Bà Trần Tố Nga - Người tìm công lý ở Paris

Câu chuyện đau lòng của bà Trần Thị Tố Nga - một công dân Pháp gốc Việt, là nạn nhân chất độc da cam/dioxin trong hành trình dài đi tìm công lý đã gây xúc động cho giới trí thức ở Pháp.

Nhân chứng sống của Tòa án Lương tri Thế giới

Ngày 9.4, tại Hà Nội, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam đã tổ chức họp báo thông tin về vụ kiện của bà Trần Thị Tố Nga, một công dân Pháp gốc Việt, là nạn nhân của chất dộc da cam/dioxin trong chiến tranh ở Việt Nam.

Bà Trần Tố Nga là phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Giải Phóng nay là Thông tấn xã Việt Nam khi cuộc chiến tranh chống Mỹ ở Việt Nam bước vào giai đoạn ác liệt nhất. Từ năm 1966, bà sống, làm việc trong những vùng bị rải chất độc nặng nhất ở miền Nam như: Củ Chi, Bình Long, dọc đường mòn Hồ Chí Minh…

Bà Trần Tố Nga nghiên cứu hồ sơ kiện công ty hóa chất Mỹ tại ngôi nhà đang sống ở ngoại ô Paris. (I.T)

Bà Trần Thị Tố Nga sinh được 3 con, trong đó người con cả bị chết khi mới 17 tháng tuổi vì dị tật tim, con gái thứ 2 bị lây một chứng bệnh về máu từ bà và người con thứ 3 bị nhiễm một căn bệnh về da. Để đòi công bằng cho gia đình và những nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam trên khắp thế giới, bà Nga đã theo đuổi vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ và bà làm nhân chứng sống trước Tòa án Lương tri thế giới, với tư cách là nạn nhân chất độc da cam/dioxin trong chiến tranh Việt Nam.

Bà Trần Tố Nga đã khởi kiện vụ việc ra Tòa án thành phố Evry thuộc vùng Paris vào ngày 11.6.2014. Tòa này đã thụ lý đơn kiện và thông báo sẽ tiến hành phiên tranh tụng đầu tiên vào ngày 16.4 tới đây. Đơn khởi kiện của bà Nga có nội dung kiện 26 công ty hóa chất Mỹ đóng vai trò sản xuất, cung cấp vũ khí cho quân đội Mỹ sử dụng chất độc hóa học trong chiến tranh ở Việt Nam. Hiện đã có 12 công ty hóa chất của Mỹ thuê luật sư để bào chữa cho họ tại phiên tòa.

Tại cuộc họp báo, Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh- Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam cho biết: “Hội luôn đồng hành và ủng hộ vụ kiện của bà Trần Thị Tố Nga và trong điều kiện có thể, Hội hỗ trợ bà Trần Thị Tố Nga về mặt vật chất nhằm tạo điều kiện cho bà giảm bớt những khó khăn trong quá trình theo đuổi vụ kiện”.

“Tôi luôn thấy mình có tội với con”

“Nhiều năm trời, tôi luôn thấy mình có tội với con. Tôi tự trách mình đã không quan tâm, không biết giữ gìn khi mang thai. Cũng như bao nhiêu nạn nhân da cam khác, tôi không tưởng tượng được rằng tất cả những nỗi đau kia là do các chất độc rớt từ trên trời xuống”- bà Nga chia sẻ trong một bài viết của L’EXPRESS.

“So với chuyện của hàng triệu người Việt Nam, câu chuyện của tôi thật quá bình thường ”- bà nói “phủ đầu” như vậy. Nhưng xin đừng cả tin, điều ấy hoàn toàn sai. Không có gì có thể gọi là bình thường khi lớn lên trong một đất nước chiến tranh, khi phải làm quen với rừng sâu và bom đạn, với nhà tù và tra tấn. Càng không bình thường khi ở tuổi 72, bà lao vào cuộc chiến đấu của cả một đời người- đưa ra ánh sáng công lý 26 công ty Mỹ sản xuất hóa chất.

Philippe Broussard- phóng viên của tờ L’EXPRESS viết về bà, rằng: “Nếu một ngày kia, công lý để cho người phụ nữ hơn 70 tuổi này đối chất với họ trước tòa án, thì trước tiên chắc bà sẽ mở tập album hình ảnh của bà. Ở những trang cuối, ngay sau những bức ảnh nhuốm màu thời gian của những năm tháng chiến đấu, là một loạt những con người, những khuôn mặt khiến ta phải sửng sốt. Những em trai, em gái thiếu niên bị khuyết tật nặng nề nhưng vẫn tươi cười. Một số người có thân hình quặt quẹo, những cánh tay bé tẹo, những bàn chân không lành lặn. Bà Nga thường hay đến thăm họ mỗi khi bà về Việt Nam.

Tại làng An Phúc, một trong những cơ sở tiếp đón các nạn nhân da cam trong cả nước, các em có nhiều sinh hoạt, trong đó có cả ca hát. Họ làm ra những sản phẩm với sự khéo léo đáng kinh ngạc, trong đó có cả những loại hoa bằng nhựa. Bà Nga khuyến cáo: “Không nên nhìn các em bằng con mắt thương hại, không nên. Tốt hơn, hãy cảm thông và nhìn nhận sự dũng cảm và nhân cách của họ. Ước mơ của tôi là xây dựng một trường dạy nghề cho các trẻ em khuyết tật và các nạn nhân da cam. Khi những nạn nhân thế hệ của tôi qua đời, ai sẽ là người tiếp tục giúp đỡ cho các thế hệ tiếp sau? Ai sẽ là người chăm sóc các con, các cháu của các nông dân? Chính bởi lẽ đó mà tôi tranh đấu”.

Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh bày tỏ hy vọng, phiên tòa này sẽ thắng lợi, dù là ở trong tòa hay là thỏa thuận ở ngoài tòa cũng là tiền đề để chúng ta tiến hành các vụ kiện khác.