Vua Lê Đại Hành

Đền Lăng ở xã Liêm Cần (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) nay, vùng đất Bảo Thái xưa là nơi ghi dấu ấn lịch sử thời kỳ hoạt động quân sự buổi đầu của Lê Hoàn. Sau khi vua Lê Đại Hành lên ngôi, đỉnh núi Lăng là nơi lập sinh từ của ông và sau này nhân dân dựng đền thờ ông, gọi là đền Thượng...

Trong sử cũ, vào dịp đón năm mới, tết Nguyên đán, nhà vua-thiên tử thường nhân việc này mà làm những việc ích nước, lợi dân. Điển hình như vua Lê Đại Hành năm Đinh Hợi (987) “cày ruộng tịch điền ở núi Đọi... lại cày ở núi Bàn Hải” (theo Việt sử lược).

Làng Trung Lập, làng cổ ở xã Xuân Lập huyện Thọ Xuân (tỉnh Thanh Hóa) hiện vẫn còn những dấu tích về người anh hùng dân tộc Lê Hoàn-vua Lê Đại Hành thời thơ ấu cùng những truyền thuyết dân gian. Ngôi miếu nhỏ chỉ rộng chừng 30m2 được người dân tôn thờ gọi là “Nền sinh Thánh”. Tương truyền, đây là nơi bà Đặng Thị sinh ra Lê Hoàn.

Chùa Kim Ngân tọa lạc tại làng cổ Chi Phong (xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình), ngôi chùa cổ được xây dựng từ thế kỷ X dưới thời vua Lê Đại Hành. Tương truyền, chùa Kim Ngân được xây dựng trên nền nhà kho-nơi cất giữ vàng bạc của nhà Đinh-Lê...

Sau bữa tiệc vui, vua Lê Đại Hành cho người khiêng một con trăn lớn, dài vài trượng đến quán dịch và nói với sứ giả nhà Tống rằng: Nếu sứ thần ăn được thịt trăn thì vua tôi sẽ cho người làm cỗ để mời. Sứ Tống khiếp đảm từ chối...

Ngày 28/1 (tức Mùng 7 tháng Giêng), tại xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam đã diễn ra Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023. Đây là lễ hội truyền thống dựa theo tích nhà vua xuống đồng cày ruộng và cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.

Tìm hiểu từ các tư liệu tại Bảo tàng tỉnh Hà Nam, được biết cách nay trên 2.000 năm, núi Đọi Sơn đã trở thành điểm tụ cư của người Việt cổ. Tại di chỉ Đọi Sơn, các nhà khảo cổ phát hiện được nhiều sọ người còn khá nguyên vẹn.

Lê Đại Hành cho người khiêng một con trăn lớn đến quán dịch nói với sứ Tống: Nếu sứ thần ăn được thịt trăn thì vua tôi sẽ cho người làm cỗ để mời. Sứ Tống khiếp đảm từ chối. Lần khác, Lê Hoàn cho dắt tới hai con hổ dữ để sứ thần thưởng ngoạn. Sứ thần lại một phen sợ toát mồ hôi.

Ba lần thỉnh nhà sư đến hỏi nhà sư đều im lặng không đáp khiến vua Lê Đại Hành tức giận đem bắt nhốt thiền sư lại chẳng ngờ sư có pháp thuật.

Một tờ thủ dụ hàng ngộ nghĩnh, xáo trộn văn chương quân sự, lời lẽ ngoại giao với những luận bàn về y học mà nhà Tống gửi cho vua Lê Đại Hành...