Vụ 80 vạn mét khối bùn độc hại “treo” trên đầu dân: Dây dưa phục hồi môi trường

“Công ty Sơn Giang hiện chỉ bố trí một người trông coi nhưng không thường xuyên có mặt tại mỏ. Muốn trao đổi công việc có liên quan đến khôi phục môi trường mỏ sắt Phong Hanh, xã phải liên lạc qua điện thoại” - ông Đặng Nhật Trường - cán bộ địa chính UBND xã An Định, cho hay.

Như NTNN đã phản ánh, trong quá trình hoạt động, Công ty Sơn Giang đã nhiều lần bị xử phạt vì vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ môi trường. Đó là hành vi khai phá núi, đào một hồ chứa bùn rửa quặng 30.000m3 và đào trái phép một hồ chứa bùn có diện tích hơn 1.000m² ngoài khu vực cho phép. Hai hồ chứa này cao hơn mặt ruộng của dân từ 5 - 8m và thường xuyên bị rò rỉ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống sản xuất của người dân địa phương, đe dọa bục vỡ túi bùn độc trong mùa mưa...

Trong năm 2012, tỉnh Phú Yên đã yêu cầu Công ty Sơn Giang phải phục hồi môi trường dứt điểm trên diện tích 18ha (trong tổng số 21ha vùng mỏ); lượng đất đá, bùn thải phải san gạt và hoàn phục môi trường là trên 800.000m³, trồng và chăm sóc cây xanh trong vòng 2 năm... với tổng kinh phí trên 18 tỷ đồng. Thế nhưng công ty này chỉ ký quỹ môi trường 2,2 tỷ đồng và luôn “vòng vo, câu giờ” thực hiện hoàn thổ.

Giữ tiền cũng không ngán

Cùng với việc nhiều lần gia hạn thời gian khôi phục môi trường mỏ Phong Hanh, UBND tỉnh Phú Yên đành phải yêu cầu một ngân hàng tạm giữ một phần tiền giao dịch bán quặng sắt của Công ty Sơn Giang, nhằm buộc công ty này phải thực hiện cam kết hoàn thổ khu vực mỏ.

Mới đây, ngày 23.4, chính quyền tỉnh đã chấp thuận giải ngân gần 500 triệu đồng trong số tiền trên để tạo điều kiện cho doanh nghiệp này thực hiện đề án đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường vùng Phong Hanh. Thế nhưng “động đậy” cầm chừng, đến lúc này môi trường vùng mỏ sắt vẫn còn nham nhở.

Theo kiểm tra của Sở TNMT Phú Yên, đến nay chỉ có khoảng 448.241m3 bùn thải từ hồ lắng phía đông khu mỏ sắt đã được chuyển đổ vào các hố trũng ở moong khai thác, đạt gần 81% khối lượng phải thực hiện. Việc trồng cây tại hồ phía đông cũng không đúng so với bản đồ hiện trạng. Tại hồ phía tây và moong khai thác, Công ty Sơn Giang đã tạo taluy nhưng san lấp mặt bằng chưa đúng độ cao như đề án được duyệt. Trong khi vẫn còn nhiều hầm hố nham nhở, việc trồng rừng thay thế chỉ “lèo tèo” không đáng kể.

ông Phạm Đình Cự - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên cho biết, đây là nhà đầu tư nước ngoài nên xử lý cũng gặp nhiều cái khó. Chính quyền tỉnh đã gia hạn nhiều lần việc phục hồi môi trường mỏ Phong Hanh, thế nhưng tiến độ quá dây dưa. Lần này, tỉnh đưa ra hạn chót là đến cuối tháng 6.2014, Công ty Sơn Giang phải phục hồi xong môi trường vùng mỏ sắt Phong Hanh. Hiện ngân hàng vẫn còn phong tỏa một phần vốn của công ty này, để buộc họ phải thực hiện đúng cam kết hoàn thổ môi trường…