Triển khai quyết liệt, hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025

30.000 tỷ đồng đã được phân bổ cho chương trình MTQG xây dựng NTM

Tại hội nghị, nhiều vướng mắc, giải pháp được đưa ra và vấn đề nguồn vốn, lồng ghép các chương trình là một trong những nội dung "nóng" được rất nhiều đại biểu đưa ra thảo luận.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Đinh Công Sứ - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoà Bình cho hay, khó khăn hiện nay của tỉnh Hoà Bình là quá trình lồng ghép 03 Chương trình MTQG.

Cụ thể, ông Sứ cho biết: Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và Chương trình giảm nghèo bền vững, nguồn lực hỗ trợ đều hướng tới các mục tiêu, nội dung, đối tượng hỗ trợ riêng, chưa hoàn toàn hướng tới việc hỗ trợ để các xã vùng đặc biệt khó khăn đạt chuẩn NTM trong giai đoạn 2021-2025, nên các xã thuộc diện hỗ trợ của 02 Chương trình MTQG trên hoàn thành mục tiêu đề ra nhưng cũng không bắt buộc phải đạt chuẩn NTM.

Ngoài ra, nguồn vốn phân bổ thực hiện chương trình MTQG vẫn còn thấp, trong khi yêu cầu về tiêu chí trong xây dựng NTM lại nâng cao. Đặc biệt là đối với các tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn cần một nguồn lực rất lớn cho xây dựng NTM, ông Sứ chia sẻ thêm.

Cùng chung những băn khoăn trong việc lồng ghép các chương trình MTQG, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, Hà Trọng Hải cho hay: Thực hiện NTM được coi là gốc nhưng nếu không được quy hoạch thì cực kỳ khó cho các tỉnh làm cơ sở để lồng ghép, bố trí nguồn vốn đối ứng trong các dự án. Hay làm sao lồng ghép 3 trình MTQG trên một địa bàn để tránh trùng lặp về đối tượng, mục tiêu, nội dung.

Về vấn đề nguồn vốn, ông Trần Song Tùng - Phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cũng đã đưa ra đề nghị các bộ ngành trung ương nên giao vốn sớm để các địa phương triển khai.

Có mặt tại hội nghị, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Nguồn vốn cho chương trình MTQG xây dựng NTM cơ bản đã phân bổ cho các tỉnh là 30 nghìn tỷ, như vậy nguồn vốn đã phân đúng tiến độ.

Còn việc lồng ghép các chương trình Bộ NNPTNT cũng đã bàn bạc rất kỹ với các bộ ngành trong việc phân bổ nguồn vốn. Thời gian tới Bộ NNPTNT sẽ phối hợp với các bộ ngành tổ chức 9 chuyên đề cụ thể để hướng dẫn các tỉnh triển khai thực hiện chương trình.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ NNPTNT, đến nay còn 3 Bộ, ngành chưa ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu thuộc bộ tiêu chí NTM và bộ tiêu chí NTM nâng cao cấp huyện, xã; 07 bộ, ngành chưa ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nội dung thành phần và 01 thông tư của Bộ tài chính quy định về việc quản lý và sử dụng nguồn vốn sự nghiệp của Chương trình.

 Để hoàn thành mục tiêu của chương trình, Bộ NNPTNT đề nghị các bộ ngành trung ương khẩn trương xây dựng, ban hành đầy đủ các thông tin, văn bản hướng dẫn thực hiện và kịp thời giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của các địa phương theo thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đối với các địa phương, Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng đề nghị các tỉnh, thành chủ động nghiên cứu, ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng thực hiện chương trình phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Ngô Trường Sơn, Chánh văn phòng Điều phối NTM Trung ương cho biết: Cả nước phấn đấu đến 2025 có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM. Trong đó, có khoảng 40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, ít nhất 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và không còn xã dưới 15 tiêu chí; thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng ít nhất 1,5 lần so với năm 2020; 50% huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đạt chuẩn NTM, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; từ 17 - 19 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 60% số thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn NTM.

Bên cạnh đó, theo báo khung cơ chế, chính sách; định hướng nhiệm vụ và giải pháp thực hiện chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 bổ sung thêm một số mục tiêu phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu và cấp thôn đạt chuẩn NTM so với giai đoạn 2016-2020.

Ông Sơn cho biết thêm, để tiếp tục kế thừa và phát huy những kết quả đạt được của giai đoạn trước; giai đoạn 2021-2025, Chương trình được thiết kế với 11 thành phần và 54 nội dung cụ thể nhằm tạo điều kiện cho các địa phương chủ động, linh hoạt lựa chọn các nhiệm vụ ưu tiên, cấp thiết, phù hợp với điều kiện thực tế và khả năng huy động nguồn lực, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, góp phần nâng cao vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng trong xây dựng NTM ở cơ sở.

Điểm mới trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025

Tiêu chí về xã NTM, giai đoạn 2021-2025 bộ tiêu chí cơ bản vẫn giữ nguyên bố cục và nội hàm của bộ tiêu chí giai đoạn 2016-2020 gồm 19 tiêu chí. Tuy nhiên về số lượng chỉ tiêu thì sẽ tăng 8 chỉ tiêu so với giai đoạn trước (gồm 57 chỉ tiêu).

Ngoài ra, nhằm tháo gỡ những khó khăn cho các địa phương, quy định các xã đặc biệt khó khăn, xã an toàn khu thuộc huyện nghèo và huyện vừa thoát nghèo giai đoạn 2018-2020, mức đạt chuẩn NTM sẽ được áp dụng theo quy định đạt chuẩn đối với vùng Trung du miền núi phía Bắc.

Về tiêu chí xã NTM nâng cao cũng được bổ sung và điều chỉnh. Theo đó, để về đích  NTM nâng cao thì các xã sẽ phải đáp ứng đủ mức đạt tiêu chuẩn theo yêu cầu của bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021-2025.

Bên cạnh nâng cao chất lượng 35 tiêu chí thì bộ tiêu chí về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 còn bổ sung 34 tiêu chí mới, điều chỉnh 06 chỉ tiêu để phù hợp với quy định hoặc các chính sách mới ban hành trong thời gian qua và yêu cầu của thực tế.

Quy định về xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 sẽ trao quyền cho các địa phương quy định các chỉ tiêu, tiêu chí cụ thể. Và điểm mới hơn trong giai đoạn này chính là yêu cầu về việc có ít nhất một mô hình nông thôn thông minh gắn với chuyển đổi số trong xây dựng NTM.

Bộ tiêu chí huyện NTM giai đoạn 2021-2025 được bổ sung khá nhiều về số chỉ tiêu (tăng 22 chỉ tiêu) và tiêu chí huyện NTM hâng cao cũng tăng 12 chỉ tiêu. Riêng huyện NTM kiểu mẫu thì tại Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 8/3/2022, Thủ tướng chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp và PTNT phối hợp với các bộ ngành liên quan nghiên cứu, hướng dẫn thực hiện huyện NTM kiểu mẫu đảm bảo phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của địa phương.

Đối với thị xã, thành phố trưc thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 về cơ bản giữ nguyên các quy định đã ban hành, bổ sung quy định về việc 100% số phường trên địa bàn đạt chuẩn đô thị văn minh và đất cây xanh sử dụng công cộng tối thiểu là 5m2/người.

Đặc biệt tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 phải có xã NTM nâng cao, huyện NTM nâng cao và đề án xây dựng NTm trên toàn tỉnh, thành phố và chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước thuộc cấp tỉnh quản lý.

Chia sẻ tại Hội nghị Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan cho biết: Xây dựng chỉ là một phần trong chương trình NTM, cũng là tinh thần của Nghị quyết 19  trong nâng cao năng lực của người dân nông thôn, tổ chức đời sống dân cư nông thôn, bảo tồn giữ dìn những giá trị truyền thống văn hoá lịch sử môi trường sinh thái của địa phương.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh xây dựng NTM chính là sự kết hợp hài hoà giữa kinh tế - văn hoá - xã hội để tiến tới mỗi địa phương có thể tự hào không chỉ tự hào có bao nhiêu xã NTM, huyện NTM… mà tự hào mình có hình ảnh nông thôn có thể xem đó là di sản của địa phương. Đồng thời, Bộ trưởng cũng đề nghị mỗi địa phương dành một phần quỹ đất cho ươm mầm chương trình khởi nghiệp nông thôn để phát triển trên lợi thế địa phương.

Cũng theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, sau khi khởi động chương trình hôm nay, Bộ NNPTNT sẽ chia nhỏ những việc cần làm ở những khu vực đặc thù để có những tư vấn, hướng dẫn sâu thêm nhằm giúp các địa phương phát huy được giá trị lợi thế của mình.