Valeriy Zaluzhnyy- vị "tướng sắt" ẩn mình của Ukraine

Truyền thông trong vài ngày qua đã nhắc đến cái tên Valeriy Zaluzhnyy- Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, người đã chỉ huy và điều hành cuộc chiến khiến lực lượng Nga gặp khó khăn và thiệt hại nặng nề.

Nếu một người duy nhất có thể được ghi nhận với những thành công quân sự đáng ngạc nhiên của Ukraine cho đến nay như bảo vệ Kiev và kiểm soát hầu hết các thành phố lớn khác trong cuộc tấn công dữ dội - thì đó chính là Zaluzhnyy, một vị tướng 48 tuổi, được sinh ra trong một gia đình quân nhân và được Tổng thống Volodymyr Zelensky bổ nhiệm làm chỉ huy quân phục hàng đầu của Ukraine vào tháng 7/2021. Zaluzhnny và các chỉ huy Ukraine khác đã chuẩn bị cho một cuộc chiến toàn diện với Nga kể từ năm 2014.

Không giống như "Norman Schwarzkopf, người đã lãnh đạo quân Mỹ trong Chiến tranh vùng Vịnh Ba Tư lần thứ nhất, hay David Petraeus, người chỉ huy cuộc chiến Iraq và được đặt biệt danh là "Vua David", Zaluzhnyy luôn cố gắng giấu mình là một chỉ huy nổi tiếng để chuyển giao vai trò đó cho Tổng thống Ukraine Zelensky- người đang nổi lên trong lòng công chúng nước này cũng như dư luận thế giới như một vị tổng thống anh hùng.

Theo nhiều cách, ông Zaluzhnyy là hình ảnh thu nhỏ của một thế hệ sĩ quan Ukraine mới, những người đã phải chịu thiệt thòi trong cuộc chiến kéo dài 8 năm ở Donbass đã nhận được sự huấn luyện đặc biệt ở khắp châu Âu. Sự hợp tác đó với NATO đã tạo nên một nhóm sĩ quan có đầu óc chuyên nghiệp, khao khát các tiêu chuẩn của phương Tây và giúp xây dựng một cách thức chiến tranh phi tập trung, được trao quyền và nhanh nhẹn hơn so với mô hình của Nga vốn không đạt hiệu quả như mong muốn ở Ukraine.

"Tôi có thể nói về Zaluzhnyy không chỉ với tư cách cá nhân mà ông còn là đại diện của thế hệ mới của quân đội Ukraine gồm các sĩ quan cấp cao, cấp trung và thậm chí cấp thấp", Oleksiy Melnyk, một cựu sĩ quan không quân Ukraine hiện là đồng giám đốc quan hệ đối ngoại và các chương trình an ninh quốc tế tại Trung tâm Razumkov, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Kiev cho biết.

Vào tháng 9/2021, hai tháng trước khi Chính quyền của Tổng thống Joe Biden bắt đầu đưa ra những cảnh báo lớn về một cuộc tấn công của Nga và chia sẻ về việc xây dựng quân đội ở biên giới Ukraine, Zaluzhnyy mô tả đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công.

"Tôi đã luôn nói về điều này kể từ khi tôi nhậm chức - bởi vì đây là một mối đe dọa của sự tấn công toàn diện",  Zaluzhnyy nói trong một cuộc phỏng vấn với Radio Svoboda vào thời điểm đó. "Theo đó, nhiệm vụ của chúng tôi với tư cách là Lực lượng vũ trang không phải chờ đợi. Chúng ta phải chuẩn bị cho điều này. Và chúng tôi làm mọi thứ vì điều này. Về phần mình, chúng tôi đang tiến hành một loạt các cuộc tập trận, bao gồm các đối tác phương Tây của chúng tôi, bao gồm các thành viên NATO, cũng như các đối tác NATO. Chúng tôi đang làm mọi thứ có thể để khiến kẻ thù ít sẵn sàng thực hiện một kịch bản như vậy ".

Vào tháng 1, Zaluzhnyy đã nói chuyện với Ủy ban Quân sự của NATO rằng quân đội Ukraine đã sẵn sàng.

Ông nói với hãng thông tấn quốc gia Ukrinform sau cuộc họp rằng: "Tôi nhắc nhở các đồng minh rằng cuộc chiến của chúng tôi đã diễn ra từ năm 2014 và chúng tôi đã làm công việc của mình kể từ đó.

Ukraine đã chuẩn bị cho các cuộc chiến trên phạm vi rộng đã được tiến hành kể từ khi quân đội Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.

Trong những năm tiếp theo, Mỹ, Anh, Canada, Ba Lan, Lithuania và các đồng minh NATO khác đã mở các trung tâm huấn luyện ở miền tây Ukraine, bao gồm cả các lực lượng hoạt động đặc biệt.

Kinh nghiệm huấn luyện và chiến trường chống lại người Nga và lực lượng ly khai ở Donbass cho phép các chỉ huy của các đơn vị nhỏ, phân tán tự suy nghĩ, đảo ngược mô hình lãnh đạo từ trên xuống của Liên Xô cũ đã làm tê liệt các đơn vị Nga và buộc các tướng lĩnh hàng đầu phải mạo hiểm ra mặt trận và đã tử trận.

Con người của quân đội

Zaluzhnyy sinh vào tháng 7 năm 1973 khi cha của ông đóng quân tại một đơn vị đồn trú ở Novohrad-Volyns'kyi, một thị trấn ở vùng Zhytomyr ở miền bắc Ukraine, cách Kiev khoảng 150 dặm về phía tây. Khi còn nhỏ, Zaluzhnyy đã được làm quen với cuộc sống trong quân đội của cha mình.

Sau này ông theo học tại Học viện Lực lượng trên bộ của Học viện Quân sự Odessa và Học viện Quốc phòng ở Kiev và tốt nghiệp vào năm 2007. Sau đó Zaluzhnyy được bổ nhiệm một loạt các chức vụ bao gồm cả chỉ huy một lữ đoàn cơ giới hóa. Zaluzhnyy sau đó quay trở lại học viện để được đào tạo thêm và tốt nghiệp vào năm 2014, vài tháng sau cuộc Cách mạng Maidan khiến Tổng thống Viktor Yanukovych khi đó phải chạy trốn sang Nga, và khi chiến tranh bắt đầu ở Donbass.

Được cử về phía đông để chỉ huy các đơn vị chiến đấu tích cực giao tranh, Zaluzhnyy chỉ huy một lữ đoàn được triển khai vào tháng 8 năm 2014 tới Debaltseve, nơi diễn ra một số trận đánh đẫm máu nhất của cuộc chiến và là nơi các lực lượng Ukraine chịu thương vong nặng nề. Nhu cầu cấp bách để tránh những tổn thất thêm ở Debaltseve cuối cùng đã gây thêm áp lực lên Tổng thống Petro Poroshenko khi đó phải ký hiệp định hòa bình Minsk 2 với những điều khoản tỏ ra bất lợi.

Vào năm 2019, Zaluzhnyy được bổ nhiệm làm người đứng đầu Bộ chỉ huy chiến dịch phía Bắc của quân đội Ukraine, đóng quân tại Chernihiv, thành phố quê hương của mẹ ông ở miền bắc Ukraine, gần biên giới Belarus, nơi ông đã trải qua rất nhiều thời gian khi còn nhỏ.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 2/2020 với trang web chuyên về quân sự ArmyInform, Zaluzhnyy đã mô tả "ước mơ" thời thơ ấu của ông là trở thành một người lính và anh không bao giờ mong muốn trở thành một chỉ huy hàng đầu.

"Việc thăng chức của tôi giống như một người lính bình thường. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng một ngày nào đó mình sẽ trở thành một vị tướng và đạt được những cấp bậc cao."

Sự thăng tiến của Zaluzhnyy lên vị trí cao nhất cũng là một phần quan trọng trong nỗ lực tái cấu trúc bộ máy lãnh đạo phân chia nhiệm vụ hoạt động và trách nhiệm lập kế hoạch trong đội ngũ nhân viên nói chung, với một chiến dịch hiện đại hóa rộng lớn hơn, trong đó quân đội Ukraine, áp dụng các kỹ thuật chiến đấu mới, sáng tạo hơn dựa trên kinh nghiệm chiến đấu chống lại kẻ thù thực tế chứ không phải trên lý thuyết.