Ukraine vẫn có thể đánh bại Nga với kịch bản này

Hiện tại, Ukraine đang phải vật lộn để ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga đã đạt được những lợi ích nhỏ nhưng mang tính biểu tượng ở phía bắc và phía nam đất nước. Getty

Câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine có thể tìm được nhân lực hay không và liệu các đồng minh của Ukraine có sẵn sàng chi tiền để trang bị vũ khí cho họ hay không. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là mặc dù Ukraine bị Nga áp đảo về quân số và vũ khí, Kiev vẫn có cơ hội thực sự để giành chiến thắng trong cuộc chiến.

Nhà phân tích quốc phòng tại tổ chức tư vấn RAND Corp Michael Bohnert nói rằng: “Điều thực sự làm tôi lo lắng là chúng ta đã tham gia cuộc chiến này được hai năm rưỡi và vẫn chưa có ai đưa ra được lý thuyết chiến thắng tiềm năng”. 

Sử dụng dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, Bohnert đã tính toán chi phí tài chính cho chiến thắng của Ukraine, hoặc ít nhất là đối với đạn dược. Các đồng minh phương Tây của Ukraine như Mỹ và các thành viên EU sẽ phải chi từ 54 tỷ đến 72 tỷ USD mỗi năm để sản xuất đủ tên lửa và đạn pháo nhằm giúp Ukraine tiếp tục tấn công.

Đối với công thức chiến thắng tiềm năng này của Ukraine, có hai điều kiện tiên quyết. Một là Ukraine đang tích lũy một lực lượng tác chiến trên bộ đủ mạnh để có thể đánh bại khoảng 500.000 quân Nga ở Ukraine.  Một cuộc phản công thiếu chuẩn bị của Ukraine vào mùa hè năm 2023 đã diễn ra giữa các bãi mìn của Nga và quân đội Ukraine thiếu kinh nghiệm đang cố gắng làm chủ các phương tiện chiến đấu mới đến của phương Tây.

Tuy nhiên, Bohnert chỉ ra một nghiên cứu RAND năm 2015 của Quân đội Mỹ cho thấy Ukraine có thể chiếm lại lãnh thổ của mình. Là một phần của nghiên cứu đó, các nhà nghiên cứu đã phân tích xem NATO cần một lực lượng lớn như thế nào để đánh bật lực lượng Nga. 

"Chúng tôi ước tính sẽ cần thêm 14 lữ đoàn và những người hỗ trợ đi kèm, với khoảng 6 lữ đoàn và tổng số 86.000 binh sĩ đến từ Mỹ, 8 lữ đoàn và số lượng quân tương tự từ các đồng minh NATO của Mỹ, cùng với sự hỗ trợ trên không và trên biển", nghiên cứu năm 2015 kết luận.

Với việc các lực lượng Nga được đào sâu sau các bãi mìn và công sự trên khắp miền đông và miền nam Ukraine, kịch bản vùng Baltic đó có những điểm tương đồng với tình hình mà Ukraine phải đối mặt ngày nay...", Bohnert nói.

Tuy nhiên, việc thành lập 21 lữ đoàn với khoảng 4.000 binh sĩ mỗi lữ đoàn - đồng thời huấn luyện và trang bị cho họ theo tiêu chuẩn NATO - sẽ không hề dễ dàng. Hiện tại, Ukraine đang phải vật lộn để ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga đã đạt được những lợi ích nhỏ nhưng mang tính biểu tượng ở phía bắc và phía nam đất nước.

Bohnert nói: “Để so sánh điều này, 21 lữ đoàn tương đương khoảng 50 đến 60% quân đội Mỹ đang tại ngũ. Hoặc, về cơ bản, bạn sẽ phải huy động lực lượng tương đương với quân đội Anh, Đức hoặc Pháp, huấn luyện họ và cung cấp cho họ 100% tất cả các trang thiết bị họ cần".

Bất chấp lo ngại rằng Ukraine đang cạn kiệt nhân lực - điều này đã thúc đẩy luật mới cho phép tù nhân nhập ngũ - Bohnert tin rằng Ukraine có thể tìm được nhân sự cho một lực lượng tấn công có khả năng phát động một cuộc tấn công quyết định. Bohnert nói: “Nếu họ luân chuyển lực lượng trong khoảng thời gian khoảng hai năm, kết hợp với chế độ quân dịch mới mà họ đang áp dụng, họ có thể có đủ lữ đoàn được chuyển đổi”.

Hiện tại, vấn đề lớn nhất của Ukraine không phải là thiếu nhân lực mà là thiếu trang thiết bị. Bohnert nói: “Hầu hết các tiểu đoàn của họ vẫn chưa được trang bị đầy đủ. NATO cần thực hiện những gì họ đã hứa và sẵn sàng đảm bảo rằng tất cả các lực lượng hiện có của họ được cung cấp ít nhất ở mức tối thiểu".

Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng khác: Ukraine cần bao nhiêu đạn dược? Trong khi xe tăng và máy bay không người lái tỏ ra hữu ích trong chiến tranh thì vũ khí có sức tàn phá mạnh nhất lại là pháo và tên lửa dẫn đường tầm xa. Tuy nhiên, những vũ khí này có thể tiêu diệt một lượng lớn đạn lựu pháo hoặc tên lửa khan hiếm.

Theo Bohnert, Nga đang gửi 25.000 đến 30.000 quân mới mỗi tháng. Điều đó có nghĩa là Ukraine phải gây ra hơn 30.000 thương vong mỗi tháng - hoặc khoảng 1.000 thương vong mỗi ngày - để làm xói mòn sức mạnh của Nga. Bohnert cho biết, vào năm 2024, Ukraine đã gây ra 800 đến 1.000 thương vong mỗi ngày, mặc dù đang “thiếu đạn dược”. Với số lượng đạn dược đủ lớn, Ukraine có thể gây đủ tổn thất để tiêu diệt dứt khoát lực lượng Nga vốn đã chịu thương vong ước tính khoảng 500.000 người.

Nhưng nhu cầu về đạn dược cũng phụ thuộc vào loại chiến tranh mà Ukraine chọn tiến hành. Bohnert ước tính chi phí đạn dược cho hai kịch bản: một là Ukraine vẫn ở thế phòng thủ và hai là Ukraine tiếp tục tấn công.

Ông bắt đầu với kế hoạch của Bộ Quốc phòng Estonia năm 2023, trong đó vạch ra lộ trình để Ukraine đánh bại Nga. Người Estonia tuyên bố: “Cuộc chiến này có thể giành chiến thắng trong vòng ba năm tới hoặc ít hơn, bằng cách điều chỉnh và tăng sản lượng sản xuất quân sự của cộng đồng Euro-Atlantic cũng như hỗ trợ cho Ukraine, đồng thời áp đặt quan điểm về mức độ tiêu hao không thể chấp nhận được đối với Nga”.

Người Estonia ước tính rằng Ukraine sẽ cần một lượng đạn dược liên tục. Số này bao gồm 2,4 triệu quả đạn pháo, 4.800 tên lửa phòng không có khả năng bảo vệ các thành phố khỏi tên lửa của Nga và 8.760 tên lửa bắn phá dẫn đường mỗi năm. Bohnert lưu ý rằng ngay cả điều này cũng không bao gồm tất cả các mặt hàng Ukraine cần, chẳng hạn như vũ khí phòng không cho quân đội tiền tuyến.

Bohnert đã tính toán dữ liệu về các hoạt động chiến đấu và việc sử dụng đạn dược từ các nghiên cứu của RAND từ những năm 1990, trong đó xem xét các cuộc xung đột như Bão táp sa mạc. Nhìn chung, Bohnert ước tính rằng sẽ cần từ 20 tỷ đến 35 tỷ USD mỗi năm nếu Ukraine chỉ ở thế phòng thủ và 54 tỷ đến 72 tỷ USD mỗi năm nếu Ukraine chuyển sang tấn công. Và những số liệu này vẫn chưa đầy đủ. Bohnert cho biết: “Điều này không bao gồm đào tạo, duy trì hoặc trang thiết bị, những thứ dễ dàng có thể lên tới 50% hoặc gấp đôi mức giá đó. Đó là rất nhiều tiền, nhưng thực ra cũng ngang bằng số tiền Mỹ chi cho Iraq và Afghanistan trong 15 năm liền".

Bất chấp sự cạn kiệt của kho dự trữ phương Tây và các cuộc đấu tranh - đặc biệt là ở châu Âu - nhằm thúc đẩy sản xuất vũ khí, Bohnert tin rằng NATO có thể đáp ứng nhu cầu của Ukraine. Ví dụ, Mỹ đặt mục tiêu sản xuất 14.000 tên lửa GMLRS vào năm 2025 và nước này có thể sản xuất tới 700 tên lửa hành trình mỗi năm. Mỹ và NATO cùng nhau sản xuất khoảng 4.600 tên lửa phòng không mỗi năm. Và những gì các đồng minh của Ukraine không thể tự sản xuất được, họ có thể mua từ các quốc gia khác trên thế giới.

Bohnert nói: “Không phải điều này là không thể thực hiện được. Nó rất khả thi, nhưng chi phí rất cao".

Kho dự trữ đạn dược dồi dào của Ukraine sẽ phần nào giảm bớt tình trạng khủng hoảng nhân lực của Ukraine. “Về cơ bản, bạn đang thay thế con người bằng kim loại,” Bohnert nói. “Nhưng sẽ phải có một sự gia tăng khá lớn về số tiền quyên góp của phương Tây".

Chắc chắn sẽ có sự khác biệt giữa những gì Ukraine cần và những gì họ sẽ nhận được. Ví dụ, việc sản xuất vũ khí của Mỹ có thể được chuyển hướng sang Thái Bình Dương để đối mặt với Trung Quốc, các đồng minh khác của Mỹ như Israel cũng cần vũ khí, và công chúng Mỹ và châu Âu có thể chùn bước trước mức giá. Cũng không thực tế nếu kỳ vọng rằng Nga sẽ thụ động chờ đợi sự tăng cường quân sự của Ukraine. Việc bổ nhiệm nhà kinh tế Andrei Belousov gần đây làm bộ trưởng quốc phòng cho thấy Putin có ý định huy động các nguồn lực của đất nước cho một cuộc chiến lâu dài.

Tuy nhiên, điều đó tiết lộ rằng mặc dù bị Nga áp đảo về quân số và vũ khí, nhưng vẫn có niềm tin thực sự rằng Ukraine có thể giành được một chiến thắng quân sự. Câu hỏi là làm thế nào để thực hiện được nó.