Trình tự luận tội Tổng thống Mỹ diễn ra như thế nào?

Ngày 24/9, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố quyết định chính thức mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump. Dù thông báo trên được công bố song vẫn còn nhiều việc phải làm mới có thể khiến ông Trump phải rời ghế Tổng thống, theo Sputniks.

Dưới đây là giải thích ngắn gọn về quá trình luận tội Tổng thống ở Mỹ.

Tại sao có luận tội?

Những người lập quốc của Mỹ đã đề ra vị trí Tổng thống và sợ rằng, quyền lực Tổng thống có thể bị lạm dụng. Vì vậy, họ đưa luận tội trở thành một nội dung cốt lõi của Hiến pháp.

Quá trình luận tội

Quyền luận tội các quan chức được ghi trong Hiến pháp Mỹ ở khoản 2 và 3 của Điều 1, khoản 4 của Điều 2. Theo Hiến pháp Mỹ, cơ quan duy nhất có quyền luận tội là Hạ viện. Chánh án Tòa án Tối cao có nghĩa vụ chủ trì phiên xử luận tội ở Thượng viện.

Luận tội là một thủ tục gồm 3 bước, khởi đầu là một cuộc điều tra của Hạ viện – thường bắt đầu từ Uỷ ban Tư pháp Hạ viện. Tuy nhiên, nó cũng có thể do một số cơ quan khác khởi xướng như Uỷ ban Tư pháp Thượng viện.

Ngày 24/9, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã gặp người đứng đầu của sáu uỷ ban ở Hạ viện và cuộc gặp này được cho là nhằm quyết định ai sẽ tiến hành cuộc điều tra sơ bộ.

Tiếp đó, Hạ viện sẽ tiến hành một cuộc bỏ phiếu về luận tội. Nếu cuộc bỏ phiếu được thông qua, quan chức “mục tiêu” sẽ bị cân nhắc “luận tội” nhưng nó không đảm bảo dẫn tới việc quan chức đó phải rời vị trí.

Quan chức bị luận tội sau đó sẽ bị xét xử ở Thượng viện. Nếu 2/3 số phiếu ở Thượng viện ủng hộ luận tội thì quan chức bị nhắm tới sẽ bị kết tội và bị cách chức. Trong hầu hết các cuộc xét xử luận tội, Phó tổng thống sẽ chủ trì. Tuy nhiên, trong phiên xử luận tội Tổng thống, chánh án Toà án tối cao sẽ chủ trì.

Căn cứ để luận tội

Theo Hiến pháp Mỹ, các quan chức được bầu có thể bị luận tội trên cơ sở “phản quốc, hối lộ, hoặc các tội đại hình và tiểu hình”. Các tội đại hình hay tiểu tình không được ghi cụ thể và nó thường là vấn đề gây tranh cãi.

Nhiều khả năng, các đáng viên Dân chủ ở Hạ viện sẽ luận tội Tổng thống Trump dựa vào yếu tố phản quốc. Theo như lời bà Pelosi, ông Trump đã “phản bội an ninh quốc gia”.

Ai sẽ lên thay thế?

Trong trường hợp Thượng viện kết tội ông Trump, Phó tổng thống Mike Pence sẽ trở thành Tổng thống trong phần còn lại của nhiệm kỳ, vốn kết thúc vào 20/1/2021.

Trước đây, Tổng thống Andrew Johnson và Bill Clinton từng bị luận tội. Tuy nhiên, cả hai Tổng thống này đều không bị cách chức.