Ukraine bất ngờ rút khỏi thỏa thuận Biển Đen với Nga

Tuyến đường vận chuyển hàng hóa đã không có thỏa thuận chính thức kể từ tháng 7 năm 2023, khi Moscow từ chối gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc làm trung gian ban đầu. Nga cho rằng Mỹ và EU đã không giữ đúng phần thỏa thuận, ngăn chặn xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga.

Theo nguồn tin của Reuters, các cuộc đàm phán gần đây do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian theo sự thúc đẩy của Liên Hợp Quốc và một thỏa thuận dự kiến nhằm "đảm bảo an toàn cho hoạt động vận tải thương mại ở Biển Đen" đã đạt được vào tháng trước.

Họ nói rằng mặc dù Kiev không chính thức ký kết nhưng họ đã đồng ý rằng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan có thể công bố thỏa thuận này một ngày trước cuộc bầu cử địa phương ngày 31/3 ở Thổ Nhĩ Kỳ và hiệp ước sẽ có hiệu lực ngay lập tức sau khi được công bố.

Vào phút cuối, Ukraine bất ngờ rút lui và thỏa thuận bị phá vỡ"

Theo dự thảo mà Reuters được xem, Ankara đã làm trung gian cho các thỏa thuận giữa Moscow và Kiev "về việc đảm bảo hoạt động đi lại tự do và an toàn cho các tàu buôn ở Biển Đen", tuân thủ các công ước hàng hải.

Các bảo đảm sẽ không áp dụng đối với "tàu chiến, tàu dân sự chở hàng hóa quân sự", trừ khi được tất cả các bên đồng ý, bản sao của tài liệu nêu rõ. 

Theo dự thảo thỏa thuận, cả Nga và Ukraine đều phải đưa ra các đảm bảo an ninh cho các tàu thương mại ở Biển Đen, cam kết không tấn công, bắt giữ hoặc khám xét chúng, miễn là chúng không chở hàng hoặc khai báo là hàng hóa phi quân sự.

Lý do khiến Kiev rút lui chưa rõ ràng, nhưng Tổng thống Vladimir Zelensky cáo buộc Nga nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng xuất khẩu ngũ cốc trong thỏa thuận ban đầu, qua đó khiến các quốc gia dễ bị tổn thương gặp rủi ro.

Phát biểu với các phóng viên hồi đầu năm nay, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov phủ nhận việc Moscow từng tấn công tàu Ukraine ở Biển Đen trong thời gian thỏa thuận ngũ cốc. Ông nói, một trong những lý do khiến Moscow không quay trở lại Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen là việc Kiev lạm dụng tuyến đường vận chuyển trong suốt thỏa thuận.

Ông Lavrov tuyên bố: "Người Ukraine đã sử dụng những lối đi an toàn tự do này để phóng vũ khí của họ dưới dạng máy bay không người lái của hải quân", gây thiệt hại cho các tàu và cảng của Nga. Ông nói thêm theo thỏa thuận cũ, chỉ có 3% số ngũ cốc được vận chuyển của Ukraine đến các quốc gia trong danh sách các quốc gia có nhu cầu lớn nhất của Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc.

Kể từ đó, Moscow đã quyên góp 200.000 tấn ngũ cốc cho 6 quốc gia châu Phi, với lô hàng cuối cùng đến vào tháng 1 năm nay.