Tránh "bẫy" thao túng tâm lý khi yêu

Mù quáng khi yêu vì bị thao túng tâm lý

Thời gian gần đây, cộng đồng "dậy sóng" với màn siêu lừa đảo lên tới con số vài chục tỷ đến từ một cô gái trẻ quê mùa, học thức thấp, nhưng lại khiến nhiều thiếu gia, đại gia "sập bẫy".

Trong vai tiểu thư đài các, con nhà tài phiệt, Ninh Thị Vân Anh (27 tuổi, quê huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) đã tiếp cận, tán tỉnh các thiếu gia để lấy làm chồng với những đám cưới được tổ chức đình đám, hoặc dùng vỏ bọc con nhà giàu để vay mượn khắp nơi. 

Hiện con số nạn nhân của Vân Anh, theo chia sẻ của chủ một thẩm mỹ viện (người đã dành thời gian liên hệ nạn nhân để thu thập chứng cớ) lên tới cả trăm người, với số tiền bị chiếm đoạt lên tới hàng chục tỷ đồng. Nạn nhân đã có đơn tố cáo gửi đến Bộ công an và công an các tỉnh, thành. 

Những người tố cáo cho biết, Vân Anh có nhiều kịch bản hoàn hảo tới mức có thể thành biên kịch đại tài nếu làm trong ngành điện ảnh, như thuê xe sang giả làm của hồi môn của nhà gái trong đám cưới với thiếu gia, thuê nguyên dàn diễn viên vài chục người cho đám cưới của mình...

Trước nay, phần lớn nạn nhân trong các trường hợp trên đều nghĩ mình bị bỏ bùa hay chơi ngải. Thực tế, các chuyên gia tâm lý học gọi đây là chứng Gaslighting trong một mối quan hệ.

Gaslighting là một hình thức lạm dụng tình cảm. Trong đó, kẻ lạm dụng sử dụng thông tin sai sự thật khiến nạn nhân cảm thấy lo lắng, dẫn đến nghi ngờ năng lực của chính mình và mất dần cảm nhận về thực tế. Thuật ngữ này xuất phát từ vở kịch Gaslight năm 1938, sau đó được phát hành dưới tên phim Gaslight năm 1940 và 1944. Câu chuyện kể về một người chồng cô lập và thao túng vợ mình với mục tiêu cuối cùng là kiểm soát vợ, ép vợ tuân thủ mọi mong muốn của mình.

Tiến sĩ Robin Stern - Phó giám đốc Trung tâm Yale về trí tuệ cảm xúc, đã đưa thuật ngữ "Gaslight" vào đời sống với cuốn sách The Gaslight Effect, xuất bản năm 2007. Thao túng tâm lý xảy ra khi một người thao túng tìm kiếm quyền lực đối với người khác và sử dụng các chiến lược không trung thực hoặc thăm dò để đạt được quyền lực đó. Không giống như những người có mối quan hệ lành mạnh, thể hiện sự có đi có lại và hợp tác, kẻ thao túng tình cảm có động cơ vừa lợi dụng, vừa muốn kiểm soát "con mồi".

Những biểu hiện cho thấy bạn đang bị đối phương thao túng

Câu cửa miệng của những kẻ thao túng thường là: "Anh (Em) nhạy cảm quá, chuyện chẳng có gì cũng làm rối lên", mỗi khi bạn thắc mắc hoặc cho rằng đối phương đang nói dối hoặc làm bạn tổn thương.

Chị Hằng, giám đốc marketing cho một nhãn hàng lớn kể, chị từng trải qua mối quan hệ đầy độc hại với một đồng nghiệp nước ngoài. 

"Tôi phát hiện, chỗ ở của anh ta vương đầy tóc phụ nữ, thi thoảng có thêm bàn chải hay sữa rửa mặt trong phòng tắm... Gặng hỏi thì anh ta buộc tội lại tôi tò mò, thiếu tôn trọng sự riêng tư của người khác. Sau đó anh ta liên tục nhồi nhét vào đầu tôi rằng tôi quá nhạy cảm, rằng tôi không có niềm tin vào bạn trai... Đến nỗi, tôi có cảm giác mình là một phụ nữ xấu xa, tò mò, tọc mạch, thiếu tự tin vào bản thân.... 

Chỉ đến khi bắt gặp anh ta đang "làm trò mèo" trong nhà vệ sinh công ty với một đồng nghiệp khác, tôi mới biết mình bị anh ta cắm sừng từ rất lâu. Là thủ phạm nhưng luôn tự biến mình thành nạn nhân, biến lỗi của mình thành lỗi của đối phương... chính là cách mà những kẻ thao túng tâm lý hay làm", chị Hằng chia sẻ.

Kẻ thao túng tâm lý vô cùng khao khát bạn tình tuân lệnh, làm theo mình, răm rắp và ngoan ngoãn như một nô lệ. Họ sẽ tức giận, nổi nóng hoặc hờn dỗi khi đối phương không làm theo ý mình trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Anh Trần Phương vốn là người khá cá tính, độc lập và luôn biết cách bảo vệ chính kiến của mình. Vậy mà khi làm phi công của một "máy bay bà già", anh thay đổi khá nhiều. Từ chỗ, luôn coi bạn bè thân thiết và gia đình là quan trọng, anh hạn chế dần giao tiếp. Từ một người xởi lởi, hào phóng, anh tính toán chi ly từng đồng với bạn bè, cha mẹ, anh chị em ruột. Tất cả phát sinh, khi anh ngày qua ngày được bạn gái rao giảng về việc phải "yêu bản thân trước nhất, lo cho mình trước nhất".

"Mọi việc thực sự bùng nổ trong lần tôi phải đi gấp trong đêm để ký giấy tờ bán mảnh đất trước đó tôi đã mua đầu tư. Biết tin, cô ấy mắng tôi sa sả rằng, không nghe lời cô ấy, giữ mảnh đất lại. Rồi cô ta giận dỗi, không trả lời tin nhắn, điện thoại của tôi nhưng lại liên tiếp nhắn tin khủng bố, rằng tôi coi thường cô ta, tôi kiêu ngạo, tự mãn... Nhưng cô ấy thực sự không quan tâm tới việc thời điểm đó, tôi cần gấp một số tiền lớn để phẫu thuật cho mẹ. Lần đó, cô bạn thân gửi cho tôi một tài liệu về việc bị thao túng tâm lý, đọc xong, tôi nhận ra mình bị bạn gái điều khiển bấy lâu. Đó là lý do, cô ấy giờ thành bạn gái cũ", anh Phương kể.

Còn chị Ái, chủ một cơ sở thẩm mỹ viện tại TP HCM, không chỉ tổn thương về tinh thần, còn "bay" luôn hai căn nhà mặt tiền trị giá hơn 30 tỷ, chỉ vì ngưỡng mộ, làm theo mọi "chiến lược" của người tình Việt Kiều, cũng đồng thời là "chuyên gia tư vấn chiến lược" của công ty.

Chị Ái gặp bạn trai qua giới thiệu của một khách hàng. Trong lúc chia sẻ với khách về khó khăn nhân sự của cơ sở, vị khách hào phóng nói sẽ giới thiệu cho chị một "chuyên gia tư vấn chiến lược" người Mỹ gốc Việt. Trước vẻ hào nhoáng, cùng tài ăn nói của vị chuyên gia "rởm" này, chị Ái răm rắp làm theo con đường anh ta vạch ra, thay đổi toàn bộ chiến lược nhân sự, kinh doanh, tiếp thị của công ty, khiến nhân viên chán nản nghỉ việc hàng loạt. 

Đặc biệt đội ngũ nhân sự marketing lấy khách hàng về, duy trì nguồn thu cho công ty bị đứt gãy, lại gặp hai năm dịch Covid-19, chị Ái phải đóng cửa tới ba chi nhánh, bán hai căn nhà mặt tiền để có kinh phí duy trì công ty.

"Sau này, khi nhân viên cũ ngấm ngầm điều tra, đưa mọi bằng chứng rằng anh kia đã tự dựng lên vỏ bọc hoàn hảo về mình để lừa cả tình cảm lẫn tiền bạc của tôi, tôi mới tỉnh ngộ mà dứt bỏ. Hóa ra bên Mỹ, anh ta chỉ là một giáo viên quèn, vậy mà về Việt Nam, nổ là CEO của tập đoàn công nghệ đa quốc gia, từng tư vấn cho rất nhiều công ty kinh doanh có lãi... khiến tôi tin như bị bỏ bùa", chị Ái ngậm ngùi nhớ lại.

Theo chuyên gia tâm lý Phạm Thúy: "Muốn tránh bị thao túng tâm lý trong tình yêu, bạn hãy yêu thương bản thân, luôn là chính mình, đừng vì ai mà thay đổi nguyên tắc sống hay cá tính. Bởi nếu yêu bạn thật sự, họ sẽ chấp nhận con người thật của bạn. Những người muốn thao túng tâm lý bạn tình, là những người chỉ biết yêu bản thân và muốn đối phương cũng phải yêu lại mình như vậy".