Về Bảy Núi coi đua bò

Đua bò không phải cho từng cặp chạy song song, mà là một hàng dọc, khi về đích đôi bò chạy sau đạp lên thanh bừa đôi bò chạy trước mới thắng, bằng không coi như thất trận. Vì thế, khán giả dù coi qua một lượt vẫn muốn coi nữa, bởi chỉ ở vùng Bảy Núi (tỉnh An Giang) mới có môn chơi độc đáo này.

Rộn ràng ngày hội

Ngày hội đua bò Bảy Núi lần thứ 21 diễn ra tại miếng ruộng chùa Tà Miệt Dưới (xã Lương Phi), theo luân phiên giữa hai huyện Tri Tôn và Tịnh Biên, mỗi bên tổ chức một lần.

Đây còn là dịp lễ cổ truyền Dolta (cúng tổ tiên, ông bà) hàng năm của đồng bào Khmer và vụ lúa mùa đặc sản gieo cấy vừa xong. “Vui lắm ông ơi. Không riêng đồng bào Khmer, mà có cả người Kinh từ khắp nơi đổ về”, ông Chau Nây, tà cha chùa Tà Miệt Dưới mừng rỡ.

Giây phút quyết liệt nhất

Khi dàn nhạc ngũ âm trỗi lên, tiếng trống bập bùng, loa bông bí phóng thanh văng vẳng như thúc giục khán giả đến với trường đua nổi tiếng vùng Bảy Núi, quê hương của chị Sứ (xã Lương Phi, cạnh núi Dài lớn), nguyên mẫu nhân vật trong tiểu thuyết Hòn Đất của nhà văn Anh Đức.

Thông thường, 7 giờ 30 đến 8 giờ mới chính thức khai mạc ngày hội, nhưng trời vừa hừng sáng thì không khí chợ búa, đường phố nhộn nhịp lên hẳn. Từ ngã ba chợ Xà Tón đến chợ Cây Me và bên Tà Đét tấp nập những đoàn người, xe cộ đổ về Tà Miệt.

“Nhà xa, ai cũng muốn đi sớm khỏi phải chen lấn, vừa ngắm nghía mấy đôi bò đua, vừa kiếm độ một vài lít rượu. Mỗi năm, có dịp đi chơi một lần, anh em vui vẻ trong ngày gặp gỡ vậy mà”, ông Sáu Thường, cựu chiến binh xã Lương Phi, bảo. Khuôn viên chùa Tà Miệt Dưới rộng rãi, rợp bóng cây rất thích hợp cho các hàng quán giải khát, cơm nước, rượu chè… phục vụ khán giả. “Nhậu bình dân thôi, ếch nướng lèo, mần thử vài xị chơi. Đã lắm!”, ông Chau Thunh, người cùng xóm, cười hề hề.

Ngoài những gian hàng bán quần áo, mỹ nghệ và đồ trang sức… giả cầy, gian hàng ca nhạc là sống động nhất bởi có một cái bàn chưng bình bông đặt giữa khoảng đất trống, rồi nam nữ thanh niên cặp đôi múa lâm-thôn thành vòng tròn.

“Người nào vô múa đều phải đặt tiền lên bình bông hết. Một hồi, tiền đó lấy đưa cho ông sãi trong chùa, với hình thức như gây quỹ vậy”, anh Chau Thanh, người sở tại, tỏ ra am hiểu. Đó là nét văn hóa độc đáo trong ngày hội của đồng bào Khmer vùng Bảy Núi, khiến khán giả đi coi đua bò đều tò mò, để mắt ghé ngang, có người móc tờ giấy 5.000đ hoặc 10.000đ tham gia múa cho vui, còn ai biết tiếng Khmer thì cứ việc hát dì kê, dù kê, dân ca, tân nhạc gì cũng được, rất thoải mái!

Ngày hội tại trường đua sân chùa Tà Miệt (xã lương Phi, huyện Tri Tôn)

Nhiều mưu lắm mẹo

Ngày hội đua bò Bảy Núi xuất phát từ chuyện khoe tài nuôi bò giỏi và chọn bò cày kéo hay. Dân giàu nuôi 2 - 3 đôi cùng lúc, đợi bốc thăm chia bảng vòng loại lại mượn người này, người kia đứng tên, chứ thật ra chỉ có một chủ! “Bò bây giờ mắc (đắt) quá, chơi không lại người ta.

Một đôi ưng ý, phải năm chục triệu đồng, mà đem đi lỡ không vô vòng chung kết, coi như mất tiền lẫn công nuôi cả năm trời”, danh thủ Chau Chiêu (sóc Chrôi, xã Núi Tô) cho hay. Do vậy, nhiều người có “máu mặt” ở Ô Lâm, An Tức, Cô Tô… cứ lui dần sau khán đài!

“Đêm trước ngày hội, những tay cao thủ gần như thức trắng, còn mấy đứa điều khiển bò thì phải ngủ sớm”, lão tướng Hai Tấn (ấp Thalot, xã An Hảo) nói. Đợi đến nửa đêm, một giờ sáng, là tất cả đều đốt nhang cúng Sơn Thần rồi mới bắt con chó mực tuyền (nuôi cả năm) cắt cổ lấy tiết thoa lên cây sà-luôn (cây gậy ngắn, đầu có tra mũi sắt nhọn, dùng để thúc bò) dây vàm, thanh bừa….

Mọi chuyện xong xuôi, khoảng hai giờ thì đưa bò tới trường đua. Sao phải làm vậy, chúng tôi ngạc nhiên hỏi. Hai Tấn bảo, cốt để tránh đông người dòm ngó, vả lại đối chọi với mấy tay chơi… bùa phép trên sân, làm hoa mắt “tài xế” bị té dọc đường, còn con bò giật mình nhảy bậy bạ phạm quy.

Thất trận rồi nằm vạ không chịu về!

Tiếng trống trỗi lên liên hồi, tiếng loa từ khán đài phát ra vang dội, khán giả la lên rần rần: “Thả, thả, thả…”. Người điểu khiển cầm cây sà-luôn đâm vô mông cho con bò vọt tới, rồi cứ huơ huơ như chọc tức đối phương, tới chỗ qua cua nó lại căng dây vàm cho bò chạy cà giựt cà giựt, ém đôi bò sau không dám rướn tới vì chưa tới mức tăng tốc. Đến lúc trọng tài phất cờ hiệu, thằng điều khiển đâm thật mạnh làm đôi bò đi trước phóng lên cái vù và về đích một mình, khán giả la ó um sùm: “Nó chơi mánh, nó chơi mánh đó”.

Trọng tài ở đích giơ bảng báo “đôi bò số 13 thắng”. “Ông thấy chưa. Nó chơi mánh rõ ràng, mà không ai bắt lỗi được”, ông Chau Hên, khán giả, tức khí. Bởi vậy, nuôi bò đua giỏi là một chuyện, còn người điều khiển (tài xế) có lanh lẹ hay không lại là chuyện khác. “Hồi nãy, đôi sau vượt lên thắng đôi trước là do đám tay em nó hù, đôi bò chạy trước giật mình nên tạt đường đua bị phạm quy”, ông Chau Hên tiếc rẻ. Bậy bạ vô cùng, thiệt là uổng công chọn đôi tốt, nuôi cả năm trời!