Bình Định bất ngờ dừng tham gia dự án Cảng cá Tam Quan có vốn 540 tỷ đồng

Hàng chục tàu gặp "tai nạn" mỗi năm

Ngày 8/5, UBND tỉnh Bình Định cho biết, vừa có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc ngừng tham gia Dự án Phát triển thủy sản bền vững, vay vốn Ngân hàng Thế giới (WB).

Theo UBND tỉnh Bình Định, khu neo đậu tàu thuyền Tam Quan được quy hoạch là khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng kết hợp với cảng cá (nằm tại thị xã Hoài Nhơn). Đây là địa phương trọng điểm nghề cá của tỉnh Bình Định với số lượng tàu thuyền trên 2.500 chiếc, chiếm 60% tổng số tàu cá khai thác xa bờ của tỉnh.

Không những là nơi neo đậu tàu thuyền của thị xã Hoài Nhơn, nơi đây thường tập trung khoảng 300 tàu cá của các huyện phía Nam tỉnh và tàu cá các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Khánh Hòa neo đậu tránh trú bão.

Ngoài ra, tập trung số lượng khoảng 200 tàu dự bị sẵn sàng cho việc huy động tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo. Hàng ngày có trên 400 tàu khai thác cá ngừ đại dương với hơn 3.500 thuyền viên thường xuyên khai thác trên vùng biển xa, tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ biên giới biển của tổ quốc.

Sản lượng khai thác của các tàu cá thông qua cảng cá tại Tam Quan năm 2018 đạt 46.000 tấn, trong đó cá ngừ đại dương trên 9.100 tấn.

Khu neo trú đậu tránh trú bão Tam Quan, thị xã Hoài Nhơn là nơi tập trung lên bến, thông qua cảng chuyên dụng số lượng lớn cá ngừ đại dương xuất khẩu, là địa điểm để tổ chức triển khai thực hiện các giải pháp khắc phục thẻ vàng của EU của tỉnh Bình Định trong việc chứng nhận nguồn gốc sản phẩm thủy sản cá ngừ đại dương xuất khẩu.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Nguyễn Tự Công Hoàng cho biết, hiện nay khu neo đậu tránh trú bão và Cảng cá Tam Quan đối mặt với các vấn đề như: Luồng lạch cửa Tam Quan vẫn còn nhỏ, hẹp và thường xuyên bị bồi lấp; tàu thuyền đánh bắt ở vùng biển xa ngày càng có dung tích, công suất lớn nên việc ra vào cửa Tam Quan rất khó khăn và không đảm bảo an toàn.

Hàng năm có trên 10 đến 15 tàu bị cạn gây thiệt hại lớn cho người và phương tiện hoạt động nghề cá. Tình trạng quá tải cho khu neo đậu, không đảm bảo an toàn cho phương tiện neo đậu, dễ gây cháy nổ và ô nhiễm môi trường. Hệ thống dịch vụ dầu, đá và lương thực không đủ cung cấp cho số lượng tàu lớn, thu mua thủy sản mang tính chất thủ công, sản phẩm đưa vào bờ không được bảo quản kịp thời đã làm cho chất lượng và giá trị sản phẩm thấp, gây tổn thất sau thu hoạch cho các ngư dân khai thác.

"Cảng cá Tam Quan hiện nay chưa có cầu cảng để tàu cập bờ mà chỉ có khoảng 19 điểm lên cá tự phát do dân tự làm, do đó không đảm bảo vị trí để kiểm soát cũng như việc tiếp nhận sản phẩm thủy sản, không đảm bảo cho việc kiểm soát IUU làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, tổn thất sau khai thác từ 20% đến 25%", ông Công Hoàng cho hay.

Xây dựng cảng cá là điều cấp bách

Để triển khai Luật Thủy sản năm 2017; Quyết định 1976/QĐ-TTg ngày 12/11/2015 và Chỉ thị 45/CT-TTg ngày 13/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ có hiệu quả và thiết thực với cộng đồng ngư dân tham gia khai thác hải sản trên biển tỉnh Bình Định, việc đầu tư nâng cấp, cải tạo khu neo đậu tránh trú bão và xây dựng cảng cá Tam Quan rất cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay.

Trên cơ sở đó, tháng 5/2019, UBND tỉnh Bình Định đã có văn bản gửi Bộ NNPTNT đề xuất đầu tư xây dựng Cảng cá Tam Quan vào Dự án Phát triển thủy sản bền vững, vay vốn Ngân hàng Thế giới (WB).

Quy mô đầu tư dự án gồm: Đầu tư cơ sở hạ tầng Cảng cá Tam Quan đạt quy mô cảng loại 2 theo quy hoạch và Đầu tư cơ sở hạ tầng khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đạt quy mô cấp vùng.

Tổng mức đầu tư dự án khoảng 540 tỷ đồng (trong đó: đầu tư cơ sở hạ tầng Cảng cá Tam Quan khoảng 330 tỷ đồng và đầu tư cơ sở hạ tầng khu neo đậu tránh trú bão khoảng 210 tỷ đồng).

Đến nay, sau 2 năm triển khai đề xuất dự án, hạng mục đầu tư cơ sở hạ tầng Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá (thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương) do Bộ NNPTNT thực hiện đầu tư đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề xuất dự án tại Văn bản số 192/TTg-QHQT ngày 17/2/2021.

Đối với đề xuất dự án đầu tư cơ sở hạ tầng Cảng cá Tam Quan (thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương) đang được các bộ, ngành xem xét, góp ý để hoàn thiện trước khi trình Thủ tướng phê duyệt đề xuất dự án.

Căn cứ vào tiến độ hiện nay, việc dự án được khởi công xây dựng sẽ còn rất lâu trong khi việc sớm đầu tư xây dựng cảng cá Tam Quan rất cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy tại Thông báo số 141- TB/TU ngày 14/4/2021 về việc thông báo ý kiến chỉ đạo của đồng chí Hồ Quốc Dũng - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thị ủy Hoài Nhơn.

Trong đó, Giao Ban Quản lý dự án NNPTNT chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, UBND thị xã Hoài Nhơn lập Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư đối với các hạng mục cấp thiết của Cảng cá Tam Quan từ nguồn ngân sách tỉnh để triển khai đầu tư xây dựng nhằm sớm đủ điều kiện để công bố Cảng cá Tam Quan là cảng cá loại II.

Vì vậy, UBND tỉnh Bình Định quyết định ngừng tham gia Dự án Phát triển thủy sản bền vững, vay vốn WB.