Vì sao biểu giá điện 3-4 bậc được lựa chọn nhiều?

96,29% số đại biểu tham gia góp ý lựa chọn phương án biểu giá bán lẻ điện rút về 3 - 4 bậc. Trong số những ý kiến này, đa phần lựa chọn kịch bản biểu giá điện 4 bậc. 

3-4 bậc cho dân dễ kiểm tra, giám sát?

Ông Đinh Quang Tri – Phó Tổng Giám đốc EVN cho biết, EVN đã hoàn tất việc lấy ý kiến về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện tại 03 miền. Tổng cộng đã có 27 ý kiến tham luận đưa ra. Trong đó có 9 ý kiến của chuyên gia và 18 ý kiến của đại diện Sở Công Thương, Sở Tài chính, Hội Nông dân, Hội phụ nữ các tỉnh, thành phố và đại diện cơ quan truyền thông báo chí.

5 kịch bản trong phương án 3 về cách tính biểu giá điện mới. Infographic: Trung Đức/Dân Việt

Xem chi tiết tại đây

Ông Tri cho biết, 96,29% số đại biểu tham gia góp ý lựa chọn phương án biểu giá điện rút về 3- 4 bậc. Các đại biểu đồng thuận cho rằng tuy phương án này vẫn còn những nhược điểm nhưng đã khắc phục được phần lớn nhược điểm của 2 phương án biểu giá điện 6 bậc và biểu giá điện đồng giá. Đồng thời, phương án 3 thỏa mãn được các tiêu chí giá điện theo Luật điện lực. Hơn nữa, theo các đại biểu thì đây cũng là phương án tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dùng điện dễ kiểm tra, giám sát.

Tuy nhiên, việc lựa chọn 1 trong 5 kịch bản của phương án 3 vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Theo ông Tri, có khá nhiều ý kiến lựa chọn kịch bản 5, tức biểu giá điện 4 bậc thang. Với kịch bản biểu giá điện 4 bậc thang, các đại biểu đề nghị cần xác định rõ khoảng cách giữa các mức giá giữa các bậc thang ở mức hợp lý, không để quá xa. 

Một mặt, EVN cần hạn chế đến mức thấp nhất việc dồn bậc làm tác động tăng giá cụ thể ở các bậc đối với các hộ tiêu dùng điện ít, trung bình và giảm giá đối với các hộ tiêu dùng nhiều điện. Ngoài ra, các đại biểu kiến nghị tiếp tục nghiên cứu chênh lệch giữa các mức giá của các bậc thang sử dụng điện hợp lý hơn. Một số ý kiến khác lại đề nghị giãn khoảng cách giữa các bậc thang, trong khi một số ý kiến đề xuất cụ thể thay đổi mức sản lượng bậc thang đầu tiên là 0  - 100kWh/tháng thay vì 0 – 50kWh/tháng như hiện nay.

Về biểu giá điện 3-4 bậc, ông Nguyễn Tiến Thỏa - đại diện Công ty Tư vấn quản lý và phát triển Việt Nam (CMD- đơn vị tư vấn xây dựng 3 phương án biểu giá điện đang được lấy ý kiến) không ít lần khẳng định, sẽ giúp khắc phục được tốc độ tăng trưởng hóa đơn điện khi khách hàng sử dụng nhiều điện vào mùa nóng. “Phương án biểu giá điện 3 - 4 bậc vẫn đảm bảo được chính sách tiết kiệm điện và có thể hỗ trợ được người nghèo bởi giá điện bình quân không tăng. Giá điện bình quân chung hiện nay là 1.622 đồng/kWh, giá bình quân đối với điện sinh hoạt bán lẻ bậc thang là 1.747 đồng/kWh, tức cao hơn 7,6% giá điện bình quân chung” - ông Thỏa nói.

Biểu giá điện 3-4 bậc là “xấu hơn”

Trong khi đó, nói về phương án 3 với cách tính giá điện 3-4 bậc, GS.Trần Đình Long - Hội điện lực Việt Nam vẫn đánh giá “kém hơn nhiều về tác động điều chỉnh” so với cách tính 5 hay 6 bậc. Theo ông Long, 3 bậc mà mỗi bậc khoảng cách quá xa, chênh lệch với giá bình quân quá lớn thì vẫn thiệt hại cho người tiêu dùng. Cụ thể, khi chuyển thang giá điện xuống 3 bậc, thì người ở bậc 3 trước đây (bậc 3 trong số 6 bậc) vẫn sẽ ở bậc 3, tức bậc cao nhất. Với nhóm khách hàng này, hóa đơn điện sẽ tăng vì họ phải thanh toán giá điện cao nhất.

Với phương án 3-4 bậc mà EVN đưa ra với nhu cầu sử dụng điện hiện nay, nếu bậc điều khiển càng ít thì bước nhảy càng cao. Như vậy tác động điều khiển nhu cầu tiêu dùng bằng cơ chế bậc thang “xấu hơn là giữ nhiều bậc, ví dụ 5 hay 6 bậc”. 

Chưa kể, giá của mỗi bậc thang ở phương án này lại cao hơn so với biểu giá bậc thang hiện tại. Ví dụ bậc 2 của các kịch bản giá điện 3-4  bậc này đều có giá rất cao, thấp nhất cũng là 1.763 đồng/kWh và cao nhất lên đến 2.325 đồng/kWh ở biểu giá điện 3 bậc, do vậy chỉ cần nhìn đơn giản có thể so sánh: Nếu dùng 150 số điện hiện nay chỉ trả tiền ở mức 1.786 đồng/kWh là “kịch” (bậc 3 biểu giá hiện hành) còn nếu áp biểu giá 3 bậc sẽ phải trả tới 2.325 đồng/kWh (kịch bản 4, phương án giá điện 3-4 bậc)…

Đánh giá về phương án biểu giá điện 3 - 4 bậc, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng chưa giải quyết được vấn đề bất cập hiện nay là hóa đơn điện của dân tăng vọt, vì giá điện ở các bậc vẫn cao và ngày càng cao. Người dân cũng không dễ kiểm tra, giám sát việc sử dụng điện.