Vụ tiêu diệt Osama bin Laden: Những bí mật ít được nhắc đến

Chìa khóa giúp CIA lần ra bin Laden là nhân viên liên lạc

Erik Dahl - Giáo sư tại Trường Cao học Hải quân ở Monterrey (California) và là sĩ quan tình báo hải quân nghỉ hưu đã phân tích quá trình truy lùng kẻ khủng bố nổi tiếng nhất Osama Bin Laden. Theo đó, Abu Ahmed al Kuwaiti - người liên lạc thân tín của kẻ cầm đầu Al Qaeda là nhân viên liên lạc giữa bin Laden và các chiến binh của hắn, bởi vì dinh thự ba tầng - nơi thủ lĩnh Al Qaeda tá túc - không có điện thoại, hay internet.

Trong nhiều năm, các lực lượng quân đội và tình báo Mỹ đã lùng sục khắp thế giới để tìm nơi ẩn náu của Bin Laden, và vào tháng 9/2010, từ một cuộc điện thoại do Abu Ahmed al Kuwaiti - người liên lạc thân tín của kẻ cầm đầu Al Qaeda - thực hiện, bị Mỹ chặn, CIA đã có được manh mối mà họ cần khi sử dụng các bức ảnh giám sát và báo cáo tình báo để xác định một nhân viên liên lạc của al Qaeda đang đến thăm một khu nhà ở Abbottabad, Pakistan.

Theo tiết lộ của các quan chức Mỹ, mỗi khi Al Kuwaiti hoặc những người khác trong nhóm chỉ huy chóp bu của Bin Laden muốn nói chuyện điện thoại, chúng phải lái xe hơn một tiếng rưỡi trước khi lắp pin vào điện thoại. Thông qua người liên lạc thân cận của Bin Laden, các điệp viên Mỹ đã phát hiện được một biệt thự kín đáo tại Abbottabad, nơi có một người hàng ngày đi dạo trong sân trong của biệt thự, nhưng không bao giờ đi ra ngoài.

Trong vài tháng tiếp theo, CIA đã sử dụng những người cung cấp thông tin, giám sát và các biện pháp thu thập thông tin tình báo khác và đi đến kết luận rằng Bin Laden và gia đình ông ta đang trốn trong khu nhà. Nhưng cho đến khi vụ tấn công diễn ra, không có bằng chứng chắc chắn rằng lúc đó, bin Laden đang có mặt ở đấy, chỉ theo phỏng đoán.

Lẩn trốn ở Islamabad

Mười năm làm việc tỉ mỉ, cẩn trọng trong đó trí tưởng tượng là quan trọng, mặc dù đôi khi nó không thật hiệu quả, nhưng giai thoại yêu thích của Erik Dahl là, một vài năm sau vụ 11/9, CIA đã nhờ đến một chuyên gia về chim để xác định loại chim được nghe thấy tiếng hót líu lo ở hậu cảnh trong một đoạn video của Bin Laden. Trí tưởng tượng đã không phát huy tác dụng ngay lúc đó, nhưng nó chứng tỏ có nhiều mưu mô mà người Mỹ đã phải nghĩ đến để lần ra tung tích của bin Laden.

Theo Keith Cozine - Giáo sư An ninh Nội địa tại Đại học Saint Johns - phải mất mười năm để tìm ra tung tích của Bin Laden, là vì họ đã tìm nhầm chỗ. Ý nghĩ chung là y sẽ trốn ở một địa điểm xa xôi, chứ không phải ở Abbottabad. Việc Bin Laden sống ở Abbottabad, cách Islamabad 60 km, khác xa với những gì người ta nghĩ trong nhiều năm.

Cuộc truy lùng đó là một trong những cuộc tìm kiếm quan trọng, tiền hô hậu ủng nhất trong lịch sử hoạt động gián điệp ở Mỹ, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm áp dụng trong những năm gần đây, chẳng hạn như vụ ám sát thủ lĩnh của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), Abu Bakr al- Baghdadi, vào năm 2019 trong một chiến dịch của Mỹ ở miền Bắc Syria. Sau cuộc đột kích tiêu diệt Bin Laden, Tổng thống Mỹ lúc đó là Obama đã bình luận về quyết định tấn công với chương trình truyền hình “60 phút”, coi đó là một quyết định rất khó khăn, một phần vì bằng chứng người Mỹ có được không phải là hoàn toàn chính xác.

Obama cho biết, ông và ekip của mình không ngạc nhiên khi thấy Bin Laden ẩn náu trong tầm mắt, nhưng rất ngạc nhiên khi biết rằng kẻ bị truy nã đã ở khu nhà đó quá lâu mà không có thông tin về nó bị rò rỉ. Hình ảnh mà Bin Laden đã cố gắng quảng bá y là một người khổ hạnh, sống trong một hang động… nhưng y đang sống tại một khu nhà hàng triệu USD trong một khu dân cư…

Chiến dịch Neptune Spear

Nhờ các hình ảnh vệ tinh, tình báo Mỹ đã thu thập đủ thông tin về nước da và chiều cao mà họ không bao giờ có được hình ảnh khuôn mặt rõ ràng, đủ để xác định, kẻ vẫn xuất hiện tại tòa nhà ba tầng nọ chính là Bin Laden. Mục tiêu đã được xác định và chỉ còn chờ các điều kiện tối ưu xảy ra để quyết định ngày hành động của quân đội Mỹ - 2/5/2011. Đêm đó có trăng khuyết và nhiệt độ ở Abbottabad khoảng 32 độ.

Đô đốc nghỉ hưu William H. McRaven - người giám sát chiến dịch quân sự - đã tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tạp chí CTC Sentinel của Học viện Quân sự West Point danh tiếng rằng, họ dựa vào chu kỳ Mặt Trăng để trời càng tối càng tốt và nhiệt độ không quá cao. Các cơ quan tình báo Mỹ đã mất một thập kỷ kể từ sau vụ tấn công 11/9 để truy tìm tung tích của bin Laden và họ không muốn mạo hiểm, có thể gây ra sự cố.

Cuộc đột kích khu nhà của Bin Laden được gọi là Chiến dịch Neptune Spear - theo tên cây đinh ba xuất hiện trên phù hiệu Chiến tranh Đặc biệt của Hải quân Mỹ. Vào đêm xảy ra vụ xâm nhập định mệnh, hai chục lính đặc nhiệm SEAL đã sử dụng hai máy bay trực thăng bay dưới tầm radar và thay đổi các tuyến đường để tránh bị phát hiện. Một trong những chiếc trực thăng bị “va chạm nhẹ”, không gây ra thương tích lớn, mặc dù bản thân chiếc trực thăng đã bị phá hủy để không một công nghệ nào của nó rơi vào tay kẻ xấu.

Sử dụng kính nhìn đêm (nguồn điện đường phố đã bị cắt), lính đặc nhiệm SEAL thâm nhập vào khu nhà, giết bất kỳ ai chống cự, thu dọn kho vũ khí, đồng thời lấy đi bất cứ thứ gì có thể chứa thông tin bí mật, bao gồm cả ổ cứng và điện thoại di động. Trên tầng ba, họ tìm thấy thủ lĩnh khủng bố trong phòng ngủ và đã giết hắn. Khi cuộc đột kích kết thúc, lực lượng SEAL đã sơ tán khỏi khu vực có xác Bin Laden bằng một chiếc trực thăng Chinook. Từ đầu đến cuối, chiến dịch diễn ra trong chưa đầy 40 phút.

Sử dụng các bức ảnh đã biết và phần mềm nhận dạng khuôn mặt, cũng như đo xác chết, các chuyên gia CIA xác định chắc chắn 95% rằng thi thể đó là của Osama bin Laden. Các chuyên gia khác trong cộng đồng tình báo đã thực hiện phân tích ADN ban đầu, kết quả là ADN của thi thể này trùng khớp 100% với ADN của một số thành viên gia đình Bin Laden. Bin Laden được "chôn cất" trên biển.

Thay lời kết

Theo ý kiến của Colin Clarke - Giám đốc Chính sách và Nghiên cứu của Công ty tư vấn tình báo The Soufan Group - nếu có một bài học áp dụng cho đến nay, thì đó là Washington “chưa bao giờ thực sự tin tưởng Pakistan”, vì có nỗi sợ rằng Islamabad sẽ cảnh báo cho Bin Laden. Trước việc quân đội Mỹ sắp rút khỏi Afghanistan, Clarke cho rằng, thật “ngây thơ” khi nghĩ Mỹ phụ thuộc vào Pakistan để duy trì sự ổn định trên đất Afghanistan, vì Islamabad sẽ không làm gì có lợi cho Washington trừ khi điều đó phù hợp với lợi ích của họ.

Mười năm sau cái chết của Bin Laden và sau cái chết của thủ lĩnh Nhà nước Hồi giáo Abu Bakr al- Baghdadi vào năm 2019, các tổ chức khủng bố vẫn tồn tại nhưng đã suy yếu hơn. Và trong một thế giới mà ở đó, nước Mỹ cạnh tranh quyền bá chủ thế giới với Trung Quốc, những người lãnh đạo tình báo Mỹ hiện có những ưu tiên và mối quan tâm khác ngoài chủ nghĩa khủng bố.