Thực hư chuyện Nhật Bản dập dịch Covid-19 nhờ virus "tự diệt"

Người dân Nhật Bản bắt nhịp cuộc sống bình thường khi số ca nhiễm Covid-19 liên tục giảm (ảnh: SCMP)

Hôm 26.11, Nhật Bản ghi nhận thêm 119 ca nhiễm Covid-19 sau 24 giờ. Tính riêng ở Tokyo, chỉ có 19 ca nhiễm mới. Con số này là quá thấp khi so với hơn 26.000 trường hợp nhiễm virus mà Nhật Bản ghi nhận hôm 20.8. Trong làn sóng lây lan dịch bệnh lần thứ 5 (bắt đầu hồi tháng 6), Nhật Bản ghi nhận trung bình hơn 21.000 ca nhiễm virus/ngày.

Hiện tượng số ca nhiễm Covid-19 đột ngột giảm mạnh khiến giới chuyên gia Nhật “khó hiểu”. Một số người cho rằng do biến đổi quá nhiều, biến chủng Delta của Covid-19 đang “tự diệt” ở Nhật Bản.

Ituro Inoue – giáo sư thuộc Viện Di truyền Quốc gia Nhật Bản – cho rằng, biến thể Delta ở Nhật đã loại bỏ khác biến thể khác và cuối cùng “tự diệt” chính nó.

Theo ông Inoue, biến thể Delta ở Nhật Bản có thể đã tích lũy quá nhiều đột biến, khiến protein phi cấu trúc có chức năng sửa lỗi di truyền mang tên nsp14 bị vô hiệu. Điều này khiến virus dần mất đi chức năng tự sửa lỗi gene và cuối cùng là tự diệt.

“Biến thể Delta ở Nhật Bản đã đánh bại các biến thể khác, nhưng khi đột biến ngày càng xảy ra nhiều hơn, virus trở thành phiên bản lỗi và không còn có thể tự nhân bản”, ông Inoue nói.

Tuy nhiên, Kazuhiro Tateda - Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm Nhật Bản, kiêm thành viên ban cố vấn y tế của chính phủ - cho rằng, hiện tượng biến chủng Delta ở Nhật tự diệt hoàn toàn là giả thuyết. Ông Tateda nhấn mạnh việc số ca mắc Covid-19 giảm mạnh ở Nhật là do sự kết hợp của nhiều yếu tố.

Hiện tượng biến chủng Delta của Covid-19 “tự diệt” chỉ là giả thuyết, chuyên gia nhấn mạnh (ảnh: SCMP)

“Việc biến chủng Delta tự hủy chỉ là giả thuyết. Nó có thể xảy ra nhưng còn nhiều điểm nghi ngờ. Thứ nhất, tại sao hiện tượng này không xảy ra sớm hơn vì lỗi bộ gene của biến chủng Delta đã xuất hiện từ tháng 1 năm nay. Thứ hai, lỗi này cũng được ghi nhận ở nhiều nước châu Á khác như Hàn Quốc, Thái Lan, nhưng vì sao hiện tượng biến chủng Delta tự diệt chỉ xuất hiện ở Nhật Bản?”, ông Tateda nêu vấn đề.

“Hiện tại, chúng ta chỉ có thể nói rằng số ca nhiễm virus giảm mạnh ở Nhật Bản là kết quả của nhiều biện pháp kiểm dịch được thực hiện nghiêm ngặt”, ông Tateda nhấn mạnh.

Thoe ông Tateda, tỷ lệ tiêm vắc xin Covid-19 của Nhật là yếu tố quan trọng nhất khiến số ca nhiễm liên tục giảm. Nhật Bản đã tiêm chủng hơn 196 triệu liều vắc xin Covid-19, gần 78% dân số trưởng thành đã được tiêm đủ 2 mũi.

“Tất nhiên, độ bao phủ vắc xin Covid-19 không phải yếu tố duy nhất giúp số ca nhiễm giảm mạnh như hiện nay. Hàn Quốc cũng tiêm chủng cho khoảng 79% dân số nhưng tình hình dịch bệnh ở nước này vẫn diễn biến rất phức tạp”, ông Tateda nhận định.

“Một yếu tố khác là thời điểm tiêm vắc xin cũng đóng vai trò quan trọng. Nhật Bản đẩy mạnh tiêm vắc xin từ tháng 7 đến tháng 9. Khoảng 40% tổng số mũi vắc xin ở Nhật Bản được tiêm trong giai đoạn này, đem lại tỷ lệ miễn dịch cao”, ông Tateda nói.

Ngoài các yếu tố trên, “hiệu ứng truyền thông” cũng được Nhật Bản đánh giá cao trong việc kiểm soát dịch bệnh.

“Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy nhiều người dân Nhật vẫn đang thực hiện nhiều biện pháp phòng dịch như đeo khẩu trang, dùng nước sát khuẩn, giãn cách xã hội. Đó là kết quả của biện pháp tuyên truyền ý thức phòng ngừa, ngay cả khi đà lây lan dịch bệnh có xu hướng giảm”, ông Tateda nhận xét.

Theo nhiều chuyên gia, Nhật Bản chưa thể lơ là trong bối cảnh số ca nhiễm virus ở mức thấp bởi Covid-19 đang liên tục biến đổi. Sự xuất hiện của biến chủng B.1.1.529 từ Nam Phi chứa tới 32 đột biến đang khiến giới khoa học lo lắng.

Biến chủng B.1.1.529 đã được phát hiện ở hơn 100 trường hợp trên thế giới, chủ yếu ở Nam Phi.

Hôm 26.11, Nhật Bản tuyên bố sẽ tăng cường kiểm dịch ở cửa khẩu, sân bay đối với những người nhập cảnh từ Nam Phi và một số quốc gia châu Phi khác như Botswana, Eswatini, Lesotho, Namibia, Nam Phi và Zimbabwe.