93,6 triệu người tham gia BHYT, tiền túi khi đi khám chữa bệnh vẫn lớn

Sáng 24/5, Bộ Y tế đã tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị số 38 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác BHYT trong tình hình mới.

Bà Trần Thị Trang – Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) cho biết, sau 15 năm, công tác phát triển đối tượng tham gia BHYT đã có nhiều thành tựu nổi bật. Số người tham gia BHYT đã tăng gấp hơn 8 lần so với năm 2008.

Cụ thể, năm 2008, cả nước mới có 11% dân số tham gia BHYT, đến năm 2009 (sau 1 năm thực hiện Luật BHYT), đã có 58% dân số tham gia BHYT. Đến nay, tỷ lệ dân số tham gia BHYT đã lên đến hơn 93,35 % (tương đương hơn 93,6 triệu người).

Cùng với đó, số chi khám chữa bệnh cũng tăng mạnh từng năm. Thống kê cho thấy năm 2010 số chi khám chữa bệnh BHYT là hơn 19.600 tỷ đồng; năm 2015 là 47.900 tỷ đồng và năm 2023 là 121.100 nghìn tỷ đồng.

Năm 2022, chi phí bình quân người bệnh ngoại trú khám BHYT là 238.000 đồng và người bệnh nội trú BHYT là 2,45 triệu. Mạng lưới y tế cơ sở phủ rộng khắp cả nước, từng bước được củng cố về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực. Chất lượng khám chữa bệnh tại tuyến huyện đã được cải thiện.

Đại diện Bộ Y tế cũng đánh giá hiện nay, việc chấp hành pháp luật về BHYT của một số nhóm đối tượng như người sử dụng lao động, người tham gia BHYT theo hộ gia đình chưa nghiêm túc.

Chất lượng khám bệnh, chữa bệnh trong thời gian qua ngày một nâng cao, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân nhất là ở tuyến y tế cơ sở và các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Tình trạng quá tải tại một số bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương đã giảm nhiều nhưng vẫn còn. Giá dịch vụ y tế chưa được tính đúng, tính đủ.

Tại một số địa phương, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh vẫn tồn tại tình trạng lạm dụng, lợi dụng chính sách BHYT.

TS Nguyễn Khánh Phương (Viện Chiến lược và chính sách y tế, Bộ Y tế) cũng đánh giá cao về những thành tựu về BHYT của Việt Nam thời gian qua. 

Hiện nay, phạm vi quyền lợi tương đối toàn diện và ngày càng được mở rộng: Danh mục thuốc tân dược và y học cổ truyền, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật đều tăng; Danh mục thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật được sử dụng theo năng lực chuyên môn, tuyến chuyên môn kỹ thuật; Các danh mục được cập nhật, điều chỉnh bổ sung đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh.

Chính sách đồng chi trả (0-20%) theo từng nhóm đối tượng đã hỗ trợ được cho những người dân còn khó khăn, yếu thế.

Ngoài a, quyền lợi và mức thụ hưởng cho người có BHYT hiện nay cũng được mở rộng bằng các chính sách như thông tuyến tỉnh, mở rộng tham gia y tế tự nguyện…

Tuy nhiên, bà Phương cũng cho rằng, việc nguồn thu BHYT hiện nay hạn chế, mức đóng BHYT của Việt Nam thấp so với phạm vi quyền lợi hiện tại và yêu cầu mở rộng, đồng thời cũng thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực.

Đáng nói, mức chi tiền túi của người dân khi đi khám chữa bệnh vẫn ở mức cao lên đến 45,1%.

Việt Nam cũng đang chủ yếu tập trung vào khám bệnh chữa bệnh chưa bao gồm dự phòng, chăm sóc sức khỏe liên tục, toàn diện. Điều đó dẫn đến chi phí khám chữa bệnh lớn khi người dân mắc bệnh ở giai đoạn muộn, bệnh nặng.

TS Phương kiến nghị để Quỹ BHYT bền vững cần áp dụng đồng chi trả đối với mọi người dân tham gia BHYT (20%), yêu cầu tham gia bắt buộc, tham gia cả hộ gia đình mà tránh những lựa chọn bất lợi cho quỹ (khi ốm mới tham gia BHYT). 

Đồng thời cần có "người gác cổng" tỉnh táo để kiểm soát chuyển tuyến, kiểm soát gian lận, lạm dụng quỹ BHYT. Về lâu dài cần quản lý bệnh mãn tính tránh biến chứng phải nhập viện dẫn đến chi phí khám chữa bệnh lớn…