Việt Nam sản xuất lương thực thực phẩm với cam kết minh bạch, trách nhiệm, bền vững

Ngày 16/7, Bộ NNPTNT phối hợp với đại diện các bộ, ngành, Liên Hợp quốc tại Việt Nam và các đối tác quốc tế, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp, hiệp hội và các bên có liên quan tổ chức đối thoại lần thứ hai về hệ thống lương thực thực phẩm của Việt Nam, hướng tới hội nghị thượng đỉnh về hệ thống lương thực thực phẩm của Liên hợp quốc sẽ diễn ra vào tháng 9/2021.

Đối thoại quốc gia lần thứ hai của Việt Nam nhằm chia sẻ với các đại biểu về kết quả trao đổi thảo luận tại các phiên đối thoại trước, dự thảo về các ưu tiên và lộ trình triển khai thực hiện chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm ở Việt Nam.

Đồng thời, kêu gọi sự quan tâm hợp tác, hỗ trợ và đồng hành của các bên liên quan trong quá trình triển khai thực hiện hướng đến hệ thống lương thực thực phẩm Việt Nam minh bạch, trách nhiệm, bền vững.

Đối thoại đã thu hút sự tham gia của rất nhiều đại biểu là đại diện của các Bộ, ban, ngành, viện nghiên cứu, hiệp hội, các tổ chức xã hội dân sự, các đối tác, đại diện khu vực tư nhân, hội nông dân tại Việt Nam.

 Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh cho biết, Chính phủ Việt Nam nhận thức sâu sắc cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia và các tác nhân trong hệ thống lương thực thực phẩm nhằm tạo ra những thay đổi sâu rộng của cả hệ thống. 

"Việc này sẽ giúp chúng tôi làm tốt hơn công tác xoá đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương và dinh dưỡng ở các vùng nông thôn, vùng dân tộc thiểu số và nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là đối tượng phụ nữ và trẻ em. Ngoài ra, cũng là cơ hội để kết nối, phát triển chuỗi giá trị nông sản chủ lực của Việt Nam theo hướng minh bạch, trách nhiệm, bền vững" - Phó Thủ tướng nói.

Nông nghiệp Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực, ổn định xã hội và sinh kế cho trên 60% dân số sinh sống ở khu vực nông thôn và đóng góp 14,85% GDP của quốc gia (năm 2020). Mặc dù bị tác động của đại dịch Covid-19 và biến đổi khí hậu, thiên tai, nhưng nông nghiệp Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng dương ở mức 2,68% trong năm 2020. 

Ngoài đảm bảo vững chắc an ninh lương thực, thực phẩm cho gần 100 triệu dân, nông nghiệp Việt Nam còn có vai trò quan trọng trong hệ thống lương thực thực phẩm toàn cầu. Năm 2020, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam đạt 41,53 tỷ USD,  6 tháng đầu năm 2021 đạt 24,23tỷ USD.

Không chỉ quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, Chính phủ cũng đề cao vai trò quan trọng của công nghệ số và đổi mới sáng tạo trong việc tăng hiệu quả trong sản xuất, năng suất, an toàn thực phẩm và phân phối, đồng thời kết nối người sản xuất trực tiếp với người tiêu dùng.

Việt Nam cho rằng, cần giảm thiểu thất thoát và lãng phí lương thực thực phẩm, tạo khả năng phục hồi cao hơn cho chuỗi cung ứng nông sản và tăng cường tuyên truyền, thúc đẩy tiêu dùng xanh và bền vững - một giải pháp hữu hiệu để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, hướng đến phát triển bền vững.

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ NNPTNT cho rằng, chúng ta cần hỗ trợ tổ chức nông dân ở cấp cơ sở làm nòng cốt cho liên kết chuỗi giá trị nông nghiệp, đảm bảo cân đối lợi ích của các tác nhân trong chuỗi; phát triển các hình thức hợp tác công – tư đa dạng để thu hút đầu tư tư nhân thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị nông sản có trách nhiệm, minh bạch và bền vững.

"Nhân rộng các sáng kiến của các tổ chức nông dân, doanh nghiệp vừa và nhỏ ở cấp cơ sở trong kết nối chuỗi giá trị, đảm bảo tiêu thụ nông sản cho nông dân một cách minh bạch và công bằng, đảm bảo quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng, giảm phát thải khí nhà kính, ứng dụng thành tựu mới của công nghệ 4.0 để phát huy tối đa giá trị đa tích hợp cả về kinh tế, văn hóa, xã hội, cảnh quan, môi trường của nông sản" - ông Hoan nhấn mạnh.

Hệ thống lương thực thực phẩm của Việt Nam rất đa dạng và đang đối mặt với nhiều thách thức. Các dự báo và thực tế biến đổi khí hậu toàn cầu những năm gần đây cho thấy Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. 

Vì thế, Việt Nam cần có những hành động cụ thể để đẩy mạnh hợp tác, thúc đẩy hình thành và phát triển Hệ thống lương thực thực phẩm thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu và bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng cho người dân cả nước và đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp.

Ông Kamal Malhotra, Điều phối viên thường trú của Liên Hợp quốc tại Việt Nam nhấn mạnh, Liên Hợp quốc tại Việt Nam sẽ đồng hành hỗ trợ Chính phủ Việt Nam, cùng với các đối tác phát triển để chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Theo ông Kamal Malhotra, an ninh dinh dưỡng vẫn là một vấn đề nan giải chủ yếu do chế độ ăn uống thiếu lành mạnh và thực phẩm không an toàn. Suy thoái môi trường do khai thác tài nguyên quá mức và sử dụng hóa chất ngày càng trở nên báo động. 

Cùng với đó, bất bình đẳng trong phân chia lợi ích, mất khả năng thu hút lao động trẻ, thiếu khả năng kết nối thị trường cũng như khả năng quản trị sản xuất chế biến và luân chuyển hàng hóa yếu làm giảm khả năng cạnh tranh của ngành nông nghiệp và thực phẩm. 

Bà Carolyn Turk, Giám đốc Ngân hàng thế giới nhận định, ngành nông nghiệp, với sự tăng trưởng vượt bậc trong ba thập kỷ qua đã đóng vai trò trung tâm trong những thành công trong giảm nghèo, an ninh lương thực và bình ổn xã hội của Việt Nam. Từ tình trạng thiếu thốn lương thực, Việt Nam đã trở thành quốc gia xuất khẩu hàng đầu về gạo, cà phê và thủy sản.  

Tuy vậy, ngành cũng đang phải đối diện với nhiều thách thức mà nếu không giải quyết sẽ đặt quốc gia vào tình trạng rủi ro không thể hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững. 

"Giờ là lúc để ngành nông nghiệp tự chuyển đổi sang trạng thái xanh, bền vững và bao trùm hơn. Ngân hàng thế giới và các đối tác phát triển khác sẵn sàng cộng lực với Chính phủ và khối tư thúc đẩy quá trình chuyển đổi này" - bà Carolyn Turk chia sẻ.