Bộ NNPTNT tổng kết sản xuất nông nghiệp các tỉnh miền Bắc năm 2023, nhiều kỷ lục mới được xác lập

Dự hội nghị có ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT. Về phía tỉnh Hải Dương có ông Trần Đức Thắng, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Hải Dương; cùng dự có khoảng 350 đại biểu bao gồm lãnh đạo một số cục, vụ, viện, học viện và trung tâm của Bộ Nông nghiệp và PTNT; Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia; lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT 31 tỉnh, thành phố phía Bắc; đại diện một số doanh nghiệp.

Vượt khó, sản xuất nông nghiệp miền Bắc đạt nhiều thành tựu

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT đánh giá, sản xuất trồng trọt năm 2023 diễn ra trong điều kiện có những thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. 

Đó là vụ đông xuân năm 2022 - 2023 diễn ra trong điều kiện thời tiết khí hậu diễn ra bất thường không theo quy luật: đầu vụ sản xuất thời tiết có những diễn biến phức tạp, từ cuối tháng 12/2022 đến tháng 02/2023 có nhiều đợt rét đậm, rét hại, ảnh hưởng đến một số diện tích mạ xuân trà sớm, lúa xuân sớm và mạ trà xuân muộn, cây màu xuân mới gieo trồng; vụ mùa thời tiết đầu vụ nắng nóng, khó khăn trong công tác điều tiết nước ảnh hưởng đến sinh trưởng lúa và rau màu vụ mùa mới gieo trồng. 

Thời điểm lúa trỗ bông tập trung từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 9, đặc biệt từ ngày 25-28/9 có mưa lớn liên tục đã ảnh hưởng đến sản xuất, tỷ lệ diện tích bị sâu bệnh hại đối với một số loại sâu bệnh hại chính như rầy nâu, sâu cuốn lá, bệnh đạo ôn, bệnh khô vằn… cao hơn so với năm 2022.

Tuy nhiên, sản xuất trồng trọt luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ Trung ương tới địa phương, sự đồng hành, chung sức, vượt khó, sáng tạo của các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, bà con nông dân và đồng hành của các cơ quan truyền thông, báo đài nên kết quả đạt được trong năm 2023 là đáng ghi nhận.

Năm 2023, tổng diện tích lúa gieo cấy ước đạt 2,245 triệu ha, giảm khoảng 32.000ha so với năm 2022, diện tích gieo cấy giảm do chuyển đổi sang các loại cây rau màu và mục đích phi nông nghiệp; năng suất trung bình đạt 58,4 tạ/ha, tăng 1,2 tạ/ha so với năm 2022; sản lượng toàn miền ước đạt 13,121 triệu tấn, tăng 84.000 tấn so với năm 2022.

Sản xuất ngô, năm 2023, diện tích ngô toàn miền ước đạt khoảng 577.000ha, giảm 3.000 ha so với năm 2022; năng suất ước đạt 45 tạ/ha, tăng 0,4 tạ/ha; sản lượng ước đạt khoảng 3 triệu tấn, tăng khoảng 75.000 tấn (chủ yếu là ngô thực phẩm và ngô sinh khối trồng trong vụ đông) so với năm 2022.

Sản xuất sắn, năm 2023, diện tích sắn toàn miền ước đạt 173.000 ha, tăng 7.000 ha so với năm 2022; năng suất 15,6 tấn/ha, tăng khoảng 0,1 tấn/ha so và sản lượng ước đạt 2,7 triệu tấn củ tươi, tăng khoảng 276.000 tấn.

Năm 2023, diện tích rau màu toàn miền ước đạt 470.000 ha, năng suất 174,5 tạ/ha, sản lượng 8,2 triệu tấn.

Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, tình hình sản xuất lúa và một số loại cây rau màu chủ lực tại các tỉnh phía Bắc năm 2023 được đánh giá là thắng lợi cả về năng suất, sản lượng và giá trị, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, an ninh lương thực, đồng thời đã góp phần cho việc xuất khẩu hàng hóa nông sản, đặc biệt là mặt hàng lúa gạo, rau quả...

Theo thống kê sơ bộ, tính đến hết tháng 11/2023, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản đạt 24,303 tỷ USD (tăng khoảng 17% so với cùng kỳ). Trong đó, xuất khẩu gạo đạt 7,753 triệu tấn, với giá trị là 4,408 tỷ USD (tăng 16,2% về khối lượng và tăng 36,3% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022); xuất khẩu rau quả ước đạt 5,322 tỷ USD, tăng 74,5% so với cùng kỳ năm 2022. Dự báo năm 2023, 2 mặt hàng này sẽ đạt kỷ lục mới trong xuất khẩu.

Nhiều giải pháp cho sản xuất nông nghiệp năm 2024

Năm 2024, Bộ Nông nghiệp và PTNT thống nhất với địa phương các tỉnh phía Bắc phấn đấu đạt và vượt kế hoạch sản xuất đã đề ra cụ thể như sau: Sản xuất lúa, phấn đấu diện tích gieo cấy đạt 2,227 triệu ha; sản lượng đạt 13,055 triệu tấn; sản xuất ngô phấn đấu diện tích gieo trồng đạt 585.000 ha; sản lượng đạt 13,055 triệu tấn; sản xuất sắn phấn đấu đạt diện tích trên 173.000 ha, sản lượng ước đạt 2,7 triệu tấn. Sản xuất rau các loại, phấn đấu đạt trên 470.000 ha, sản lượng ước đạt 8,2 triệu tấn.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, vụ đông xuân 2023-2024 có khả năng hoạt động rét đậm yếu hơn trung bình nhiều năm (TBNN); rét đậm, rét hại có thể xuất hiện muộn và số ngày rét đậm, rét hại có xu hướng thấp hơn so với TBNN. Mặt khác, lập Xuân vào ngày 4/2/2024 (Âm lịch 25/12/2023), cần rất lưu ý việc bố trí thời vụ, cơ cấu giống để đảm bảo lúa trỗ vào thời gian an toàn tránh ảnh hưởng của đợt rét cuối của rét nàng Bân. Vì vậy, quan điểm chỉ đạo của Bộ là: 

Chỉ đạo sản xuất trà xuân muộn là chủ lực, tăng diện tích lúa chất lượng, lúa giống Japonica, giống chống chịu tốt với sau bệnh và điều kiện bất thuận; khuyến khích sử dụng các giống lúa ngắn ngày, chỉ bố trí giống lúa dài ngày trên các chân đất đặc thù.

Các địa phương sớm xây dựng kế hoạch sản xuất lúa, màu vụ đông xuân 2023 - 2024 và vụ hè thu, vụ đông của cả năm 2024; xác định vụ đông xuân là vụ có năng suất cao nhất, quan trọng nhất trong năm nên phải ưu tiên bố trí thời vụ tối ưu nhất. 

Do dự báo vụ đông xuân 2023-2024 là vụ đông xuân nghiêng ấm nên các địa phương tính toán thời gian gieo mạ phù hợp để thời gian trỗ tập trung vào thời điểm tối ưu nhất. 

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Hoàng Trung ghi nhận đánh giá cao kết quả sản xuất nông nghiệp các tỉnh phía Bắc đạt được trong năm 2023. Đồng thời, Thứ trưởng Hoàng Trung cũng đưa ra một số chỉ đạo đến các địa phương, các đơn vị trực thuộc Bộ và các doanh nghiệp tập trung thực hiện.

Đối với các địa phương, Thứ trưởng đề nghị, xây dựng sớm kế hoạch sản xuất các vụ sản xuất trong năm đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả kinh tế. Đồng thời xây dựng lịch thời vụ, cơ cấu giống chi tiết phù hợp với điệu kiện cụ thể của địa phương mình, hướng dẫn cụ thể cơ cấu giống lúa, thời vụ gieo cấy từng trà lúa theo tùng vùng, từng trà.

Cụ thể, đối với các tỉnh Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ cần theo dõi sát lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2023-2024 của Bộ Nông nghiệp và PTNT để chủ động cho lấy nước, thau chua rửa mặn, đảm bảo đủ nước cho cho việc làm đất, gieo cấy lúa vụ đông xuân 2023-2024. 

Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra chất lượng giống, vật tư nông nghiệp trên địa bàn, ngăn chặn tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng gây thiệt hại cho nông dân.

Tăng cường tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật gieo gieo trồng và bảo vệ sản xuất khi thời tiết bất thuận xảy ra. Dự báo và thực hiện phòng trừ kịp thời sâu bệnh, chuột hại trên lúa và cây trồng khác. Xây dựng một số chính sách khuyến khích phát triển sản xuất, xây dựng các mô hình khuyến nông, chính sách hỗ trợ về giống cho nông dân trong sản xuất các vụ trong năm. 

Theo dõi sát diễn biến của thời tiết và sâu bệnh và những diễn biến bất thường trong sản xuất các mùa vụ trong năm để có biện pháp chủ động phòng chống, thường xuyên báo cáo tình hình sản xuất về Bộ.

Đối với các cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT, Thứ trưởng Hoàng Trung yêu cầu Cục Trồng trọt theo dõi sát tình hình sản xuất, hướng dẫn các địa phương kịp thời về thời vụ, cơ cấu giống và các TBKT mới áp dụng vào sản xuất; xử lý kịp thời tình huống do thiên tai, dịch bệnh gây ra; phối hợp với các Hiệp hội, Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh giống cây trồng kiểm soát tốt số lượng giống, chất lượng giống, cơ cấu giống phù hợp để cung ứng cho sản xuất. Tổ chức kiểm tra, thanh tra chất lượng giống cây trồng, ngăn chặn kịp thời hiện tượng kinh doanh giống kém chất lượng.

Cục Thủy lợi chủ trì, phối hợp với Cục Trồng trọt, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các địa phương trình Bộ phương án điều tiết nước các hồ Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang có hiệu quả để đảm bảo phục vụ sản xuất theo đúng kế hoạch và tiết kiệm nước tưới. Theo dõi sát diến biến thời tiết khí hậu để có giải pháp tưới tiêu kịp thời, hạn chế ảnh hưởng của hạn hán, úng ngập gây ra.

Cục Bảo vệ thực vật tổ chức tập huấn, hướng dẫn các địa phương làm tốt công tác dự báo và phòng trừ sâu bệnh hại kịp thời; đặc biệt là bệnh đạo ôn, bệnh lùn sọc đen hại lúa, rầy, sâu cuốn lá... trên lúa và các đối tượng sâu bệnh hại trên cây trồng chủ lực khác.

Đẩy mạnh hướng dẫn các địa phương đánh giá, giám sát và cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cho các đối tượng cây trồng phục vụ cho các thị trường xuất khẩu; Tổ chức kiểm tra, thanh tra chất lượng, ngăn chặn kịp thời hiện tượng kinh doanh thuốc BVTV, phân bón kém chất lượng.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương có liên quan xử lý kịp thời các rào cản kỹ thuật để đảm bảo tăng khối lượng và mở rộng thị trường xuất khẩu lúa gạo và rau quả của Việt Nam; xử lý tranh chấp phát sinh. Chỉ đạo các cơ quan kiểm dịch thực vật có cơ chế thông tin đến các địa phương tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc xuất khẩu gạo, rau quả, giảm tối đa thời gian kiểm tra, hoàn tất thủ tục trên cơ sở đảm bảo tuân thủ đúng quy định của Việt Nam và nước nhập khẩu

Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chủ động, tăng cường xúc tiến thương mại nhằm tiêu thụ kịp thời các sản phẩm nông sản nói chung và cây trồng nói riêng, thông tin về tình hình tiêu thụ, xuất khẩu kịp thời tới các địa phương để thông suốt trong tiêu thụ nông sản.

Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tăng cường chỉ đạo phát triển liên kết sản xuất, ứng dụng cơ giới hóa, bảo quản chế biến nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất. Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, khuyến cáo và nhân rộng kịp thời phổ biến áp dụng các TBKT … vào sản xuất nhằm giảm chi phí sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế và thu nhập cho nông dân.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu và giới thiệu các TBKT về giống và biện pháp kỹ thuật để các địa phương áp dụng có hiệu quả. Có phương án sản xuất, cung ứng các loại vật tư nông nghiệp (giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón…) đảm bảo đủ số lượng, chất lượng với giá hợp lý, phục vụ kịp thời nhu cầu của người dân; tăng cường phối hợp liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Thứ trưởng Hoàng Trung mong muốn sau hội nghị này, các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp, hiệp hội, cùng nhau triển khai kế hoạch sản xuất trồng trọt năm 2024 tại các tỉnh phía Bắc đảm bảo thắng lợi, thu được hiệu quả kinh tế cao, đặc biệt là nâng cao thu nhập cho bà con nông dân. Qua đó, góp phần vào tăng trưởng, phát triển kinh tế của ngành, bảo đảm an sinh xã hội, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực.

Dưới đây là chùm ảnh trưng bày, triển lãm các sản phẩm nông sản tại hội nghị giới thiệu thành tựu sản xuất nông nghiệp của tỉnh Hải Dương: