Vụ chuyến bay giải cứu: Vì sao quyền lợi của khách hàng mua vé máy bay không được giải quyết?

Khách hàng mua vé máy bay không được giải quyết quyền lợi trong vụ án

Như Dân Việt đã thông tin, bản án sơ thẩm của TAND TP Hà Nội xét xử vụ chuyến bay giải cứu nhận định về quyền lợi của những người dân về nước trong các chuyến bay như sau: Đối với quyền lợi của khách hàng đã mua vé máy bay của các doanh nghiệp tổ chức chuyến bay combo, chuyến bay giải cứu, theo bản án hồ sơ không có thông tin, tài liệu về những người đã mua vé.

Trong đó, chi phí đưa công dân về nước bao gồm vé máy bay, chi phí cách ly y tế và các chi phí hợp lý khác của doanh nghiệp, chi phí cho các đại lý bán vé và các khâu trung gian khác. Do đó, tòa cho rằng không có cơ sở xem xét giải quyết nội dung này.

HĐXX đề nghị các công dân đã mua vé yêu cầu các doanh nghiệp giải quyết quyền lợi của mình theo quy định pháp luật.

Căn cứ để không giải quyết quyền lợi của khách hàng mua vé

Bình luận với PV Dân Việt về vấn đề này, Tiến sĩ Đặng Văn Cường, người bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, nguyên Cục trưởng Cục lãnh sự, Bộ Ngoại giao cho rằng, tòa án nhận định như vậy là đúng. Bởi đây là vụ án hình sự xử lý về một số tội danh mà viện kiểm sát truy tố theo thủ tục tố tụng hình sự.

Trong đó, những công dân về nước không được xác định là người bị hại hay người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, không được tòa án triệu tập để giải quyết. 

Tòa án có giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự này, tuy nhiên việc giải quyết những vấn đề dân sự trong vụ án hình sự phải dựa trên các nguyên tắc của pháp luật.

Những tài sản, được giải quyết trong vụ án là số tiền đưa hối lộ, số tiền chạy án, tài sản do phạm tội mà có và tài sản của các bị cáo để đảm bảo thi hành án.

Về phần dân sự, tòa án giải quyết đến tài sản sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội, tài sản do phạm tội mà có và những tài sản đứng tên các bị cáo đã bị bị kê biên, niêm phong để đảm bảo thi hành án.

Ông Cường phân tích, trong vụ án này, tất cả các hoạt động để đưa công dân về nước đã phát sinh đan xen các mối quan hệ dân sự, kinh tế, hành chính và có liên quan đến các chi phí dịch vụ.

Trong đó có việc thỏa thuận dân sự về chi phí combo đưa công dân về nước, thỏa thuận chi phí thuê máy bay, trả phí cách ly, phí xét nghiệm, các dịch vụ phát sinh.

Vì thế, các quan hệ hành chính liên quan đến thủ tục giấy tờ để xét duyệt cấp phép các chuyến bay thì Nhà nước không thu phí, doanh nghiệp không phải trả tiền cho thủ tục hành chính này nhưng các doanh nghiệp tổ chức chuyến bay lại chi phí riêng gọi là "tiền cảm ơn" cho nhiều cán bộ thuộc các bộ ban ngành.

Đây là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu tội phạm, cơ quan điều tra đã xử lý hình sự về hành vi trên.

Bản chất của vụ án là xử lý đối với các cán bộ thực hiện nhiệm vụ ký duyệt các thủ tục tổ chức đưa công dân về nước do có hành vi nhận hối lộ, môi giới hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và xử lý đối với một số cá nhân, đại diện doanh nghiệp về hành vi đưa hối lộ, hành vi bỏ tiền để chạy án trong quá trình cơ quan chức năng phát hiện xử lý vi phạm.

Còn các quan hệ dân sự kinh tế như quan hệ giữa công dân với các đơn vị tổ chức chuyến bay về thỏa thuận phí về nước, các hợp đồng liên quan đến thuê đơn vị lưu trú, thuê máy bay và các dịch vụ khác, không phát sinh tranh chấp nên không được giải quyết trong vụ án.

Theo ông Cường, trong vụ án, tòa án xét xử về 5 tội danh, trong đó có tội đưa hối lộ, tội nhận hối lộ, tội môi giới hối lộ, tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Những người bị xử lý hình sự là các cán bộ của các cơ quan liên quan đến hoạt động tổ chức chuyến bay do hành vi nhận tiền, nhận quà trái pháp luật của các doanh nghiệp và gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức cá nhân. Ngoài ra còn có một số cá nhân, đại diện doanh nghiệp bị xử lý về hành vi đưa hối lộ.

Dưới góc độ pháp lý, cơ quan chức năng có đủ căn cứ để xác định số tiền, tài sản mà các bị cáo đưa hối lộ là tiền tài sản thuộc quyền sở hữu hợp pháp của doanh nghiệp và cá nhân, hiện tại đang không có tranh chấp với bên thứ ba.

Vì vậy tòa án (cơ quan tiến hành tố tụng) xác định chỉ giải quyết mối quan hệ giữa bên đưa hối lộ (là người có tiền tài sản) và người nhận hối lộ (những người có chức vụ quyền hạn trong cơ quan công quyền đã nhận số tiền tài sản này để thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa hối lộ).

Chưa có cơ sở để xác định số tiền đưa hối lộ là tiền trực tiếp của công dân về nước, thuộc quyền sở hữu của các công dân Việt Nam mà chưa được chuyển giao cho tổ chức cá nhân khác.

Mặc dù, về nguồn gốc có thể là tiền của công dân Việt Nam ở nước ngoài về nước chi trả cho các đơn vị tổ chức chuyến bay nhưng khoản tiền này đã được chuyển giao bằng quan hệ dân sự kinh tế hợp pháp, đang không có tranh chấp, chưa bị tuyên bố vô hiệu nên các đơn vị tổ chức chuyến bay có toàn quyền sử dụng số tiền này.

"Bởi vậy, trong vụ án này tòa án đã ghi vào bản án nội dung là mối quan hệ dân sự kinh tế giữa người Việt Nam ở nước ngoài về nước với các doanh nghiệp tổ chức chuyến bay nên không được giải quyết trong vụ án. Nếu có tranh chấp sẽ được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự khi đương sự có yêu cầu" – vị chuyên gia nêu quan điểm.