Thủ tướng Chính phủ: “Văn hóa từ chức là cần thiết”

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trả lời câu hỏi của ĐBQH về văn hóa từ chức vào cuối buổi chất vấn sáng nay.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Đúng 8h30, Thủ tướng đọc báo cáo của Chính phủ sau khi Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân kết thúc phần trả lời chất vấn của mình.

Trong báo cáo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có đề cập tới một số vấn đề quan trong được dư luận quan tâm, trong đó có đề cập tới ý kiến lo lắng về nợ công đang tăng nhanh, vượt trần cho phép. Về vấn đề môi trường, Thủ tướng cũng nhấn mạnh lại, bài học về sự cố ô nhiễm môi trường do Formosa gây ra tại 4 tỉnh miền Trung là một bài học đắt giá. “Hiện Chính phủ đang xem xét xử lý các cá nhân tổ chức liên quan theo quan điểm xử lý nghiêm khắc”, Thủ tướng khẳng định.

Cử tri lo lắng tình trạng kỷ luật kỷ cương

Sau 20 phút, vào phần chất vấn, ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) đặt câu hỏi đầu tiên: Cử tri quan tâm lo lắng và bất bình trước thực trạng kỷ luật kỷ cương không nghiêm trong bộ máy Nhà nước, trong quá trình thực thi pháp luật, tài chính công, công tác cán bộ... Một bộ phận cán bộ công chức tha hóa, vòi vĩnh, tiêu cực… Xin thủ tướng cho biết giải pháp?

ĐB Lê Quân (Hà Nội) hỏi tiếp: Trong tái cấu trúc kinh tế, nợ xấu, Thủ tướng cho biết Chính phủ có giải pháp đột phá để giải quyết nợ xấu và các ngân hàng yếu kém?

Bầu cử Tổng thống Mỹ vừa qua liên quan tới hiệp định TPP và có thể hiệp định này không nhận được sự đồng thuận của Tổng thống mới. Thủ tướng cho biết quan điểm của Chính phủ với TPP trong tương lai?

ĐB Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) đặt câu hỏi tiếp: Để tinh gọn bộ máy và chi tiêu công, Thủ tướng có giải pháp gì thời gian tới?

Du lịch của Việt Nam có tiềm năng lớn nhưng hiệu quả thấp? Chính phủ có giải pháp đột phá với ngành công nghiệp không khói này?

ĐB Tô Văn Tám (Kon Tum) hỏi: Để tiếp tục thực hiện việc xử lý nợ động văn bản, giải pháp để nâng cao hiệu quả cải cách thể chế? Ngoài ra, giải pháp phát triển bền vững vùng đất Tây Nguyên?

ĐB Nguyễn Phi Thường (Hà Nội) yêu cầu Thủ tướng cho biết giải pháp để hạn chế tình trạng tài sản công sử dụng lãng phí, kém hiệu quả. Và quan điểm của Chính phủ về xử lý 5 dự án nghìn tỷ bị thua lỗ, đắp chiếu?

Đáng chú ý, ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) đặt câu hỏi: Sau 7 tháng hoạt động qua 2 ngày trả lời chất vấn, Thủ tướng có đánh giá gì về phẩm chất, năng lực và hiệu quả của các thành viên Chính phủ. Đây có phải là một tập thể tốt để xây dựng một Chính phủ kiến tạo, phục vụ hay không? Ngoài ra, ĐB Vân hỏi thêm: Tổng thống Mỹ mới đắc cử là một Tổng thống đa tính cách, có thể tác động nhiều tới an ninh khu vực trong đó có Việt Nam. Chính phủ đã có những kịch bản nào để đối phó với những vấn đề trên?

ĐB Trần Hoàng Ngân (TP.HCM): Tôi cảm kích sức làm việc của Thủ tướng và thành viên CP trong thời gian qua. Làm thế nào để đạt mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế từ 6,5 – 7% từ 2016 – 2020?

Giải pháp đảm bảo nền kinh tế đảm bảo độc lập tự chủ trong điều kiện hội nhập ngày càng sâu rộng?

Quyền lực phải được kiểm soát

Sau khi nghe các câu hỏi lượt đầu, Thủ tướng lần lượt trả lời từng câu hỏi. Với câu hỏi của ĐB Nguyễn Thái Học, Thủ tướng cho biết Thủ tướng Chính phủ cùng hệ thống chính trị khẳng định sẽ xử lý quyết liệt tình trạng không có kỷ cương phép nước, nhũng nhiễu, tiêu cực, vòi vĩnh, tham nhũng, lấy lại niềm tin của nhân dân, vì nhân dân. Quyết tâm loại bỏ những cán bộ thoái hóa hư hỏng biến chất ra khỏi bộ máy Nhà nước.

Vì thế, cần có những chủ trương biện pháp cụ thể trong bộ máy Đảng, Nhà nước. Thủ tướng vừa ký Chỉ thị mới nhất tăng cường kỷ cương phép nước trong bộ máy Nhà nước. Sẽ xử lý nghiêm khắc các cá nhân tập thể vi phạm, đó là biện pháp pháp trị nghiêm khắc.

Công khai minh bạch mọi vấn đề và quyền lực phải được kiểm soát. Đây là vấn đề cần thiết của bất cứ một tổ chức cá nhân nào. Phải hạn chế thấp nhất tình trạng xin cho liên quan tới tài chính, ngân sách, tài nguyên, đất đai…

Tiếp tục cải cách tiền lương với cán bộ công chức đi liền với tinh giản bộ máy.

Nếu được vậy, nhất định kỷ luật kỷ cương và tình trạng thoái hóa biến chất sẽ được hạn chế.

Không để phát sinh nợ xấu

Với câu hỏi của ĐB Lê Quân, Thủ tướng khẳng định: Nợ xấu hiện nay theo tính toán là chưa đầy đủ, bao gồm cả nợ xấu trong VAMC, trong các ngân hàng được mua lại 0 đồng, là bài toán đặt ra trong nền kinh tế mà Nhà nước và NHNN đang tính.

Có 3 việc cần làm: Khung thể chế pháp lý cho VAMC hoạt động. Kiểm soát chặt chẽ không cho pháp sinh nợ xấu mới. Làm sao để minh bạch nợ xấu và giải quyết trong quá trình điều hành kinh tế, cộng với các biện pháp toàn diện xử lý nợ xấu, để làm cục máu đông “nợ xấu” tan rã.

Liên quan tới vấn đề TPP, Thủ tướng cho biết có 12 nước tham gia, Việt Nam đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tham gia TPP. Nhưng hiện Mỹ đã dừng không trình Quốc hội nên Việt Nam cũng chưa đủ cơ sở trình tham gia TPP.

“Tuy nhiên, tôi xin khẳng định Việt Nam vẫn sẵn sàng tham gia TPP và dù có hay không có TPP thì chúng ta vẫn là nền kinh tế tiếp tục hội nhập quốc tế một cách sâu rộng”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Trả lời ĐB Tất Thắng, Thủ tướng cho biết Chúng ta có trên 5000 đơn vị công lập, ở T.Ư chỉ có 600, địa phương, 4.400. Đội ngũ công chức công lập là trên 2,3 triệu. Muốn giảm chi phí tiền lương chính phải giải quyết ở chỗ này.“Giảm công chức ở các đơn vị hành chính công lập là chủ trương của chúng ta, nhưng đây là vấn đề đụng chạm trực tiếp tới đời sống người dân. Tới đây, năm 2017, T.Ư sẽ xem xét đề án Chính phủ trình về xã hội hóa các đơn vị công lập để từ đó giảm biên chế, chi tiêu ngân sách”, Thủ tướng cho biết.

Về tiềm năng du lịch, Thủ tướng khẳng định du lịch phải là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp của du lịch phải từ 7,5 – 10% GDP. Thủ tướng cũng thừa nhận nước ta có tiềm năng lớn nhưng hiệu quả chưa cao, mới có 7,5 triệu khách quốc tế.

Về biện pháp sắp tới, theo Thủ tướng, Việt Nam phải có một cộng đồng văn minh trong du lịch. Xây dựng những thương hiệu du lịch lớn ở các vùng. Có thể chế ưu tiên cho phát triển du lịch. Công tác xúc tiến quảng bá, giành hạ tầng cho phát triển du lịch.

Về câu hỏi biện pháp nâng cao thể chế của ĐB Tô Văn Tám, Thủ tướng đánh giá đây là một yêu cầu quan trọng xây dựng nhà nước pháp quyền, tạo môi trường đầu tư phát triển. Vì thế Chính phủ thời gian qua giành thời gian cần thiết để xây dựng hoàn thiện thể chế. Lần đầu tiên không còn nợ Nghị định. Thời gian tới sẽ tập trung nhiều hơn, bố trí cán bộ giỏi hơn để quan tâm tới công tác này. Tuyên truyền pháp luật tới nhân dân bằng những hình thức phù hợp, dễ vận dụng.

Về phát triển Tây Nguyên: Vị trí rất quan trọng, là mái nhà chung của Đông Dương. Nhưng hiện Tây Nguyên muốn phát triển phải có kết nối hạ tầng, phát triển rừng, quy hoạch nguồn nước, an ninh trật tự, giữ gìn văn hóa… đều rất quan trọng.

Chính phủ đoàn kết như 5 ngón tay trên 1 bàn tay

Trả lời ĐB Phi Thường, Thủ tướng thừa nhận vấn đề sử dụng tài sản công từ đất đai, nhà cửa, trụ sở, xe công còn nhiều hạn chế. Chính phủ đã có chỉ thị về vấn đề này. Trước hết có một số giải pháp: Hệ thống tiêu chuẩn định mức phải công khai minh bạch để người dân biết. Khoán kinh phí, khoán xe công. Đơn vị nào, cơ quan nào để lãng phí tài sản công, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm. Việc giám sát sử dụng tài sản công cũng rất quan trọng.

Vấn đề 5 nhà máy thua lỗ nghìn tỷ: Theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ đã báo cáo. Quan điểm là không sử dụng tiền thuế của dân để bù lỗ cho các dự án này. Chính phủ cũng đã xem xét kiểm tra, tinh thần là cắt lỗ, không sử dụng được thì bán khoán, thậm chí phá sản, để các dự án này không là gánh nặng của nền kinh tế. Tuy vậy với từng dự án, Chính phủ sẽ xem xét cụ thể để sử dụng những tài sản còn lại một cách phù hợp nhất, sẽ báo cáo việc xử lý với Quốc hội trong thời gian tới.

Trả lời câu hỏi của ĐB Lê Thanh Vân về chất lượng thành viên Chính phủ, Thủ tướng chia sẻ: Chính phủ mới chưa được 7 tháng, qua trả lời chất vấn và hoạt động, tôi cho rằng đó là một tập thể đoàn kết, trên dưới một lòng, hợp lòng với nhau. 5 ngón tay có ngón ngắn ngón dài nhưng hợp lại thành một bàn tay để cùng làm việc hiệu quả. 27  đồng chí có nhiều đồng chí cũ, cũng có đồng chí mới, nhưng tinh thần đoàn kết là trên hết, cùng hỗ trợ nhau. Một cây làm chẳng lên non. Để có Chính phủ liêm chính, kiến tạo, các thành viên Chính phủ cũng phải liêm chính, kiến tạo. Tôi tin rằng các thành viên Chính phủ sẽ đoàn kết hơn nữa để thực hiện nhiệm vụ nhân dân giao phó.

Về quan hệ với Mỹ, Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam quan hệ với lưỡng Đảng của Mỹ, có quan hệ trong 10 lĩnh vực. Đảng và Nhà nước thực hiện chủ trưởng đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ. Các nước đều là bạn. Chúng ta sẵn sàng hợp tác với Mỹ, thời gian tới quan hệ với Mỹ sẽ tốt hơn trên tinh thần hai bên tôn trọng lẫn nhau.

Thúc đẩy nông nghiệp quy mô lớn

Trả lời câu hỏi của ĐB Trần Hoàng Ngân, Thủ tướng cho biết: Năm nay chúng ta gặp nhiều khó khăn, nhưng vẫn phải gắng đạt mục tiêu đề ra. Cần nhớ là chỉ 1% GDP có thể giải quyết tới 300.000 lao động. Xuất phát điểm của ta còn quá thấp. Một nền kinh tế chưa tới 200 tỷ USD GDP là quá nhỏ so với các nước, giải quyết việc làm, nợ công là rất quan trọng. Dù khó khăn, nhưng trong bối cảnh này, không cách nào khách là phải phấn đấu đạt mức tăng trưởng GDP 6,5 – 7%. Có nhiều giải pháp để đạt được kết quả này, trong đó, đáng chú ý là phải tạo môi trường đầu tư kinh doanh tốt hơn để người dân hăng hái đầu tư, tạo ra tăng trưởng…

Về biện pháp để tạo ra nền kinh tế độc lập, tự chủ, Thủ tướng khẳng định: Chúng ta hội nhập sâu rộng, nhưng vấn đề độc lập, tự chủ của nền kinh tế cũng được ta và các nước cũng đặt ra. Chúng ta không phụ thuộc vào một thị trường, một đối tác, phải đảm bảo các vấn đề tiền tệ, năng lượng… Có nhiều biện pháp để xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, trong đó có cả tái cơ cấu nền kinh tế, phát triển các thế mạnh của Việt Nam…

Ngoài ra, việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường là cần thiết để có nền kinh tế độc lập tự chủ. Chúng ta chú ý phát triển lợi thế trong nước. Phát triển mạnh các tập đoàn kinh tế tư nhận thương hiệu Việt, phát triển mạnh thị trường trong nước, không để tình trạng thua ngay trên sân nhà.

Về vấn đề tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam, Thủ tướng đánh giá nông nghiệp Việt Nam là một thế mạnh không phải nước nào cũng có được, tháo gỡ về vấn đề hiện nay, nông nghiệp công nghệ cao. HTX trong nông nghiệp để thúc đẩy nông nghiệp quy mô lớn phát triển, giải quyết đầu ra, tín dụng ưu đãi, bảo hiểm cho nông nghiệp, tạo ra sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của từng địa phương… Đây là các hướng giải quyết tốt.

Không cổ phần hóa bằng mọi giá

Tiếp phần chất vấn, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) hỏi: Thời gian qua, báo chí phản ánh có nhiều bất cập trong quy trình bổ nhiệm cán bộ như có tình trạng bổ nhiệm người thân, họ hàng, người có khuyết điểm, thậm chí có tình trạng đồng chí còn bắn nhau. Tuy nhiên, tất cả đều thấy nói đúng quy trình, nhưng có lẽ quy trình không đúng nữa. Xin Thủ tướng cho biết, đang và sẽ có hành động cụ thể đột phá để giải quyết tình trạng này?

ĐB Trần Văn Minh (Quảng Ninh) và ĐB Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) đều hỏi về vấn đề liên quan tới 5 dự án nghìn tỷ thua lỗ, việc làm rõ trách nhiệm cá nhân liên quan đến 5 dự án làm rất chậm, cần quan tâm; việc xử lý kéo dài những dự án trên càng gây lãng phí, bất bình trong dư luận. Luật pháp có lỗ hổng khi theo trả lời của Bộ trưởng Bộ Công Thương thì 5 dự án thua lỗ như vậy nhưng chưa thấy có trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nào?

Trả lời ĐB Nguyễn Anh Trí, Thủ tướng cho biết: Quy trình lựa chọn cán bộ cơ bản tốt, sắp tới đây, Bộ Nội vụ xem xét bổ sung quy trình tốt nhất, bịt những kẽ hở, phát hiện những cán bộ thoái hóa từ cơ sở. Biện pháp của Chính phủ là: Cạnh tranh lành mạnh qua thi cử, ký hợp đồng có thời hạn, thử thách. Bầu cử có số dư, đánh giá công khai minh bạch cán bộ. Gốc của mọi vấn đề chính là công tác cán bộ...

Trả lời ĐB Trần Văn Minh (Quảng Ninh) và ĐB Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình), Thủ tướng nhấn mạnh Chính phủ đang làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân gây thua lỗ các dự án nghìn tỷ. Thủ tướng cũng đồng tình là không nên kéo dài các dự án, xử lý nghiêm. 

Về biện pháp bịt lỗ hổng lớn trong việc xử lý các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước để thất thoát vốn, theo Thủ tướng, qua mỗi thời kỳ, chúng ta có cơ chế quản lý các tập đoàn tổng công ty lớn. Hiện giờ T.Ư cho phép thành lập một cơ quan quản lý vốn Nhà nước tại DN. Tiến hành cổ phần hóa, không để thất thoát vốn Nhà nước, có sự giám sát của số đông.

“Tuy nhiên, chúng ta không cổ phần hóa bằng bất cứ giá nào. Có những tập đoàn Nhà nước vẫn phải nắm như điện, ngân hàng lớn; đi liền là công khai minh bạch giám sát những vấn đề này”, Thủ tướng khẳng định.

Văn hóa từ chức là cần thiết

Cụ thể, ĐB Dương Trung Quốc (Đồng Nai) đặt câu hỏi: Có hiện tượng phổ biến trong bộ máy công quyền, nhưng có tác hại rất lớn khi phá vỡ kỷ cương phép nước: Đó là tình trạng phạt cho tồn tại. Biết là làm sai nhưng cơ quan công quyền vẫn cố thu về một món rất nhỏ cho Nhà nước, nhưng lại để lại tồn tại sai phạm rất lớn và tạo điều kiện để tư túi nhiều hơn. Thủ tướng có quyết tâm hạn chế tình trạng này hay không?

Ngoài ra, ĐB Dương Trung Quốc và ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) cũng có cùng câu hỏi về “văn hóa từ chức”, một vấn đề mà ĐB Quốc đã theo đuổi trong nhiều kỳ họp Quốc hội.

Theo ĐB Quốc, giờ đây văn hóa này đã chín muồi khi Đảng có nghị quyết và Thủ tướng quyết tâm xây dựng Chính phủ liêm chính. Ngoài việc loại trừ các phần tử thoái hóa biến chất thì cũng nên có cơ chế tạo điều kiện cho những người tốt nhưng năng lực, sức khỏe hạn chế được rời khỏi ghế trong danh dự. Thủ tướng có đồng ý rằng văn hóa từ chức là cần thiết và Thủ tướng có quyết tâm xây dựng một văn hóa từ chức hay không?

Với hai câu hỏi khá thú vị này, Thủ tướng trả lời ngắn gọn với quyết tâm cao. Về xóa bỏ tình trạng “phạt cho tồn tại”, Thủ tướng thống nhất với quan điểm của ĐB Quốc.

“Nhưng phải nghiên cứu vấn đề đầy đủ hơn, trường hợp nào hai thẻ vàng bằng một thẻ đỏ, trường hợp nào thẻ đỏ luôn. Phải nghiên cứu và có thể chế trong vấn đề này theo hướng nghiêm túc, kịp thời, không để nảy sinh tham nhũng”, Thủ tướng cho biết.

Về văn hóa từ chức, Thủ tướng hoàn toàn đồng tình với ý kiến hai ĐB đặt ra.

“Tôi tiếp thu ý kiến của hai ĐB. Nhiều người do hạn chế năng lực, sức khỏe, hoàn cảnh gia đình xin từ chức, tôi rất hoan nghênh vấn đề này. Tôi sẽ giao Bộ Nội vụ nghiên cứu, trình Chính phủ một cơ chế phù hợp tạo điều kiện cho những người từ chức trong những hoàn cảnh cụ thể. Tôi khẳng định văn hóa từ chức là cần thiết”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Khoảng 11 giờ 15, phần chất vấn và trả lời chất vấn của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kết thúc. Đây là phiên chất vấn duy nhất mà tất cả 36 đại biểu đăng ký chất vấn đều có đủ thời gian để trình bày câu hỏi. Trong đó có 29 đại biểu đã được Thủ tướng trả lời, 7 đại biểu sẽ trả lời bằng văn bản. Đây là điểm đặc biệt nhất trong các phiên trả lời chất vấn tại kỳ họp này.

Các đại biểu tham gia chất vấn Thủ tướng về nhiều vấn đề nóng hiện nay như xử lý nợ công, công tác chống tham nhũng, tham ô lãng phí, các dự án ngàn tỉ thua lỗ, xử lý sự cố môi trường của Formosa...

Hết thời gian chất vấn, vẫn còn 7 ĐB đăng ký. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Thủ tướng trả lời những câu hỏi của 7 ĐB trên bằng văn bản. 

Sau đó, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã đọc báo cáo bế mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn.