Xây dựng nông thôn mời ở Yên Bái từ "lượng" sang "chất"

Từ nhiều năm nay, đều đặn 1 tháng 2 lần, mỗi khi làm cỏ cho vườn bưởi thì bà Trần Thị Loan, thôn Cầu Mơ, xã Đại Minh, huyện Yên Bình lại dọn dẹp vệ sinh, cắt tỉa cho tuyến đường hoa đi qua khuôn viên của gia đình. Đây là việc làm thường xuyên của gia đình bà cũng như hàng trăm hộ dân nơi đây để xây dựng và duy trì tuyến đường hoa. "Năm 2015, sau khi Nhà nước có chủ trương kiên cố hóa đường giao thông nông thôn, gia đình tôi đã đồng thuận hiến trên 200 m2 đất và đóng góp thêm ngày công, tiền mặt để thi công tuyến đường này. 

Thông qua xây dựng NTM, tôi thấy người dân ai cũng trách nhiệm hơn, tham gia nhiệt tình các phần việc từ hiến đất làm đường đến vệ sinh đường làng, ngõ xóm và tích cực phát triển kinh tế gia đình" - Bà Loan chia sẻ.

Theo Trưởng thôn Cầu Mơ Trần Thị Nguyên, không chỉ có gia đình bà Loan mà gần 170 hộ dân trong thôn đều tích cực tham gia vệ sinh, làm cỏ và trồng hoa cho các tuyến đường giao thông nông thôn. 

Nhờ sự tham gia tích cực của người dân trong các hoạt động từ làm đường, nhà văn hóa đến phát triển kinh tế nên năm 2016, Cầu Mơ đã "cán đích" thôn NTM và đến năm 2021 là thôn NTM kiểu mẫu. Nhờ đó, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. 

Đến nay, 100% hộ dân đã có nhà xây kiên cố, trong đó có khoảng 50% nhà xây kiểu biệt thự.

Tuyến đường nông thôn mới thôn Cầu Mơ, xã Đại Minh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái được bà con thường xuyên chăm sóc. Ảnh: PV.

Ông Nguyễn Kiều Hưng - Chủ tịch UBND xã Đại Minh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái khẳng định: "Nếu không có người dân thì địa phương không có thành quả NTM như hiện nay. Vai trò chủ thể, trung tâm của người dân trong xây dựng NTM được thể hiện ở chỗ mọi công việc đều triển khai đến người dân, dân được biết, được bàn, hưởng ứng và thực hiện góp công, góp của để triển khai. 

Nhờ đó, từ xây dựng NTM, đời sống của người dân địa phương được nâng lên rõ rệt, các thiết chế văn hóa được củng cố; 100% các tuyến đường liên thôn được kiên cố hóa, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 54 triệu đồng/người/năm".

Sự vào cuộc, chung tay, chung sức trong mọi hoạt động xây dựng NTM của người dân huyện Yên Bình đã tạo nên diện mạo mới cho vùng nông thôn nơi đây. Đến nay, 22/22 xã trên địa bàn huyện đã về đích NTM, 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 14 thôn đạt thôn NTM kiểu mẫu, hoàn thành 9/9 tiêu chí huyện NTM; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 8,1%  (theo tiêu chí mới).

Nền đường thôn Khuôn Đát, xã Phúc An, huyện Yên Bình được người dân chung tay hiến để mở rộng. Ảnh: PV.

Cùng với huyện Yên Bình thì phong trào xây dựng NTM đã lan tỏa rộng khắp tới các địa phương, trong đó vai trò chủ thể của người dân được thể hiện trên nhiều lĩnh vực: là nguồn nhân lực phát triển nông nghiệp, nông thôn và các hoạt động dịch vụ; nâng cao thu nhập, ổn định đời sống; trực tiếp xây dựng, bảo vệ và hưởng lợi từ kết cấu hạ tầng nông thôn; giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng đời sống văn hóa phong phú… góp phần làm cho bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc.

Ghi nhận tại huyện Văn Yên, đến nay đã có 18/24 xã được công nhận đạt chuẩn NTM; 4 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 30 thôn đạt chuẩn NTM và 55 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. 

Để có được kết quả đó, trong quá trình triển khai, các cấp ủy đảng và chính quyền từ huyện đến các địa phương đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo để phát huy vai trò chủ thể của người dân như: phong trào "Ngày thứ 7 cùng dân"; "Ngày cuối tuần cùng dân và doanh nghiệp"; phong trào dịch rào, hiến đất mở rộng, nâng cấp các tuyến đường giao thông gắn với phong trào lắng nghe dân nói và xây dựng văn hóa giữ gìn vệ sinh môi trường sống...

Giai đoạn 2021 - 2023, toàn huyện Văn Yên đã kiên cố hoá được trên 280km đường giao thông, bằng 80% mục tiêu Nghị quyết đề ra; huy động đóng góp gần 5,5 tỷ đồng với chiều dài gần 337m đoạn đường thắp sáng tại 25 xã, thị trấn; các tuyến đường giao thông nông thôn mở rộng 7m là 112km; 65% tỷ lệ rác thải sinh hoạt được thu gom, xử lý, các tổ chức hội, đoàn thể các cấp đã vận động hội viên trồng và chăm sóc 87 tuyến đường hoa với chiều dài trên 43,5km. 

Trong đó, đã xuất hiện nhiều điển hình noi gương Bác, sẵn sàng vì lợi ích cộng đồng trong xây dựng NTM như: ông Phùng Văn Minh, dân tộc Dao ở thôn Trung Tâm, xã Mỏ Vàng hiến trên 3.000m² đất đồi rừng để mở rộng đường đi vào khu vực trồng quế của thôn. Thêm nữa, ông còn hiến mấy trăm mét vuông đất thổ cư, mấy sào ruộng để mở rộng tỉnh lộ 175 đi qua xã.

Ông Lưu Trung Kiên - Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết: "Huyện luôn xác định người dân là chủ thể của quá trình xây dựng NTM, vì vậy trong triển khai các dự án, phần việc trong xây dựng NTM luôn đảm bảo nguyên tắc dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân thụ hưởng. Ở các thôn, bản đều thành lập Ban phát triển thôn, bản để phối hợp với các ngành, các cấp thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn. Đây chính là điều kiện tiên quyết để Văn Yên sớm trở thành huyện NTM vào năm 2024".

Lấy người dân làm chủ thể xây dựng NTM, các địa phương đã khuyến khích, tạo mọi điều kiện cho người dân thi đua sản xuất, kinh doanh và làm giàu ngay tại quê hương. Nhờ đó, mỗi năm toàn tỉnh có hàng chục nghìn hộ nông dân đạt danh hiệu sản xuất, kinh doanh giỏi. 

Trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã có 197.952 lượt hộ đạt danh hiệu hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp; các cơ sở hội đã thành lập được 20 câu lạc bộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi với 340 thành viên. Qua phong trào này, người dân đã có bước chuyển biến rõ nét trong phương thức sản xuất theo hướng hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, xây dựng nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao. Từ đó, người dân từ vùng thấp đến vùng cao có điều kiện đóng góp và tích cực tham gia trong xây dựng NTM.

Có thể thấy, vai trò chủ thể của mỗi người dân Yên Bái trong xây dựng NTM được thể hiện đầy đủ trong phương châm: "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ". Điều đó có nghĩa là người dân được hiểu đầy đủ về quyền, nghĩa vụ của mình, được cung cấp đầy đủ thông tin về xây dựng NTM; được tham gia ý kiến liên quan các công việc, phần việc xây dựng NTM. 

Đi liền với đó, người dân còn tham gia tham gia lao động trực tiếp và đóng góp bằng trí tuệ, vật chất, tiền bạc, đồng thời tham gia giám sát và đánh giá để nâng cao hiệu quả, chất lượng công trình trong xây dựng NTM. 

Theo thống kê, trong 5 năm qua, nông dân toàn tỉnh đã hiến gần 500 nghìn m² đất, đóng góp hàng nghìn ngày công lao động, trên 30 tỷ đồng để làm mới, nâng cấp, sửa chữa, mở rộng trên 2.850 km đường giao thông nông thôn và trên 3.000 km kênh mương nội đồng, các công trình hạ tầng nông thôn.

Ông Nguyễn Đức Điển - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh khẳng định: "Chính sự tham gia của người dân và cộng đồng đã đưa chương trình xây dựng NTM của tỉnh đi đúng trọng tâm, trọng điểm; giải quyết tốt yêu cầu phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân địa phương. Phát huy nội lực, tinh thần chủ động, sáng tạo của địa phương và người dân trong xây dựng NTM chính là yếu tố đảm bảo tính bền vững, lâu dài của chương trình".