Thương lái Trung Quốc bỗng... lặn mất tăm, dân Kon Tum ôm nợ vì “đá quý”

Mua đá giá trên trời

“Chiến dịch” lùng mua đá của thương lái Trung Quốc bắt đầu cách đây khoảng 3 tháng. Đầu tiên, một nhóm thương lái Trung Quốc trực tiếp mang mẫu một số loại đá, sau này được dân buôn gọi là đá mềm, hay đá phấn, tới địa bàn huyện Ngọc Hồi để tìm nguồn hàng.

Ban đầu, họ đặt giá cao ngất, mẫu đá rẻ nhất cũng vài trăm nghìn đồng/kg, cá biệt có mẫu tới 4 triệu đồng/kg. Không chỉ tại huyện biên giới Ngọc Hồi, tại xã biên giới Đăk Blô (Đăk Glei) thương lái Trung Quốc cũng tìm đến đặt hàng.

Các mẫu đá sỏi mà thương lái Trung Quốc thu mua, đặt hàng.   Quốc Dinh

Không chỉ đặt mua, có hàng họ mua và trả tiền ngay lập tức nên người dân địa phương tin tưởng, nhiều người mở đại lý thu mua đá cho thương lái Trung Quốc. Nhiều người bỏ bê công việc mùa màng đi săn đá để bán. Không chỉ săn lùng đá ở Việt Nam, nhiều người còn sang tận Lào để tìm nguồn hàng đem về Việt Nam bán.

Một dân buôn đá từ Lào về tên N, trú tại thị trấn Plei Kần (Ngọc Hồi, Kon Tum) cho biết thường xuyên mang đá về Việt Nam qua cửa khẩu Bờ Y bán qua tay cho thương lái Trung Quốc. Giá thu mua đá tại Lào dao động từ 200.000 đến 4 triệu đồng/kg. Từ đó vận chuyển về Việt Nam bằng xe ô tô, giá khoảng 150.000 đồng/kg. Chính việc thu mua đá rầm rộ khiến chính quyền Lào truy bắt gắt gao. Nếu bị phát hiện không những bị tịch thu mà còn bị tạm giữ người.

Từ khi phía Lào làm gắt, thương lái Trung Quốc bỏ việc mua đá loại lớn, chuyển sang mua những loại đá dạng sỏi với giá cao hơn rất nhiều. Một viên đá dạng sỏi giá bán có thể lên đến hàng chục triệu đồng/viên… Trong khi đó bằng cảm quan, những người buôn đá khẳng định không biết thương lái Trung Quốc mua loại đá này để làm gì. “Những mẫu họ thu mua không phải là đá quý. Đó chỉ là dạng đá ở Việt Nam lâu nay sử dụng làm đồ trang trí, đá phong thủy” - một người thu mua đá cho biết.

Mặc dù thắc mắc không biết thương lái Trung Quốc mua đá làm gì, có bị lừa hay không, nhưng trước món hời dễ kiếm, nhiều người nhắm mắt làm bừa.

Người mất tiền, kẻ ôm nợ

Sau vài tháng thu mua đá rầm rộ, đùng một cái, các thương lái Trung Quốc lặn mất tăm khiến một số dân buôn ngồi trên đống lửa vì đang ôm đống nợ mà chẳng biết để làm gì. Anh N chỉ vào đống đá nói: Số đá này chừng hơn 1 tạ. Cách đây mới nửa tháng, một thương lái Trung Quốc hỏi mua với giá 700.000 đồng/kg nhưng tôi không bán... Nay thì N đang khẩn trương tìm “mối” để bán nhằm thu hồi vốn, nhưng “gạ” mãi chẳng ai mua.

Bi đát hơn là bà Nguyễn Thị T (trú tại tổ dân phố 6, thị trấn Pkei Kần) mua gần 1 tấn đá hơn 1 tỷ đồng đang trên đường vận chuyển về Việt Nam thì bị lực lượng chức năng Lào bắt giữ. Theo người thân bà T, lái xe phải chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ số tiền bỏ ra mua hàng. Tuy nhiên, việc đòi lái xe bồi thường với số tiền lớn này là rất khó, hai bên cũng chỉ giao kèo bằng miệng với nhau chứ không có văn bản, hợp đồng gì. Hiện tại bà T đang phải đi trốn vì để có số tiền mua đá, bà T phải đi vay nóng lãi cao của nhiều người…

Và còn cả trăm người khác. Người thì mất tiền, kẻ thì mang nợ, khá hơn thì ôm đống đá mà chẳng biết để làm gì. Bài học cay đắng của nhiều người nếm trải được báo chí cảnh báo vẫn chưa khiến người dân sáng mắt…