Một loài cá của Việt Nam đang chờ cơ hội từ thương vụ mua cá da trơn lớn thứ 3 của Mỹ

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, quý III/2023, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt 566.300 tấn, trị giá 2,46 tỷ USD, giảm 1,9% về lượng và giảm 11,8% về trị giá so với quý III/2022, mức giảm thấp nhất trong 3 quý đầu năm 2023.

Tính chung 9 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 1,53 triệu tấn, trị giá 6,6 tỷ USD, giảm 12,1% về lượng và giảm 22,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. 

Tính riêng tháng 9/2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tăng 12% về lượng và chỉ còn giảm 5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022, cho thấy triển vọng phục hồi của ngành trong các tháng cuối năm 2023 và năm 2024.

Quý III/2023, xuất khẩu 4 loại thủy sản chủ lực gồm tôm, cá tra, basa và cá ngừ đều có tín hiệu tích hơn với mức giảm thấp nhất từ đầu năm. Xuất khẩu tôm các loại quý III/2023 đạt 110.100 tấn, trị giá 965,3 triệu USD, chỉ còn giảm 4,4% về lượng và giảm 13,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022, cải thiện đáng kể so với mức giảm của 2 quý đầu năm.

Tính chung 9 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm các loại đạt 283.600 tấn, trị giá 2,5 tỷ USD, giảm 17,1% về lượng và giảm 25,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. 

Quý III/2023, xuất khẩu cá tra đạt 215.300 tấn, trị giá 478,5 triệu USD, tăng 10,5% về lượng, nhưng vẫn giảm 12,2% về trị giá so với quý III/2022.

Tính chung 9 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu cá tra đạt 580.300 tấn, trị giá 1,35 tỷ USD, giảm 15,4% về lượng và giảm 31,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. 

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dự báo, trong 2 tháng cuối năm 2023, kỳ vọng nhu cầu phục hồi từ thị trường Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ ngành thủy sản phục hồi xuất khẩu. Tuy nhiên, việc giá thủy sản vẫn ở mức thấp sẽ khiến trị giá xuất khẩu thủy sản có khả năng chỉ tương đương so với cùng kỳ năm 2022.

Trong khi đó, theo bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tính tới hết tháng 10/2023, tôm chiếm 38% kim ngạch xuất khẩu thủy sản với giá trị trên 2,8 tỷ USD, giảm 24% so với cùng kỳ năm ngoái. 

"Diễn biến xuất khẩu tôm trong những tháng cuối năm và năm 2024 phụ thuộc phần lớn vào những biến động trên thị trường Mỹ. Khối lượng nhập khẩu tôm bắt đầu hồi phục, tuy nhiên, giá nhập khẩu tôm của Mỹ vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Giá nhập khẩu giảm không chỉ ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam và cả ngành tôm Ấn Độ cũng lao đao", bà Lê Hằng nhận định.

Ngành thủy sản đã trong tình trạng dư thừa tôm trên toàn thế giới trong hơn một năm. Tại Mỹ, EU và Trung Quốc, giá nhập khẩu trung bình năm 2023 đã giảm lần lượt là 13,4%, 10% và 2,7%. Dự báo tình hình tiêu thụ và nhập khẩu tại Mỹ sẽ khả quan hơn trong tháng 11 và 12 này.

Trong khi đó, theo chuyên gia của VASEP, xuất khẩu cá tra trong tháng 10 đạt 189 triệu USD, tăng nhẹ 5% so với cùng kỳ năm 2022. Theo đó, tới hết tháng 10, xuất khẩu cá tra đạt trên 1,5 tỷ USD, giảm 28% so với cùng kỳ năm ngoái. Có vẻ xuất khẩu cá tra đang có tín hiệu khả quan hơn, sau những thông tin tích cực về thị trường Mỹ. 

Kết quả sơ bộ cho đợt rà soát lần thứ 19 (POR19) đối với mặt hàng cá tra phi lê đông lạnh của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ trong giai đoạn từ 1/8/2021 đến 31/7/2022 có mức thuế thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước. Dù chưa phải là kết quả cuối cùng nhưng đây là tin vui cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường Mỹ.

Bà Hằng nhận định, nhu cầu cá tra của thị trường Mỹ cũng đang hồi phục. Hiện nay Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đang tìm mua 5,96 triệu pound phi lê cá tra, cá da trơn đông lạnh để sử dụng trong các chương trình phân phối thực phẩm trong nước. Đây là thương vụ mua cá da trơn lớn thứ ba của Bộ vào năm 2023, sau thương vụ mua 6,2 triệu pound phi lê cá da trơn chưa tẩm bột với tổng trị giá 41,8 triệu USD (38 triệu EUR) vào tháng 3.

Nhu cầu cá tra ở Trung Quốc đã giảm đáng kể kể từ đầu năm 2023, nhưng doanh số bán phi lê cá tra tẩm bột đang có dấu hiệu tốt hơn ở thị trường này... Trong 8 tháng đầu năm nay, Trung Quốc nhập khẩu 11.900 tấn cá tra từ Việt Nam, giảm 41% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, doanh số bán cá tra phile tẩm bột vẫn tăng, khi mà sản phẩm này xuất hiện ngày càng nhiều trên thực đơn các nhà hàng ở miền Bắc Trung Quốc với giá 5,47 – 6,83 USD/suất. Sản phẩm này cũng nhận được phản hồi tích cực của người tiêu dùng Trung Quốc.

Bên cạnh tôm, cá tra, theo VASEP, xuất khẩu cá ngừ và cua ghẹ trong tháng 10 có chiều hướng khả quan hơn với mức tăng trưởng 2 con số, tăng lần lượt 13% và 40% so với cùng kỳ, đạt 87 triệu USD và 28 triệu USD. Tới hết tháng 10, cá ngừ đã mang về lượng ngoại tệ 704 triệu USD, giảm 20% và cua ghẹ thu về 164 triệu USD, ít hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái.