản.

Trong văn bản gửi Chính phủ, Trung Nam đã yêu cầu Bộ Công Thương và EVN tiếp tục huy động công suất chưa có giá bán điện. Việc tiếp tục sử dụng đầy đủ sẽ giúp nhà đầu tư trang trải chi phí đầu tư và "tránh phá sản".

Làm rõ vấn đề với PV Dân Việt, đại diện EVN cho biết: Nếu EVN thực hiện cơ chế đàm phán giá trực tiếp đối với các dự án điện gió, điện mặt trời, thời gian đàm phán sẽ kéo dài và thông lệ của quốc tế cho thấy nhiều quốc gia không áp dụng cơ chế đàm phán giá trực tiếp này.

Bên cạnh lý do thời gian sẽ kéo dài, thì các dự án chuyển tiếp đã đầu tư ở nhiều giai đoạn khác nhau, đã thực hiện với khung giá điện không hồi tố lại được các năm trước khi đàm phán với số lượng lớn.

Việc giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với chủ đầu tư trong khung giá phát điện và hướng dẫn do Bộ Công Thương ban hành đối với các dự án chuyển tiếp và các dự án sẽ triển khai, EVN cho rằng "không khả thi".

EVN cũng đã có văn bản gửi Bộ Công Thương về đến cơ chế đối với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp, trong đó đề xuất không giao cho EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện cũng như việc "xét lại" các hợp đồng phải dựa theo luật.

Về cơ chế, EVN cho biết hiện các nước đều chuyển sang cơ chế đấu thầu sau khi kết thúc giai đoạn mua giá FIT. Do vậy, EVN kiến nghị trước mắt cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, được thanh toán theo giá thị trường điện giao ngay và không vượt quá khung giá phát điện của loại hình nguồn điện tương ứng do Bộ Công Thương phê duyệt (việc chào giá và công bố công suất từng chu kỳ giao dịch tuân thủ quy định vận hành thị trường điện).

Về dài hạn, EVN đề nghị áp dụng cơ chế đấu thầu theo hai bước: Lựa chọn chủ đầu tư theo đúng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư có thời hạn nhất định.

Sau một thời gian quy định, nếu chủ đầu tư không triển khai dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thu lại dự án để giao chủ đầu tư khác. Các chủ đầu tư được lựa chọn tham gia thị trường điện hoặc tham gia đấu thầu để ký PPA (hợp đồng mua bán điện) và phát triển dự án, đơn vị tổ chức đấu thầu là Bộ Công Thương.

"Về mặt pháp lý, cơ chế này phù hợp với Luật Điện lực và quy định tại Quyết định 13/2020/QĐ-TTg ngày 6/4/2020 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời và quyết định 39/QĐ-TTg về việc sửa đổi bổ sung một số điều của Quyết định số 37/2011/QĐ-TTG ngày 29/6/2011 về cơ chế khuyến khích điện gió tại Việt Nam. Giải pháp này đáp ứng ngay nhu cầu của hệ thống khi giá nhiên liệu như than nhập, than trộn và khí thiên nhiên tăng cao", đại diện EVN cho biết.