Thu hồi đất dự án du lịch ở Phú Quốc: 'Lợi ích quốc gia, công' có phải của các doanh nghiệp?

Tháng 5/2022, Báo Dân Việt đã đăng bài "Phú Quốc: Thu hồi đất làm dự án du lịch sinh thái, người dân không đồng tình", phản ánh việc thu hồi đất cho dự án du lịch với lý do "phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng"(?). 

Người dân địa phương băn khoăn với mục đích thu hồi đất như trên và đã khiếu nại đến cơ quan chức năng.

Cuối tháng 6/2022, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương làm Trưởng đoàn đã về làm việc tại tỉnh Kiên Giang về việc "thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo". 

Đoàn giám sát đã đề nghị tỉnh Kiên Giang làm rõ lập luận thu hồi đất với lý do "phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng".

Làm rõ thế nào là "lợi ích quốc gia, công cộng"?

Theo nhận định của Đoàn giám sát, tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh Kiên Giang vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai. Cụ thể tại thành phố Phú Quốc, nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai chiếm hơn 96%, trên địa bàn toàn tỉnh là trên 77%.

Điều đó cho thấy lĩnh vực quản lý nhà nước liên quan đến đất đai ở Phú Quốc đang rất nóng, có nguy cơ ảnh hưởng đến công tác đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Trong việc thu hồi đất tại Phú Quốc, có tình trạng đất có tranh chấp, chưa xử lý xong; nhưng chính quyền đã ra quyết định thu hồi đất, vội vã cho doanh nghiệp dựng rào, thực hiện dự án…

Đoàn giám sát đã đề nghị UBND tỉnh nêu rõ quan điểm, lập luận trong việc thu hồi đất áp dụng theo Điều 62 - Luật Đất đai năm 2013, về "thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng". 

Phát biểu tại buổi làm việc, ông Hoàng Anh Công - Phó trưởng Ban Dân nguyện, thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội – cho biết: "Trong thời gian vừa qua chúng ta áp dụng việc này, thì "lợi ích quốc gia, công cộng" là thế nào? "Lợi ích quốc gia, công cộng" có phải là lợi ích để làm kinh doanh của các doanh nghiệp không? Nếu được kinh doanh thì rõ ràng họ phải thỏa thuận với người dân. 

Đề nghị địa phương cần phải hướng dẫn, làm rõ trong báo cáo của mình, đánh giá về việc áp dụng (vấn đề này - PV) trong thực tế như thế nào. Từ đó, chúng ta mới tìm ra căn nguyên để giải quyết những khiếu nại, tố cáo trên địa bàn".

Ông Trịnh Xuân An - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cũng phát biểu: "Điều 62 không có lỗi, có lỗi là do cách chúng ta áp dụng và triển khai thực hiện. Nếu đọc toàn bộ nội dung Điều 62, thì những dự án chúng ta thu hồi (đất của dân – PV) có đúng hay không? Đề nghị cơ quan Thanh tra, HĐND tỉnh trả lời vấn đề này. Ví dụ, với các dự án biệt thự, khu du lịch nghỉ dưỡng có phải trong danh mục của Điều 62 không?"

Làm gì để người dân đồng tình cho thu hồi đất ?

Trở lại vụ việc thu hồi đất làm dự án du lịch ở xã Bãi Thơm, TP.Phú Quốc, gia đình ông Lê Tiến Tình – người dân ấp Rạch Tràm, xã Bãi Thơm nêu: "Nhà tôi chủ sử dụng 5 thửa đất, với tổng diện tích 21.377,95m2. Đang yên ổn làm ăn, gia đình bất ngờ nhận được 5 thông báo thu hồi đất. Lý do thu hồi đất, để thực hiện dự án Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm, để "phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, vì lợi ích công cộng". Số tiền hỗ trợ hơn 2,7 tỷ đồng".

Ông Tình bức xúc: "Cả 5 thửa đất bị thu hồi do gia đình tôi khai phá cách đây hơn 20 năm, từ lúc còn hoang hóa. Suốt hơn 1/5 thế kỷ qua, gia đình tôi phải tốn nhiều tiền của, công sức, mồ hôi, nước mắt, mới có thể cải tạo, biến vùng đất hoang, xa xôi hẻo lánh thành khu đất nông nghiệp, trồng cây ăn trái…, nuôi sống cả nhà.

Gia đình tôi cùng một số hộ dân phải bám trụ giữ đất, vượt qua biết bao trở ngại, chịu nhiều mất mát, hy sinh. Nay chỉ cần vài thông báo, quyết định thì toàn bộ khu đất rơi vào tay tư nhân, làm dự án kinh doanh.

Khu đất rộng lớn, có cả nhà cửa, cây trồng hàng chục năm tuổi nhưng chỉ hỗ trợ tổng cộng hơn 2,7 tỷ đồng. Với số tiền này, gia đình tôi không thể nào tái tạo, ổn định nơi ở mới".

Còn bà Lê Thị Xá cùng nhiều hộ dân bày tỏ: "Cần xem lại khi nêu lý do "thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, vì lợi ích công cộng". Chúng tôi vui mừng, khi vừa qua Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Kiên Giang đặt vấn đề rất trúng thắc mắc của dân, mà địa phương vẫn chưa có câu trả lời".

Bà Xá đặt câu hỏi: "Dự án khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm là dự án kinh doanh thu lợi. Tại sao UBND TP.Phú Quốc không để chủ đầu tư trực tiếp đứng ra thương lượng với các hộ dân có đất bị thu hồi, mà lại sử dụng quyền lực nhà nước thu hồi đất của dân ?".

Những con số nhảy múa

Trước đó, ngày 11/5/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 633/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang đến năm 2030 (Quyết định 633). Liên quan đến quy hoạch sử dụng đất các khu du lịch sinh thái, Quyết định 633 xác định rõ: Đây là "khu nghỉ dưỡng 4-5 sao, kết hợp tham quan rừng tràm, rừng ngập mặn, quy mô 102ha".

Ngày 8/12/2017, UBND tỉnh Kiên Giang ban hành Quyết định số 2678/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm tỷ lệ 1/2000, quy mô 169,32ha. 

Nhưng tại Quyết định số 633 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khu du lịch sinh thái, hoàn toàn không có quy hoạch "khu dân cư".

Trong khi đó Quyết định số 2678 của UBND tỉnh Kiên Giang lại phát sinh thêm… "khu dân cư". Chưa kể, tại Quyết định số 633, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy mô dự án là 102ha nhưng UBND tỉnh Kiên Giang đã nâng quy hoạch dự án lên 169,32ha, tăng 67,32ha.

Con số "phình" thêm diện tích quy hoạch dự án vẫn chưa dừng lại. Ngày 10/2/2020, UBND tỉnh Kiên Giang ban hành Quyết định số 313/QĐ-UBND "phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch sinh thái và dân cư Rạch Tràm, tỷ lệ 1/2000, quy mô khoảng 173,53ha" với lý do "nhằm đảm bảo bao trọn hết các lớp nhà dân, phục vụ cho công tác quản lý, triển khai thực hiện" (?!).

Để có thông tin đa chiều, phóng viên đã nhiều lần liên lạc với chính quyền địa phương, tuy nhiên, đến nay, hầu hết các câu hỏi mà phóng viên đã gửi đến lãnh đạo UBND TP.Phú Quốc (bằng văn bản, tin nhắn qua điện thoại) vẫn chưa được hồi đáp.