Bán các loài cá, tôm đi khắp thế giới, Việt Nam thu về 9,2 tỷ USD

Xuất khẩu thủy sản mang về 9,2 tỷ USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản cả năm 2023 ước đạt 9,2 tỷ USD, đạt 92% so kế hoạch (10 tỷ USD). Trong đó, tập trung vào các nhóm hàng chính như: Xuất khẩu tôm khoảng 3,45 tỷ USD; cá tra khoảng 1,9 tỷ USD; nhuyễn thể khoảng 0,8 tỷ USD; cá ngừ khoảng 0,9 tỷ USD.

Năm 2024, ngành thủy sản đặt mục tiêu thận trọng, với tổng sản lượng thủy sản đạt 9,22 triệu tấn, tương đương thực hiện năm 2023; kim ngạch đạt 9,5 tỷ USD, tăng nhẹ 3% so với 2023.

Dự báo, xuất khẩu thủy sản của Việt Namtrong nửa đầu năm 2024 sẽ chỉ phục hồi nhẹ so với mức nền thấp của cùng kỳ năm 2023 do nhu cầu thị trường chưa chắc chắn. Kinh tế thế giới vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, lạm phát giảm nhưng vẫn chưa về mức mục tiêu của các nước, lãi suất cao...vẫn là những yếu tố ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế toàn cầu. Do đó, người tiêu dùng sẽ chưa thực sự thoải mái trong quyết định chi tiêu, nhu cầu tiêu dùng thủy sản toàn cầu khó tăng mạnh.

Tuy nhiên, với những tín hiệu từ cuối năm 2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang một số thị trường như Mỹ, EU, Hàn Quốc... có khả năng phục hồi trở lại trong các tháng đầu năm 2024. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng và doanh nghiệp tiếp tục nỗ lực mở rộng thị trường xuất khẩu hàng thủy sản. 

Theo Rabobank, năm 2023, nguồn cung tôm toàn cầu tăng đột biến, trong khi nhu cầu giảm do lạm phát cao, làm mất cân bằng cung - cầu trên thị trường. Rabobank dự báo nhu cầu tiêu thụ tôm tại các thị trường sẽ dần phục hồi trong năm 2024. Theo đó, triển vọng kinh tế tăng trưởng vào năm 2024 có thể thúc đẩy nhu cầu và giá tôm phục hồi nhẹ. 

Tuy nhiên, nhu cầu tôm của Trung Quốc giảm trong nửa cuối năm 2023 và điều này có thể sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2024. Tình trạng này có thể thúc đẩy các nhà xuất khẩu tôm Ecuado chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác thay cho thị trường Trung Quốc.

Sản lượng mực của Trung Quốc năm 2023 ước đạt 757.000 tấn. Trong khi đó, nhập khẩu mực ống của Trung Quốc trong 9 tháng đầu năm 2023 tăng lên 350.000 tấn, so với 334.000 tấn cùng kỳ năm 2022. Tiêu thụ mực nội địa của Trung Quốc giảm và đang gây khó khăn cho các nhà kinh doanh vì tồn kho ngày càng tăng. Do đó, triển vọng thị trường mực ống Trung Quốc trong thời gian tới không khả quan.

VASEP nhận định 10 xu hướng thị trường và dự báo xuất khẩu thủy sản năm 2024

Thứ nhất, lạm phát ở các nước lớn đã được kiềm chế, kinh tế thế giới đã thoát đáy, nhưng phục hồi chậm, tác động đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản.

Thứ hai, xung đột Nga - Ukraine, giao tranh ở Trung Đông và các vấn đề địa chính trị khác trên thế giới chắc chắn làm xáo trộn thương mại toàn cầu trong đó có thủy sản. Hệ lụy sẽ làm chi phí vận tải tăng, các giá sản phẩm đầu vào cho nuôi trồng, chế biến thủy sản tăng. Cũng có thể gây ra cơn lốc lạm phát mới ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản trong năm 2024.

Thứ ba, tôm Việt Nam sẽ tiếp tục cạnh tranh với Ecuador và Ấn Độ về giá và nguồn cung, tình trạng dư cung có thể vẫn tiếp diễn tới nửa đầu năm (sản lượng tôm thế giới năm 2024 sẽ tăng 4,8% lên 5,9 triệu tấn). Ecuador và Ấn Độ đang tăng thị phần cả ở Mỹ, Trung Quốc, EU và Nhật Bản, đồng thời tăng xuất khẩu tôm chế biến dù tỷ trọng còn khiêm tốn.

Thứ tư, tồn kho cá tra tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc, EU không còn là vấn đề. Giá xuất khẩu sẽ tăng trở lại ở các thị trường. Ngoài sản phẩm phile đông lạnh, xu hướng nhập khẩu cá tra giá trị gia tăng và các sản phẩm phụ (bong bóng cá, chả cá tra) tiếp tục tăng.

Thứ năm, thẻ vàng IUU tiếp tục là thách thức, nếu không tháo gỡ được trong năm 2024 sẽ khiến xuất khẩu sang EU đình trệ vì thủ tục xác nhận, chứng nhận thủy sản khai thác còn bất cập vì các yếu tố nguồn lực, nhân lực và cơ sở hạ tầng không đáp ứng. Những ngành hàng như cá ngừ, mực, bạch tuộc và cá biển bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Thứ sáu, về tiêu thụ, nhu cầu thị trường tập trung vào các phân khúc hàng giá rẻ hơn như cá hộp, cá nguyên liệu để chế biến cá hộp, cá khô, tép khô.

Thứ bảy, chu kỳ giảm giá nhiều loài thủy sản có thể vẫn tiếp diễn tới hết nửa đầu năm 2024.

Thứ tám, chi phí thức ăn tiếp tục là thách thức lớn cho cả ngành nuôi tôm và cá tra

Thứ chín, do nhu cầu hồi phục chậm và xu hướng tăng nhập khẩu tôm giá rẻ từ Ecuador. Do đó, xuất khẩu tôm sang Mỹ sẽ khó khăn hơn nếu bị áp thuế chống trợ cấp (CVD).

Thứ mười, nhu cầu thị trường Trung Quốc phục hồi mạnh hơn, nhưng trả giá thấp, khó cạnh tranh.