Vì sao 5 cựu lãnh đạo liên quan dự án Gang thép Thái Nguyên bị bắt?

Khám nhà ông Trần Văn Khâm

Sáng 20.4, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) – Bộ Công an thông tin, đơn vị này đang điều tra 4 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO). Quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” và “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty TISCO.

Đồng thời, khởi tố bị can, bắt tạm giam và khám xét người, nơi ở, nơi làm việc đối với 5 đối tượng. Trong đó, hai bị can: Mai Văn Tinh - nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) và Đậu Văn Hùng - nguyên Tổng giám đốc VNS cùng bị khởi tố về tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ba bị can khác gồm: Trần Trọng Mừng - nguyên Tổng giám đốc TISCO; Trần Văn Khâm - nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO và Ngô Sỹ Hán - nguyên Phó Tổng giám đốc, Trưởng ban Quản lý dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - TISCO cùng bị khởi tố về hai tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”, và tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Quá trình khám xét, cơ quan điều tra đã thu giữ một số hồ sơ tài liệu quan trọng có liên quan đến vụ án. Hiện, Cơ quan CSĐT - Bộ Công an đang điều tra mở rộng vụ án và xác minh thu hồi tài sản bị thiệt hại.

Cùng ngày, lực lượng chức năng đã tổ chức thực hiện lệnh bắt, khám nhà ông Trần Văn Khâm – nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty TISCO tại nhà riêng ở tổ 13, phường Trung Thành, TP Thái Nguyên. Thời điểm khám xét, ông Khâm có mặt tại nhà. Ngôi nhà riêng của ông Khâm là căn biệt thự 4 tầng, tọa lạc trên khuôn viên rộng hàng nghìn mét vuông, có tường rào bao quanh được lắp hệ thống camera an ninh giám sát. Cổng chính tòa nhà có lắp điều khiển điện tử. Người dân địa phương ví đây là một tòa lâu đài.

Thanh tra chỉ ra hàng loạt sai phạm

Trước đó, Thanh tra Chính phủ (TTCP) từng có kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an khẩn trương điều tra những sai phạm có dấu hiệu hình sự xảy ra tại dự án này.

Theo kết luận thanh tra, TTCP cho rằng việc điều chỉnh, tăng tổng mức đầu tư tăng thêm 4.200 tỷ đồng (từ hơn 3.800 tỷ đồng lên hơn 8.100 tỷ đồng) là thiếu cơ sở pháp lý, ảnh hưởng hiệu quả dự án. Mặt khác, thực tế dự án này đã kéo dài, chậm tiến độ trên 10 năm, đã tạm dừng thi công từ năm 2013 đến nay. Mặc dù tổng mức đầu tư của dự án đã tăng nhưng toàn bộ các hạng mục chính chưa hoàn thành. Nhà thầu là Công ty Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc chưa chuyển đủ thiết bị theo danh mục, tình trạng máy móc thiết bị hư hỏng, sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng dự án.

Cũng theo kết luận của TTCP, tổng giá trị thanh toán tính đến 31/12/2016 của dự án này gần 4.500 tỷ đồng, trong đó chi phí thiết bị hơn 2.100 tỷ đồng, chi phí xây dựng gần 1.000 tỷ... Tổng dư nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả của dự án là 3.900 tỷ đồng.

Đáng chú ý, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, Văn phòng Chính phủ có 2 văn bản trình Phó thủ tướng và thông báo ý kiến của Phó thủ tướng, trong đó có nội dung đồng ý TISCO thanh toán các khoản chi phí trả cho MCC (vật tư và thiết bị hư hỏng bởi gỉ sét, lão hóa do để lưu kho bãi lâu ngày...) không đúng với hợp đồng EPC, quy định pháp luật về đầu tư.

Trước những dấu hiệu vi phạm pháp luật được phát hiện trong quá trình thanh tra, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo cơ quan điều tra vào cuộc làm rõ. Trong đó, có sai phạm liên quan đến việc Tổng giám đốc TISCO và một số cán bộ ký hợp đồng, văn bản tiếp nhận nhiều loại máy móc, thiết bị không đúng chủng loại, thông số kỹ thuật; phê duyệt và thanh toán nhiều khoản tiền cho nhà thầu vi phạm quy định. Ngoài ra, TTCP cũng chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra trung ương đề nghị xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên có khuyết điểm, sai phạm thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.