5 năm đề xuất sửa đổi Nghị định 09, đòi bỏ quy định thêm i-ốt, sắt, kẽm vào thực phẩm vẫn chưa được

Doanh nghiệp gặp khó

Nghị định 09 của Chính phủ ngày 28/1/2016 quy định "Muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường i-ốt (có hiệu lực áp dụng từ ngày 15/3/2017) và quy định "Bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm" (có hiệu lục áp dụng từ ngày 15/3/2018).

Bà Lý Kim Chi cho biết thời gian qua, Hội đã nhận được nhiều ý kiến phản ánh, không đồng tình của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện Nghị định 09.

Theo bà, thực tế quy định này đã và đang gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, làm tăng chi phí và giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhưng lại thiếu hiệu quả, không phù hợp với quốc tế.

Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP.HCM cho biết khi áp dụng quy định "Muối dùng để ăn trực tiếp, dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường i-ốt", một số loại thực phẩm như thủy sản; rau củ quả sấy; thịt gia cầm sấy; ngũ cốc sấy; bột gia vị, bột chế biến sẵn để làm các loại bánh ngọt; các sản phẩm ăn ngay, ăn liền, nếu bổ sung i-ốt vào muối thường thì không có phản ứng nhưng khi bổ sung vào thực phẩm và trải qua quá trình chế biến với nhiệt thì i-ốt dễ phản ứng làm sản phẩm bị biến mùi, vị, màu sắc, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng.

Điều này khiến doanh nghiệp tốn nhiều chi phí sản xuất nhưng thành phẩm sau cùng cũng không có hoặc chỉ có rất ít i-ốt. 

"Một số thị trường xuất khẩu chính không chấp nhận thực phẩm có bổ sung i-ốt, khiến doanh nghiệp phải có chứng nhận không sử dụng muối i-ốt mới xuất đi được, điển hình như Nhật Bản và khiến doanh nghiệp rất tốn kém khi phải điều chỉnh quy trình sản xuất phù hợp để vừa đáp ứng trong nước và xuất khẩu", bà Chi nêu.

Đối với quy định "Bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm", Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm cũng cho biết doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.

Khó khăn đầu tiên từ khâu nhập nguyên liệu vì Việt Nam phải nhập khẩu các quốc gia khác. Các nước xuất khẩu bột mì không có quy định bổ sung sắt, kẽm vào bột nên khi các doanh nghiệp nhập khẩu đề nghị bổ sung thêm vi chất sắt, kẽm vào thì không được chấp thuận. Doanh nghiệp phải nhập bột mì và tiến hành bổ sung sắt, kẽm trước khi đưa vào sản xuất, làm gia tăng chi phí và giá thành.

Rồi sau sản xuất, khi xuất khẩu thì khách hàng tại một số thị trường sẽ từ chối một số sản phẩm có bổ sung i-ốt và sản phẩm làm từ bột mì có bổ sung sắt, kẽm. Đó là chưa kể trong quá trình sản xuất, một số sản phẩm từ bột mì có bổ sung sắt và kẽm làm sản phẩm bị biến màu, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng. 

Gian nan đề xuất sửa đổi Nghị định 09

Bà Lý Kim Chi cho biết đứng trước tình hình như vậy, thời gian qua, Hội Lương thực thực phẩm và các Hội ngành nghề đã nhiều lần kiến nghị sửa đổi Nghị định 09, gỡ khó cho doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm.

Ngày 27/10/2017, Bộ Y tế đã ban hành công văn 6134 về việc thực hiện ý kiến kết luận của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ, chỉ kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất muối i-ốt, không kiểm tra các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm có sử dụng muối i-ốt. Tuy nhiên, bà cho rằng về cơ bản, công văn này chỉ tháo gỡ ở khâu kiểm tra, chưa giải quyết triệt để các kiến nghị.

Ngày 15/5/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 19, trong đó, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Nghị định số 09 theo hướng bãi bỏ quy định muối dùng trong thực phẩm phải được tăng cường i-ốt và bãi bỏ quy định bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm. Thay vào đó, chỉ nên khuyến khích doanh nghiệp chế biến thực phẩm sử dụng.

"Hội đã vỡ oà sung sướng bởi được Chính phủ tháo gỡ, giải quyết. Đó là điều các Hội ngành nghề chờ đợi", bà Chi nói. 

Tuy nhiên, theo bà, sau đó, Bộ Y tế vẫn chưa có Nghị định sửa đổi, thay thế chính thức Nghị định 09 như chỉ đạo của Chính phủ. Thời gian qua, Hội và Hiệp hội ngành nghề vẫn kiên trì kiến nghị Chính phủ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp liên quan Nghị định 09.

Đáng chú ý, mới đây, ngày 14/9/2021, Bộ Y tế đã ban hành Công văn số 7658 gửi các Hiệp hội, các doanh nghiệp thực phẩm, tiếp tục yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghiêm Nghị định 09 và gần đây nhất, Bộ Y tế lại đang tiến hành xây dựng dự thảo kế hoạch tăng cường thực thi Nghị định 09.

Bà Lý Kim Chi cho rằng điều này khiến các Hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm băn khoăn, lo lắng, nhất là ngành chế biến lương thực, thực phẩm thời gian qua ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19.

Lãnh đạo Hội Lương thực thực phẩm TP.HCM tiếp tục kiến nghị Chính phủ nên quyết liệt hơn nữa trong việc chỉ đạo Bộ Y tế khẩn trương sửa đổi, thay thế Nghị định 09 theo đúng tinh thần của Nghị quyết 19.

Theo đó, không quy định bắt buộc các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm phải sử dụng muối tăng cường i-ốt, mà chỉ nên bắt buộc muối dùng trong nấu ăn hàng ngày và các gia vị dạng rắn như hạt nêm, viên súp gia vị… phải bổ sung i-ốt. Đồng thời, bỏ quy định bột mì phải bổ sung sắt, kẽm. Thay vào đó, các vi chất này chỉ nên khuyến khích doanh nghiệp bổ sung, không nên bắt buộc.