Tuyển chọn không công bằng

Thiết kế cổng Thăng Long của KTS. Lê Quang Ngọc.

Mẫu thiết kế không tên tác giả

Cách Đại lễ chỉ còn chưa đến 100 ngày, ý định xây dựng các cổng chào Hà Nội dự kiến đón khách bốn phương vẫn đứng trước làn sóng dư luận với đa phần là những ý kiến không đồng tình. Ý định và quyết tâm của Hà Nội làm cổng chào không bị phản đối nhiều bằng phản ứng với các mẫu cổng.

Và cho đến nay, chúng cũng không hề được công bố tên tác giả, người dân chỉ được biết đó là các mẫu thuộc dự án xây dựng cổng chào do Sở Quy hoạch và kiến trúc Hà Nội cùng với UBND thành phố thực hiện.

Lâu nay, mỗi cuộc trưng bày như đồ án xây dựng nhà Quốc hội, hay các đồ án quy hoạch, kiến trúc phố cổ, kiến trúc nhà nông thôn… các bản đồ án, mẫu thiết kế đều kèm tên tác giả, nhóm tác giả. Phải chăng đây là một điều không bình thường trong khi thành phố lại muốn xin ý kiến của các nhà chuyên môn?

Như vậy, hoặc có, hoặc không sử dụng, vấn đề tác giả, tác quyền sẽ được giải quyết thế nào? Mới đây, Hà Nội lại đưa ra thêm hai mẫu có hình tượng cột trụ tròn và Khuê Văn Các, cũng lại không có tên tác giả để đề nghị giới kiến trúc góp ý, và một lần nữa Hội Kiến trúc sư thành phố lại tiếp tục không đồng tình. Đặc biệt là mẫu cột trụ tròn đến đêm mới thể hiện được các hình điêu khắc và dễ gợi liên tưởng đến linga (sinh thực khí).

Nhìn chung cả 7 mẫu cổng đã đưa ra, ngoài một số mẫu có khối ở giữa thì đều có xu hướng trình bày ở hai bên, cùng với những dòng chữ chào mừng, khiến cho người ta nếu muốn nhìn phải ngoái cổ sang phải và sang trái. Điều đó vừa khiến người xem không có được cái nhìn bao quát bố cục của cổng, vừa dễ gây nguy hiểm khi đi đường.

Coi thường các nhà thiết kế

Việc Hà Nội chỉ đưa ra các mẫu cổng theo cách làm khá một chiều đã nảy sinh một vài băn khoăn. Tại sao thời gian qua không có một cuộc thi hay vận động sáng tác mẫu cổng để các KTS có thể tham dự? Theo KTS.Lê Quang Ngọc - Giám đốc Công ty cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội thì từng có một công ty của Áo đầu tư khá nhiều kinh phí để thiết kế một số mẫu cổng và gửi TP.Hà Nội, nhưng mãi không thấy hồi âm nên phải xin rút. Ông Ngọc nhấn mạnh: “Không thi thì mời các KTS uy tín, có kiến thức văn hoá sâu rộng, thiết kế, chắc gì họ đã lấy tiền!”.

Bản thân KTS.Ngọc cũng đã vài năm suy nghĩ về những chiếc cổng Hà Nội từ khi thành phố có ý định xây dựng các "khải hoàn môn". Thời gian qua, ông cùng các cộng sự thiết kế một mẫu cổng mà ông đặt là cổng Thăng Long, rất công phu. Nhưng thiết kế trình lên rồi mà vẫn không thấy những cơ quan chức năng nhắc gì đến.

Cổng Thăng Long của KTS.Ngọc lấy cảm hứng từ ý tưởng rồng bay lên gồm ba mảng lớn chụm vào nhau theo thế chân kiềng. Phần chân tượng hình lũy tre, vươn lên cao, tre được cách điệu thành khóm đa và những đám mây lớn, ở đó ẩn hiện hình rồng thời Lý bay lên...

Theo ý tưởng xây dựng, chiếc cổng nằm vồng qua đường Bắc Thăng Long - Nội Bài, gần điểm nối với Quốc lộ 2 và đường 18 đi Bắc Ninh. Xung quanh cổng, ở hai bên đường, theo thiết kế là khu vực trồng cỏ với cây đa và một vài kiến trúc làng quê như cổng, giếng, nhà ba gian để tạo cảnh quan.

KTS.Ngọc nói: “Nếu quyết làm cổng thì cũng nên đưa ra để mọi người so sánh chứ! Nếu không nhận được đồng tình, tôi sẵn sàng nhận sự góp ý, phê bình để hoàn thiện hơn. Bản thân tôi sẵn sàng tặng Hà Nội mẫu cổng này”.

Hoàng Thi