Tòa án quốc tế ra phán quyết chí mạng với Israel

Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) đã tuyên bố rằng việc Israel xây dựng các khu định cư trên đất của người Palestine vi phạm Công ước Geneva và dẫn tới chính sách "sáp nhập trên thực tế". 

Trong phán quyết ngày 19/7, 15 thẩm phán của tòa án đã nhất trí  rằng "việc Israel chuyển những người định cư đến Bờ Tây và Jerusalem cũng như việc Israel duy trì sự hiện diện của họ là trái với điều 49 của Công ước Geneva thứ tư".

Phán quyết của tòa không mang tính ràng buộc. 

Chủ tịch ICJ Nawaf Salam khi đọc phán quyết đã mô tả việc Israel xây dựng các khu định cư ở Bờ Tây là một "sự sáp nhập trên thực tế" lãnh thổ và tuyên bố rằng nhà nước Do Thái nên chấm dứt sự hiện diện "bất hợp pháp" của mình ở vùng đất Palestine bị chiếm đóng càng nhanh càng tốt.

ICJ đã điều tra "các chính sách và hoạt động" của Israel đối với các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng của Palestine kể từ đầu năm 2023, theo yêu cầu của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Tại một loạt phiên điều trần vào tháng 2, Ngoại trưởng Chính quyền Palestine, Riad Malki, đã cáo buộc Israel phân biệt chủng tộc và kêu gọi tòa án tuyên bố việc chiếm đóng đất đai của người Palestine là bất hợp pháp. Israel đã không cử đại diện hợp pháp tới phiên điều trần.

Mặc dù phán quyết hôm19/7sẽ thể hiện quan điểm của Liên Hợp Quốc về các khu định cư của Israel, nhưng ICJ không có bất kỳ biện pháp nào để thực thi quyết định này.

Đáp lại, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bác bỏ cái ông gọi là "phán quyết sai trái", nhấn mạnh rằng Bờ Tây là đất của người Do Thái.

"Người Do Thái không phải là những kẻ chiếm đóng trên chính mảnh đất của họ - không phải ở thủ đô Jerusalem vĩnh cửu của chúng ta, không phải trên vùng đất của tổ tiên chúng ta ở Judea và Samaria," ông Netanyahu nói trong một tuyên bố ngay sau khi phán quyết được đọc. 

Ông nói thêm: "Không có quyết định sai lầm nào ở The Hague sẽ bóp méo sự thật lịch sử này, cũng như tính hợp pháp của việc định cư của Israel trên tất cả các vùng lãnh thổ của quê hương chúng tôi là không thể tranh cãi".

Các đối tác liên minh theo đường lối cứng rắn của ông Netanyahu đã kêu gọi phản ứng thậm chí còn khắc nghiệt hơn. Phát biểu với các phóng viên tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich nói rằng ông Netanyahu nên chính thức sáp nhập toàn bộ Bờ Tây và Đông Jerusalem nếu tòa án ra phán quyết chống lại Israel. Smotrich cũng hứa sẽ đẩy mạnh xây dựng các khu định cư để "ngăn cản việc thành lập một nhà nước Palestine.

Israel chiếm giữ Bờ Tây, Gaza và Đông Jerusalem trong Cuộc chiến sáu ngày năm 1967. Bờ Tây được chia thành ba khu vực, với chưa đến 1/5 lãnh thổ nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Chính quyền Palestine. Chỉ hơn một phần năm nằm dưới sự kiểm soát an ninh của Israel và kiểm soát hành chính của người Palestine, trong khi phần còn lại - bao gồm khoảng 60% lãnh thổ - nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của Israel.

Chính tại khu vực thứ ba này - được chỉ định là 'Khu vực C' theo Hiệp định Oslo năm 2000 - là nơi Israel đã xây dựng hầu hết các khu định cư của mình. Theo thỏa thuận, Israel không bao giờ có ý định duy trì quyền kiểm soát lâu dài đối với khu vực này. Tuy nhiên, chính phủ Israel đã ký kết xây dựng gần 150 khu định cư ở đó kể từ đầu những năm 2000 và hơn 450.000 người định cư hiện đang sống ở Bờ Tây, theo dữ liệu từ các nhà hoạt động chống định cư của Israel.