Tổng cục Hải Quan lên tiếng về nhập khẩu hơn 5.000 container phế liệu

Tổng cục Hải Quan lên tiếng về nhập khẩu hàng nghìn container phế liệu (Ảnh: IT)

Nhập khẩu phế liệu tăng từ khi Trung Quốc ra lệnh cấm

Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng gia tăng mạnh, có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống và gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Qua theo dõi, số lượng phế liệu nhập khẩu năm 2017 tăng gấp 2 lần so với khối lượng phế liệu nhập khẩu trong năm 2016. Trong đó, khối lượng sắt, thép, nhựa, giấy và xỉ hạt nhỏ là những loại phế liệu có khối lượng tăng từ 200 đến 400% so với tổng khối lượng nhập khẩu năm 2016. Đặc biệt, 5 tháng đầu năm năm 2018, khối lượng nhựa phế liệu nhập khẩu tăng đột biến 200% so với năm 2017.

Tuy nhiên, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Tổng cục Hải quan cũng cho biết, về phía doanh nghiệp, một số hãng tàu, đại lý hãng tàu, doanh nghiệp kinh doanh cảng đã ý thức được nguy cơ và rủi ro trong nhập khẩu phế liệu nên đã chủ động báo ngừng tiếp nhận hàng hóa là phế liệu đã góp phần giảm đáng kể mức độ hàng hóa tồn đọng tại cảng.

Sau 90 ngày yêu cầu tái xuất

Ông Mai Xuân Thành – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết: Mặt hàng phế liệu là mặt hàng đặc thù, phải lấy mẫu và xem hàng hóa đó có thực sự đảm bảo yêu cầu hay không. Nếu muốn kiểm tra đầy đủ đúng quy trình thì phải rỡ bỏ hết hàng từ container xuống, nhưng khó khăn là cảng không còn đủ chỗ lấy mẫu, nếu như mở tung hết các container ra sẽ không có chỗ để.

Mặt khác, ông Thành cũng cho biết, rất khó để phát hiện ngay được doanh nghiệp nào là doanh nghiệp thực sự được Bộ TNMT cấp giấy chứng nhận trong nhập khẩu nguyên liệu phế liệu để sản xuất. Cơ quan hải quan không đối chiếu được theo thông tư 41 do chỉ có giấy bản sao chứng thực và bản phô tô giấy mua bán lô hàng để kiểm tra thông quan. 

“Để khắc phục khó khăn này, chúng tôi có kiến nghị Bộ TNMT đưa danh sách các doanh nghiệp được cấp chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất và giấy thông báo lô hàng nhập khẩu lên cổng 1 cửa để cơ quan hải quan có đủ tư liệu đối chiếu”, ông Thành nói.

Khi phóng viên hỏi về nguyên nhân chính gia tăng nhập khẩu phế liệu trong thời gian qua, ông Thành đã từ chối bình luận và cho rằng Hải quan chỉ là đơn vị thực hiện thủ tục theo quy định còn việc cấp phép nhập khẩu là thuộc về các cơ quan chuyên môn khác.

Ông Thành cũng cho rằng, không loại trừ việc gia tăng phế liệu nhập khẩu có cả trường hợp giả giấy phép làm tăng tổng lượng nhập khẩu phế liệu lên.

Khi phóng viên hỏi phế liệu sau khi chế biến được đưa đi nước nào? Ông Thành cho biết, đối với phế liệu sau khi hoàn thành thủ tục nhập khẩu, được đưa vào sản xuất thì phế liệu đó sẽ thuộc quản lý của Bộ TNMT, cơ quan hải quan không can thiệp việc xuất bán đi đâu. Tuy nhiên, theo như thông tin của Tổng cục Hải quan thì cho thấy có phản ánh việc doanh nghiệp nhập phế liệu về sơ chế và có xuất đi nước ngoài. Nếu đúng như thế thì doanh nghiệp đã vi phạm vào việc nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất của Bộ TNMT.

Liên quan tới việc xử lý phế liệu tồn đọng ở cảng, tránh tình trạng biến Việt Nam trở thành bãi rác, ông Âu Anh Tuấn – Cục trưởng Cục giám sát quản lý cho biết: Đối với hàng hóa phế liệu đã tồn đọng tại cảng, cơ quan hải quan tiến hành rà soát, phân loại và xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu nhưng không có người đến nhận thì xử lý theo quy định tại khoản 3, khoản 6 điều 58 của Luật Hải quan. Cụ thể, đối với hàng hóa  gây ô nhiễm môi trường  thì chủ phương tiện vận tải, người điều khiển vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.