Tương lai nào chờ đợi 1,4 tỷ người già trên thế giới?

Toàn cảnh phiên khai mạc Hội nghị Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương năm 2024 với chủ đề "Tái định hình về già hoá" sáng 11/9. Ảnh Ngô Thu Trang

Hội nghị được tổ chức bởi tổ chức HelpAge International phối hợp với Bộ Kế hoạch Phát triển Quốc gia (BAPPENAS) của Indonesia và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA). Chương trình bao gồm 6 chủ đề chính: Thích ứng với già hoá dân số; Biến đổi khí hậu về già hóa dân số; Ứng dụng công nghệ trong vấn đề già hoá dân số; Cộng đồng và già hoá dân số; Hoà nhập xã hội trong bối cảnh già hoá và công tác xã hội.

Phát biểu tại hội nghị, Tổng Giám đốc điều hành HelpAge International Cherian Mathews cho biết, thay đổi nhân chủng học, giảm tỷ lệ sinh, biến đổi khí hậu... là một loạt thách thức đặt ra đối với già hoá dân số. Cũng theo số liệu của  HelpAge International, vào năm 2030 sẽ có 1,4 tỷ người ở độ tuổi từ 60 tuổi trở lên,  2,1 tỷ người già sẽ chiếm 1/4 dân số thế giới vào năm 2050, trong đó 80% người già sẽ sống ở các quốc gia thu nhập thấp vào năm 2050 và có 426 triệu người già trên 80 tuổi vào năm 2050.

Tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, già hóa dân số nhanh chóng đang thay đổi các xã hội và nền kinh tế, tạo ra cả thách thức và cơ hội, đòi hỏi phải có kế hoạch hành động một cách toàn diện về vấn đề già hóa. Ông Pio Smith, Giám đốc khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, UNFPA cho rằng, hỗ trợ người cao tuổi là một quá trình và cần có sự phối kết hợp của chính phủ, tư nhân và cộng đồng. "Tỷ lệ nữ giới chiếm phần lớn trong già hoá dân số, bởi vậy quan tâm, bảo vệ những đối tượng dễ tổn thương như phụ nữ và những bé gái là việc làm cần thiết và cơ bản để hướng đến việc hỗ trợ già hoá dân số". 

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê,  tỷ lệ người cao tuồi của Việt Nam năm 2011, đạt 10%, nghĩa là bắt đầu bước vào quá trình già hóa và sẽ trở thành nước có dân số già vào năm 2038, khi có hơn 22 triệu người cao tuổi chiếm 20% tổng số dân.

Với thời gian tăng gấp đôi tỷ lệ người cao tuổi, dự kiến chỉ là 27 năm (2011 - 2038), Việt Nam thuộc nhóm quốc gia già hóa nhanh nhất thế giới (Trung Quốc 26 năm; Thái Lan 22 năm; Brazil 21 năm…). Quá trình già hóa dân số ở các nước như Pháp là 115 năm, Thụy Điển 85 năm, Úc 73 năm … Điều này cho thấy, thời gian chuẩn bị cơ sở vật chất, tâm lý xã hội cho dân số già của Việt Nam ngắn hơn rất nhiều so với các nước đã phát triển.

Phát biểu tại phiên thảo luận song song, bà Trần Bích Thuỷ, Giám đốc Quốc gia HelpAge International, Việt Nam dẫn số liệu cho biết, tính đến cuối năm 2023, có 6.521 Câu lạc bộ tự lực liên thế hệ (ISHC) ở 63 tỉnh thành trên khắp cả nước, với hơn 456.470 thành viên. Theo bà Thuỷ, 8 lĩnh vực chính của hoạt động của mô hình câu lạc bộ này gồm: Xã hội/ văn hoá; Lương thực/ thu nhập; Sức khoẻ tuổi già; Chăm sóc cộng đồng cơ bản; Tự phát triển; Học tập suốt đời; Trách nhiệm và quyền lợi; Tập trung nguồn nhân lực.

Trong 2 ngày, các đại biểu tham gia hội nghị bao gồm đại diện các chính phủ, xã hội dân sự, học viện và các tổ chức của Liên Hợp Quốc sẽ chia sẻ các bằng chứng và nhiệm vụ mới nhất về già hoá dân số ở châu Á Thái Bình Dương và cùng nhau đưa ra những giải pháp để giải quyết những thách thức hiện nay để hướng đến một tương lai ổn định cho thế hệ người cao tuổi.