Vẫn đề xuất đánh thuế 45% với tài sản kê khai không trung thực

Đề xuất đánh thuế 45% tài sản "bất minh" là giải pháp tình thế

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái hiện nay chúng ta đang tiến hành sửa đổi Luật phòng, chống tham nhũng, đây là đạo luật có tính chất cơ bản nhất để đưa ra khung pháp lý giúp tăng cường hiệu quả trong PCTN. Trước đây chúng ta đã có luật nhưng qua tổng kết 10 năm thực hiện thấy có những điểm chưa đúng, chưa đủ, chưa có tính khả thi, thậm chí chưa đủ mạnh mẽ nên phải sửa đổi một cách toàn diện.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái 

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, một trong những vấn đề hiện nay đang được xã hội quan tâm là vấn đề xử lý tài sản khi bị phát hiện không kê khai hoặc kê khai không trung thực. Ở đây có vấn đề là từ trước tới nay chúng ta mới chỉ xử lý hành vi kê khai không trung thực, người bị phát hiện kê khai tài sản không trung thực có thể bị xử lý kỷ luật hành chính, kỷ luật Đảng với những hình thức khác nhau, thậm chí trên thực tiễn có những người đã bị mất chức. Nhưng đối với phần tài sản chúng ta chưa có quy định để xử lý. Cần phải nói rằng, đây là tài sản kê khai không trung thực hay là không kê khai chứ không phải là tài sản tham nhũng. Nếu đã xác định đó là tài sản tham nhũng thì người đó ngoài bị xử lý hình sự còn bị tịch thu tài sản.

"Đây là chỉ nói đến xử lý tài sản không kê khai hoặc kê khai không trung thực. Có thể do anh nhận thức không đúng nên kê khai không đúng, có thể do che giấu để trốn thuế hoặc tài sản đó không minh bạch, đây là vấn đề khó. Qua rất nhiều cuộc thảo luận, sau khi cân nhắc, Chính phủ đưa ra phương án đánh thuế với 45% đối với tài sản được phát hiện không kê khai hoặc kê khai không trung thực', ông Lê Minh Khái nói.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cũng cho rằng đây là vấn đề rất khó khăn, có hai luồng ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất, quy định như vậy sẽ động chạm đến quyền sở hữu tài sản của công dân được pháp luật quy định. Ngược lại có ý kiến cho rằng, quy định như vậy chưa triệt để, tại sao lại anh không kê khai, như vậy là giấu, giấu nghĩa là có sự bất minh, như thế phải là tịch thu tại sao lại đánh thuế.

"Chúng ta phải nhìn trong bối cảnh quản lý của chúng ta chưa tốt, trong điều kiện nguồn thu nhập của cán bộ công chức cũng rất đa dạng, nên việc kiểm soát tài sản rất khó khăn", ông Khái nói.

Cần thiết phải xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc

Thẩm tra dự án Luật PCTN sửa đổi, Ủy ban Tư pháp (UBTP) cho rằng, đây là một dự án Luật hết sức quan trọng, tác động đến nhiều mặt của đời sống xã hội nên một số nội dung lớn, phức tạp, còn nhiều ý kiến khác nhau cần được đánh giá, cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo vừa nâng cao hiệu quả công tác PCTN, khắc phục được những hạn chế trong thực tiễn thi hành Luật, vừa phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội nước ta, bảo đảm tính khả thi, nhất là quy định về xử lý tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm mà người kê khai không giải trình được một cách hợp lý nguồn gốc; thẩm quyền của cơ quan nhà nước trong thanh tra, kiểm tra về công tác PCTN khu vực ngoài nhà nước; cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập...

Bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội

Về đối tượng kê khai tài sản, thu nhập (Điều 37 dự thảo Luật), Luật PCTN hiện hành quy định đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản là cán bộ từ Phó phòng UBND cấp huyện và tương đương trở lên; một số cán bộ, công chức cấp xã, người làm công tác quản lý ngân sách, tài sản của Nhà nước hoặc trực tiếp tiếp xúc và giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân. Các đối tượng này có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập hàng năm.

Nay dự thảo Luật sửa đổi theo hướng, bên cạnh các đối tượng kê khai theo Luật hiện hành, thì mở rộng đối với mọi cán bộ, công chức đều phải có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập lần đầu. Đa số ý kiến UBTP tán thành với quy định của dự thảo Luật vì cho rằng, so với nhóm đối tượng giữ chức vụ từ Giám đốc sở trở lên hoặc những cán bộ, công chức, viên chức khác làm việc ở một số vị trí công tác trong các lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng cao cần phải kiểm soát chặt chẽ thì trước mắt, để phù hợp với thực tế và khả thi, nhóm đối tượng cán bộ, công chức còn lại chỉ cần kiểm soát tài sản, thu nhập ở mức độ đơn giản hơn, với mục đích chủ yếu nhằm tạo cơ sở dữ liệu để so sánh, đối chiếu khi tài sản, thu nhập của họ có biến động từ 300 triệu đồng trở lên trong 01 năm hoặc khi có tố cáo, có dấu hiệu về việc kê khai không trung thực.

Đặc biệt, về xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được một cách hợp lý (Điều 59 dự thảo Luật). Dự thảo Luật đã bổ sung quy định mới về xử lý tài sản, thu nhập thực tế lớn hơn tài sản, thu nhập đã kê khai hoặc tài sản, thu nhập tăng thêm mà người kê khai không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm và chưa có căn cứ xác định do phạm tội mà có (tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc), theo 2 phương án.

Phương án 1: Cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập yêu cầu cơ quan thuế thực hiện việc thu thuế thu nhập cá nhân. Đồng thời, dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, quy định mức thuế suất 45% đối với thu nhập do người có nghĩa vụ kê khai đã kê khai không trung thực hoặc có tài sản, thu nhập tăng thêm mà không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc theo quy định của Luật PCTN Chính phủ lựa chọn phương án này.

Phương án 2: Cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập yêu cầu cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền bằng 45% giá trị của phần tài sản, thu nhập chênh lệch hoặc tăng thêm không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc.

Đối với cả 2 phương án, dự thảo Luật đều quy định người bị thu thuế hoặc bị xử phạt hành chính có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện tại Tòa án hành chính về kết luận xác minh tài sản, thu nhập. Việc thu thuế hay xử phạt hành chính đều không loại trừ trách nhiệm hình sự nếu các cơ quan có thẩm quyền chứng minh tài sản đó do phạm tội mà có.

Về vấn đề này, UBTP cho rằng cần thiết phải xử lý tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc.