Bác Hồ với quyết tâm diệt "sâu" tham nhũng

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tham ô, lãng phí là “giặc ngoại xâm”, là kẻ thù của nhân dân, Bác nói “Tham ô là trộm cắp. Tội lỗi ấy cũng nặng như tội lỗi của Việt gian, mật thám. Chống tham ô, lãng phí và quan liêu như một “thứ giặc trong lòng”. Nếu chiến sĩ và nhân dân ra sức chống ngoại xâm mà quên chống giặc nội xâm, như thế là chưa làm tròn nhiệm vụ của mình”.

Để hiểu rõ hơn về cách Bác Hồ “diệt sâu” tham nhũng, quan liêu, PV đã có cuộc trò chuyện với PGS. TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh).  

PGS. TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh). Ảnh: Hoàng Thành

Chống tiêu cực khi cách mạng tháng 8 thành công

Tham nhũng, lãng phí luôn được coi là mối nguy lớn đối với sự tồn vong của Đảng. Điều này được nhìn nhận như thế nào trong suốt lịch sử hình thành và phát triển của Đảng, thưa ông?

- Đối với việc chống tiêu cực thì Bác Hồ chống ngay từ khi Cách mạng tháng 8 mới thành công, trong đó có tham nhũng. Lúc đó Bác gọi là tư túng. 

Trong thư Bác gửi cho UBND các cấp ngày 17.10.1945, Bác đã chỉ ra 6 căn bệnh của Bộ máy chính quyền. Đó là: Cậy thế, trái phép, tư túng, hủ hóa (tha hóa con người về đạo đức), chia rẽ, kiêu ngạo. 

Trong những căn bệnh đó, sau này trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” tháng 10.1947, Bác lại tiếp tục phê phán và nói đến việc tha hóa biến chất của cán bộ trong đó có tham nhũng, tư túng kéo bè kéo cánh, lấy của công làm của tư,v.v...

Từ đó về sau, Bác luôn luôn chú ý những điều đó để nhắc nhở, giáo dục, xử lý cán bộ Đảng viên. Tiêu biểu là vụ xử lý Đại tá Trần Dụ Châu – Cục trưởng Cục quân nhu năm 1950, người mà chính Bác ký bổ nhiệm năm 1947, nhưng sau đó ông sa vào con đường ăn chơi, ham muốn vật chất, tha hóa lấy của công trong giai đoạn quân đội còn khó khăn do đó Tòa án binh xử tử.

Từ vụ án này, trong một cuộc họp do Bác chủ trì, Bác nói rằng cần phải có nhiều bài học về công tác cán bộ, Bác nêu ra mấy điều như: cán bộ cần phải thường xuyên tu dưỡng trèn luyện nếu không chịu tu dưỡng rèn luyện thì có quyền trong tay rất dễ hư hỏng. Cho nên bài học đầu tiên Bác chỉ ra là mỗi người phải tự mình tu dưỡng.

Được biết, trong Di chúc của Bác trước lúc đi xa, Bác đã dặn rất rõ về việc chỉnh đốn Đảng cũng như phòng chống quan liêu, “diệt” tham nhũng. Vậy ông có thể nói kỹ hơn về vấn đề này?

- Trong Di chúc của Bác, câu nổi tiếng nhất mà ta hay trích là: “Đảng ta là Đảng cầm quyền. Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch. Phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân”. 

Bên cạnh đó, Bác cũng đã nhắc: Chống những cái hư hỏng, những biểu hiện hư hỏng là một cuộc chiến đấu khổng lồ và xét cho cùng mọi sự hư hỏng, mọi sự tha hóa, biến chất gốc của nó là chủ nghĩa cá nhân (CNCN). CNCN nó như những vi trùng độc hại sinh ra nhiều căn bệnh. 

Nhưng Bác lại lưu ý là chống CNCN chứ không phải chà đạp lên lợi ích cá nhân. Lợi ích cá nhân chính đáng bảo vệ con người thì mình phải bảo vệ thậm chí mình phải chăm chút vì Cách mạng của mình cuối cùng cũng là vì con người nên phải lo cho con người chứ không phải chà đạp lên lợi ích cá nhân. Cho nên chỗ này phải phân biệt CNCN và lợi ích cá nhân. Cái gì chính đáng thì mình phải bảo vệ, chăm chút cái đó.

Xử lý đến nơi đến chốn sai phạm

Gần đây trong công tác PCTN, Đảng và Nhà nước ta đã xử lý những vụ việc rất lớn. Trong đó,  có những “con sâu” từng là lãnh đạo cấp tướng lĩnh như cựu trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phan Văn Vĩnh; cựu Thiếu tướng, Cục trưởng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50) Nguyễn Thanh Hóa vừa bị Cơ quan An ninh điều tra khởi tố bị can, bắt tạm giam. Theo ông qua những vụ việc này chúng ta học hỏi và áp dụng được gì từ tư tưởng, biện pháp xử lý tham nhũng, quan liêu của  Bác Hồ?

- Cái chính vẫn là tự tu dưỡng. Dù là ai, ở cấp nào, là Bộ trưởng ở T.Ư hay tướng lĩnh, thậm chí là lãnh đạo cấp cao hơn nữa nếu không tu dưỡng thì cũng trở thành nạn nhân, tù binh của chính sự thoái hóa biến chất. 

Các cụ ngày xưa có câu: Tu thân trước sau đó đến tề gia rồi đến trị nước. Nếu tu thân mà chưa được thì đừng nghĩ đến tề gia hay nói đến trị quốc. Cho nên, bài học là tự rèn luyện. 

Người ta gọi là dạy bảo cá nhân, huấn luyện dạy bảo cán bộ. Nhưng phải kiểm soát quyền lực, trước đây, Bác nói là kiểm tra, kiểm soát hành vi của mỗi người, nếu làm đúng thì biểu dương, sai thì nhắc nhở, “tuýt còi” để phòng ngừa. Chứ không sẽ dẫn đến tình trạng vi phạm rồi mới phát hiện, mới lôi nhau ra xử phạt, kỷ luật. 

Như vậy, theo Bác, chúng ta phải chủ động phòng ngừa, nếu để ra sai phạm thì phải xử lý và trừng trị đến nơi đến chốn. 

Dù Bác rất nghiêm khắc trong việc xử lý cán bộ Đảng viên vi phạm nhưng Bác không coi trừng phạt là mục đích cuối cùng… mà chỉ là để giáo dục. 

Bác vẫn nhắc một ý là “cán bộ Đảng viên ăn ở với nhau phải có tình có nghĩa. Nếu ăn ở với nhau không có tình có nghĩa thì có đọc bao nhiêu sách, trí tuệ như thế nào đi chăng nữa cũng không là người Cộng sản chân chính được. 

Giống như bây giờ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hay nói câu là “xử một người nhưng mà để cứu muôn người”. Đó là vì nghĩa lớn, vì lợi ích quốc gia dân tộc. Chứ không phải xử lý đồng chí của mình mà mình thấy vui vẻ. Không ai vui vẻ gì chuyện đấy, bất đắc dĩ lắm mới phải xử lý để giữ nghiêm kỷ cương phép nước, giữ nguyên kỷ luật Đảng. 

Xin cảm ơn ông!