Bắc Giang: Từ đột phá trong xây dựng nông thôn mới đến những làng quê đáng sống

Xây dựng nông thôn mới: Huy động nguồn lực và sự vào cuộc của toàn dân

Với nhận thức rõ ràng rằng "Xây dựng NTM là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của cả hệ thống chính trị, người dân là chủ thể", Bắc Giang đã huy động toàn bộ nguồn lực và sự tham gia của người dân vào chương trình này. Các cấp ủy đảng và hệ thống chính trị đã tích cực vào cuộc, đưa ra nhiều cơ chế, chính sách hiệu quả, qua đó thu hút được sự đóng góp lớn từ nhân dân. Khối đại đoàn kết toàn dân được phát huy, người dân đồng tình và hài lòng với kết quả đạt được, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai.

Xây dựng NTM là nhiệm vụ lâu dài nhưng rất hợp lòng dân, do người dân nông thôn là chủ thể. Bên cạnh cơ chế, chính sách của Nhà nước và của tỉnh, mỗi huyện, thành phố đều chủ động ban hành cơ chế, chính sách phù hợp, bố trí ngân sách hỗ trợ các xã xây dựng NTM giai đoạn 2021-2023. Trong đó, huyện Lục Nam hỗ trợ 2,5 tỷ đồng/xã NTM; từ 2 - 4,5 tỷ đồng/xã nâng cao. Huyện Lục Ngạn hỗ trợ 2,5 - 3,5 tỷ đồng/xã NTM; từ 1,6 - 2,5 tỷ đồng/xã nâng cao. Huyện Sơn Động hỗ trợ 2,5 tỷ đồng/xã NTM. Huyện Hiệp Hoà hỗ trợ 4-5 tỷ đồng/xã nâng cao...

Việt Yên là huyện đầu tiên của tỉnh Bắc Giang về đích NTM vào năm 2018. Cho đến hết năm 2023, huyện này có 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, gồm Quảng Minh, Ninh Sơn, Tăng Tiến và Thượng Lan, trong đó Quảng Minh là xã NTM kiểu mẫu đầu tiên của tỉnh. Ngoài ra, huyện còn có 10 xã NTM nâng cao và 63 thôn NTM kiểu mẫu. Chương trình xây dựng NTM đã tạo ra những thay đổi rõ nét về kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục và an ninh trật tự tại địa phương.

Cuối năm 2023 vừa qua, Bắc Giang đã hoàn thành quy hoạch và lập đề án xây dựng NTM tại 100% các xã. Bảy huyện, thành phố cũng đã được phê duyệt đồ án quy hoạch vùng huyện và quy hoạch chung xây dựng đô thị. Điều này đảm bảo cho sự phát triển bền vững và đồng bộ của khu vực nông thôn.

Qua đó, sau hơn 10 năm thực hiện, chương trình xây dựng NTM của Bắc Giang đã chứng minh là một chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, tác động trực tiếp đến đời sống người dân nông thôn. Các xã NTM kiểu mẫu đang hình thành những miền quê đáng sống với cơ sở hạ tầng hiện đại, môi trường xanh - sạch - đẹp, và đời sống nhân dân được nâng cao.

Bên cạnh việc thực hiện tốt các quy định của Trung ương, Bắc Giang đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách và tiêu chí phù hợp với điều kiện thực tế địa phương. Một số chính sách tiêu biểu bao gồm: giao cho cộng đồng thực hiện các công trình có vốn đầu tư thấp; hỗ trợ xi măng để cứng hóa đường giao thông; hỗ trợ mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau, hoa; và triển khai chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Về công tác phát triển hạ tầng và dịch vụ công, từ năm 2021, Bắc Giang đã nâng cao chất lượng tiêu chí NTM bằng cách phát động phong trào thi đua "Bắc Giang chung sức xây dựng NTM".

Đến hết năm 2023, toàn tỉnh đã thực hiện mở mới, cải tạo, nâng cấp và cứng hóa 378,46 km đường giao thông nông thôn (trong đó một số đơn vị tiêu biểu như: huyện Lạng Giang là 74,19km; thành phố Bắc Giang là 58,05km; huyện Lục Nam là 49,16km; huyện Sơn Động là 42,89km). Công trình thủy lợi và hệ thống kênh mương nội đồng cũng được đầu tư nâng cấp để đáp ứng yêu cầu sản xuất và giảm tình trạng ngập úng.

Còn về phát triển hệ thống giáo dục và y tế, Bắc Giang đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống giáo dục và y tế. Tỷ lệ kiên cố hóa trường lớp đạt 96,4%, tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 đạt 94,9% và mức độ 2 đạt 24%. Cơ sở vật chất y tế cũng được nâng cấp, đảm bảo chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho dân cư nông thôn.

Song song với đó, hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao được quan tâm đầu tư, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân.

Đặc biệt, chương trình OCOP phát triển mạnh mẽ, Bắc Giang đã có 290 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên, tạo động lực mới trong xây dựng NTM và phát triển kinh tế nông thôn. Công tác thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt cũng đạt kết quả tích cực với tỷ lệ thu gom rác thải đạt 94,4% và tỷ lệ rác thải được xử lý đạt 94,2%.

Về số xã đạt chuẩn nông thôn mới, hết năm 2023, tỉnh Bắc Giang đã có 7/10 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM; 154/182 xã NTM; 59/182 xã NTM nâng cao; 12/182 xã NTM kiểu mẫu và  359 thôn NTM kiểu mẫu. Số tiêu chí bình quân toàn tỉnh đạt 17,8 tiêu chí/xã, tăng 0,7 tiêu chí so với năm 2022; không còn xã đạt dưới 15 tiêu chí.

Từ xây dựng nông thôn mới đến những làng quê đáng sống

Theo ông Hà Minh Quý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc Giang, thành công lớn nhất của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của Bắc Giang là đã thay đổi nhận thức của cấp ủy, chính quyền và người dân. Vai trò chủ thể của người dân được khẳng định và phát huy. Người dân chủ động tham gia đóng góp vật chất và công sức để xây dựng công trình công cộng. Các địa phương đã phát huy tính chủ động, có nhiều cách làm sáng tạo phù hợp với điều kiện thực tế.

Hiện nay khu vực nông thôn và giai cấp nông dân của Bắc Giang đã rất khác. Ở Bắc Giang, nguồn lao động trẻ dồi dào, có rất nhiều cặp vợ chồng trẻ đều đi làm công nghiệp nhưng vẫn tăng gia sản xuất, thu nhập rất tốt. Đồng ruộng ở Bắc Giang được đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, cơ giới hoá, nông dân sản xuất ứng dụng công nghệ 4.0.

Mô hình ở Bắc Giang là "ly nông không ly hương", người dân ở đây sáng có xe đưa đến nhà máy tại các khu công nghiệp làm, chiều có xe đón về, vẫn có thời gian chăm sóc gia đình, Vì thế, đời sống ở khu vực nông thôn thay đổi rất nhanh.

Trong tương lai, Bắc Giang phát triển đô thị không chỉ tập trung ở các trung tâm mà đưa đô thị về nông thôn, đưa "phố về làng", hình thành những vùng quê đáng sống. Nông dân bây giờ đi làm công nghiệp không cần phải dồn xuống thành phố mà ở các vùng nông thôn chất lượng cuộc sống vẫn đầy đủ, không khí trong lành.

Theo ông Hà Minh Quý, nếu như trước đây, các địa phương chủ yếu tập trung đầu tư xây dựng các công trình lớn của xã thì giai đoạn này chuyển sang thực hiện những nội dung trọng tâm, tác động trực tiếp đến đời sống, sản xuất của người dân. Ngoài ra, đến vùng nông thôn ở Bắc Giang, sẽ bắt gặp rất nhiều câu lạc bộ bóng chuyền hơi, nhảy dân vũ, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao rất sôi động.

Ven đường hoa nông thôn mới cấp huyện đoạn qua xã Bảo Sơn, huyện Lục Nam (Bắc Giang) được trồng hoa thài lài tím, hoa ngũ sắc...

Trong thời gian tới, Bắc Giang sẽ tiếp tục triển khai Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao và kiểu mẫu theo hướng kế thừa và bổ sung phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của người dân nông thôn. Xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào đời sống. Bắc Giang cũng sẽ đẩy mạnh phong trào "Bắc Giang chung sức xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025", thường xuyên tổ chức các hội thi để tạo khí thế sôi nổi giữa các địa phương.

Bắc Giang cũng sẽ tập trung nâng cao các tiêu chí xã NTM nâng cao, kiểu mẫu và thôn NTM kiểu mẫu để hình thành những làng quê đáng sống. Tỉnh sẽ tích cực, chủ động thực hiện nhiều giải pháp huy động, đa dạng hóa các nguồn lực để xây dựng NTM, đồng thời đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM theo hướng phát triển bền vững, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

Trong xây dựng NTM, Bắc Giang xác định Nhà nước đóng vai trò tổ chức, khuyến khích, hỗ trợ và mọi hoạt động phải dựa trên cơ sở nguyện vọng chính đáng của người dân. Mục tiêu cuối cùng là không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Bắc Giang đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững và hướng tới sự phát triển hiện đại.