Trồng khoai lang, loại củ giàu kali, dân một huyện của Gia Lai sao rơi vào cảnh thiệt hại "kép"?

Giá khoai lang giảm sâu

Thời điểm này, người nông dân trên địa bàn tỉnh Gia Lai đang bước vào cuối vụ thu hoạch khoai lang. Trên khắp cánh đồng, những chiếc máy cày đang hoạt động hết công suất. Bà con nông dân đang hối hả đào củ khoai.

Ghi nhận của PV Dân Việt tại huyện Phú Thiện - nơi được xem là "thủ phủ" khoai lang của tỉnh Gia Lai thì giá khoai lang ở thời điểm này đang rớt thê thảm, khoảng 3.500 đồng/kg trái ngược với cách đây gần 2 tháng khi giá khoai lang được thu mua với giá 10.000 đồng/kg. 

Ngoài ra, sùng hà gây hại đã khiến nhiều ruộng khoai lang của bà con bị ảnh hưởng nặng về năng suất. Nguy cơ thua lỗ nặng đang hiện hữu trước mắt người nông dân.

Đang thu hoạch 4h khoai lang của gia đình, anh Đỗ Văn Nguyên (trú tại thôn Drok, xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện) cho biết, năm nay anh bỏ đầu tư khoảng 400 triệu đồng để đầu tư trồng khoai. Tuy nhiên, hầu hết diện tích khoai lang của gia đình đều bị sùng hà tấn công làm củ bị thâm đen, thối. Chính vì vậy, năng suất năm nay chỉ đạt được 20-30 tấn/ha. Với giá thu mua 3.500 đồng/kg như hiện nay thì gia đình anh xem như lỗ.

“Vụ trồng khoai lang năm nay xem như gia đình tôi thất bại. Giá khoai càng ngày càng đi xuống, chi phí đầu tư cao nên người nông dân khó sinh lời. Nếu những hộ nào thuê đất trồng khoai lang thì xem như lỗ nặng”, anh Toàn chia sẻ.

Anh Nguyên cho biết thêm, vụ khoai lang năm ngoái, gia đình thu về khoảng 70-80 tấn/ha. Với giá bán 10.000 đồng/kg thì sau khi trừ ra các chi phí thì gia đình anh thu về khoảng 200 triệu đồng.

Ông Đỗ Văn Năm, Giám đốc HTX Nông sản an toàn Phú Thiện cho biết, năm nay thời tiết nắng nóng kéo dài và việc người dân trồng ở vụ trước không dọn dẹp sạch sẽ dây và củ khoai lang, dẫn đến những con sùng phát tán ra xung quanh. Ngoài ra, người dân trồng nhiều khoai lang trên nương, rẫy bị thiếu nước và ít phun thuốc sân bệnh nên làm cho sùng sinh sôi nhiều.

Về việc giá cả khoai lang xuống thấp, ông Năm nhìn nhận, năm nay lượng khoai lang được người nông dân trồng quá nhiều, không những ở Gia Lai và các tỉnh Tây Nguyên. Thời vụ xuống giống ở các địa phương cũng giống nhau. Từ đó sản lượng thu hoạch tăng cao khiến cho giá giảm sâu, việc tiêu thụ gặp khó khăn.

“Hiện nay, khoảng 60% diện tích trồng khoai lang của người dân liên kết với HTX bị lỗ nặng. Nhằm giảm thiệt hại cho người dân, vấn đề cần làm nhất lúc này là bà con cần kéo dài thời gian thu hoạch khoai lang với hi vọng giá sẽ tăng trở lại. Bên cạnh đó, các nhà vườn cũng chủ động tưới nước thường xuyên để tránh khoai lang bị sùng, hà làm ảnh hưởng đến năng suất", ông Năm chia sẻ.

Diện tích trồng khoai lang tại huyện Phú Thiện tăng "chóng mặt" trong những năm qua. Nếu như vụ thu hoạch năm ngoái, diện tích trồng khoai lang của huyện này mới chỉ 1.200 ha thì nên đã lên đến hơn 3.400 ha.

Diện tích khoai lang tăng "nóng"

Theo đánh giá chung của UBND huyện Phú Thiện, vụ thu hoạch năm nay, khoai lang có năng suất bình quân khoảng 20 tấn/ha, tổng sản lượng khoảng 68.800 tấn. Đến thời điểm hiện tại, diện tích khoai lang trên địa bàn huyện Phú Thiện đã thu hoạch hơn 2.000 ha (khoảng 60%), diện tích còn lại dự kiến đến 30/4 sẽ thu hoạch xong.

Ông Siu Tinh, Chủ tịch UBND xã Chư A Thai cho biết, nếu như vào năm 2023, diện tích trồng lang của khoảng 200ha thì đến năm nay lên đến 450ha. Vào vụ thu hoạch năm ngoái, giá khoai lang rất cao, có thời điểm hơn 10.000 đồng/kg nhưng đến hiện tại đã rớt xuống còn 3.000-4.000 đồng/kg.

Theo ông Tinh, chính quyền đã địa phương cũng khuyến cáo người dân không nên ồ ạt tăng diện tích trồng khoai lang. Tuy nhiên, 2 năm vừa qua, người trồng khoai lang thắng lớn nên đã mở rộng diện tích.

Trước tình trạng giá khoai lang xuống thấp như hiện nay, UBND huyện Phú Thiện cũng đã đề nghị UBND tỉnh tỉnh quan tâm kêu gọi các doanh nghiệp tiêu thụ khoai lang cho bà con. Về lâu dài, cần kêu gọi đầu tư các nhà máy chế biến, tiêu thụ sản phẩm khoai lang trên địa bàn tỉnh Gia Lai gắn với việc đưa các giống chất lượng, sạch bệnh, cho năng suất cao để người dân an tâm sản xuất.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBNĐ huyện Phú Thiện cho biết, sau khi huyện kiến nghị lên UBND tỉnh Gia Lai thì đã có 4,5 doanh nghiệp đến làm việc với huyện và đặt vấn đề thu mua khoai lang của người dân. Trước mắt, họ sẽ đi kiểm tra các vườn trồng khoai lang, rồi sau đó sẽ chốt đến số lượng thu mua. Dự kiến, giá thu mua sẽ cao hơn giá hiện tại.

"Về lâu về dài, để phát triển cây khoai lang một cách bền vững, người dân không nên mở rộng diện tích khoai lang một cách ồ ạt và trồng theo kế hoạch hàng năm mà huyện đã đề ra. Bên cạnh đó, huyện sẽ triển khai đăng ký mã số vùng trồng khoai lang cho từng địa phương để sản phẩm được ra thị trường nước ngoài với giá bán cao hơn, qua đó mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nông dân", ông Tuấn thông tin.