Từ sự kiện Trường Thực nghiệm bàn chuyện rào cản với giáo dục

Ngày 15.5, NTNN đã trao đổi với TS Vật lý Nguyễn Thành Nam - giảng viên Học viện Quân sự, thành viên chủ chốt nhóm Cánh Buồm (nhóm viết sách và chủ trương đưa mô hình dạy, học thực nghiệm vào nhà trường) về vấn đề này.

TS Nguyễn Thành Nam dạy học theo mô hình thực nghiệm ở rường Tiểu học Nguyễn Văn Huyên (Hà Nội).

Là chuyên gia giáo dục, ông nhận định thế nào về việc phụ huynh xếp hàng và xô đẩy để mua hồ sơ xin cho con vào học Trường Thực nghiệm?

- Có nhiều người không biết là chương trình thực nghiệm của GS Hồ Ngọc Đại đã bị giải tán từ giữa năm 2008 sau hơn 30 năm phát triển và gặt hái được nhiều thành tựu về mặt khoa học. Chính GS Hồ Ngọc Đại đã nói rõ việc này trong lời đáp từ của ông nhân dịp được trao tặng Giải thưởng Phan Chu Trinh về giáo dục năm 2009.

Tuy nhiên, có thể nhiều phụ huynh thấy công nghệ giáo dục của trường vẫn có hiệu quả tốt, và có thể còn do “hiệu ứng” GS Ngô Bảo Châu từng học tại trường này, nên nhiều người muốn gửi con vào học Trường Thực nghiệm.

Các bài học đều dạy học sinh đạo đức và lối sống, ví dụ như xếp hàng, ví dụ như nhường nhịn, nhưng chính những phụ huynh mong muốn con có được nền giáo dục tốt lại bất chấp các quy tắc về lối sống. Ông nghĩ sao về vấn đề này?

- Có thể thấy là hầu hết phụ huynh muốn con vào học Trường Thực nghiệm đều có chung một nguyện vọng muốn con em mình có nhiều thời gian vui chơi hơn và không bị giao quá nhiều bài tập về nhà. Vì hạnh phúc của con cái, trong một tình thế mà cung không đủ cầu, thì việc các bậc phụ huynh phải tranh giành xô đẩy nhau chỉ là bất đắc dĩ.

Mô hình thực nghiệm, theo nhận định của ông là “trường nào cũng thích nhưng lại sợ”. Vì sao mô hình được các bậc cha mẹ ủng hộ lại khó đưa vào các nhà trường như vậy ?

- Việc triển khai chương trình học mới hiện đang bị chặn lại bởi hai rào cản :

Thứ nhất là, theo Luật Giáo dục thì chúng ta chỉ có 1 chương trình, 1 bộ sách giáo khoa, các trường bắt buộc phải dạy chương trình hiện hành của Bộ GDĐT. Cũng không thể đưa vào chương trình ngoại khóa vì không thể bắt học sinh học song song 2 chương trình.

Thứ hai, bản thân các trường (đặc biệt là trường công lập) hiện nay không có động lực để thay đổi, vì họ luôn ở tình trạng quá tải. Học sinh đuổi đi không hết thì cần gì phải đổi mới, hoàn thiện mình. Thậm chí tình trạng trì trệ này còn mang lại lợi ích cho rất nhiều người nên họ chống lại sự thay đổi.

Theo ông, ngành giáo dục cần rút ra bài học gì sau vụ xếp hàng, đạp đổ cổng trường mua hồ sơ xin học vào Trường Thực nghiệm?

- Vụ việc này trở nên "nổi tiếng" chẳng qua là vì cái cổng của Trường Thực nghiệm quá yếu. Chứ những sự việc kiểu như vậy đã xảy ra ở các trường điểm từ nhiều năm nay rồi. Còn bài học rút ra như thế nào thì chỉ ngành giáo dục mới nói được.

Với áp lực ngày càng tăng từ phía phụ huynh học sinh, nền giáo dục nhất định phải có sự thay đổi. Vấn đề là phải thay đổi như thế nào để đáp ứng được đòi hỏi của cuộc sống hiện đại? Đây là câu hỏi khó mà chỉ riêng ngành giáo dục chắc không thể trả lời được.

Xin cảm ơn ông!

Lê Huyền (thực hiện)