Bỏ sổ hộ khẩu giấy: Giảm lãng phí, phiền hà cho người dân

Bộ Công an vừa hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công (Nghị định), dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2023.

Cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục

Theo Bộ Công an, việc yêu cầu người dân xuất trình các giấy tờ như sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hoặc yêu cầu trong hồ sơ phải chứng thực các giấy tờ chứng minh thông tin cá nhân, thông tin nơi cư trú trong khi thông tin cá nhân, thông tin nơi cư trú đã có trong cơ sở dữ liệu chuyên ngành được kết nối, chia sẻ với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là gây lãng phí, phiền hà cho người dân.

Vì vậy, việc ban hành nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công để phù hợp với quy định của Luật cư trú là cần thiết, phù hợp.

Theo dự thảo, cơ quan hoặc cán bộ được giao trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính hoặc cung cấp dịch vụ công không được yêu cầu công dân phải nộp, xuất trình giấy tờ để chứng minh thông tin về cư trú.

Chỉ được phép yêu cầu công dân nộp, xuất trình giấy tờ chứng minh thông tin về cư trú khi không khai thác được thông tin về cư trú hoặc thông tin đó chưa được cập nhật trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Dự thảo cũng quy định sửa đổi, bổ sung một số nội dung thuộc các nghị định liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, quy định các chính sách về giáo dục, trợ giúp xã hội, hỗ trợ tạo việc làm, mua điện, nhà ở, thuế, đất đai, nhận con nuôi…

Theo đó, khi thực hiện thủ tục trong các lĩnh vực trên, người dân không cần xuất trình sổ hộ khẩu như trước đây, mà chỉ cần cung cấp một trong các giấy tờ chứng minh nhân dân, căn cước công dân, giấy xác nhận thông tin về cư trú hoặc thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Ví dụ, khi thực hiện thủ tục liên quan đến hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng, người nhận hỗ trợ không cần xuất trình sổ hộ khẩu hoặc văn bản xác nhận của công an cấp xã, mà chỉ cần giấy xác nhận thông tin về cư trú hoặc thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Dự thảo Nghị định không quy định thêm thủ tục hành chính mà còn cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục được quy định trong các Nghị định được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại dự thảo Nghị đinh này, do vậy, đem lại thuận lợi hơn cho công dân khi thực hiện các thủ tục hành chính.

5 cách thức để khai thác, sử dụng thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư

Dự thảo cũng nêu rõ 5 cách thức để khai thác, sử dụng thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. 

Một là sử dụng thẻ căn cước công dân gắn chip như giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cá nhân, nơi thường trú; sử dụng thiết bị đọc mã QRCode trên thẻ căn cước công dân gắn chip; sử dụng thiết bị đọc chip trên thẻ căn cước công dân.

Hai là tra cứu, khai thác thông tin cá nhân trực tuyến trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư qua cổng dịch công để sử dụng khi thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự.

Ba là sử dụng ứng dụng VNeID hiển thị các thông tin trên các thiết bị điện tử để phục vụ giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ hành chính công và các giao dịch dân sự.

Bốn là sử dụng giấy xác nhận thông tin về cư trú.

Năm là sử dụng thông báo số định danh cá nhân và thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Việc ban hành nghị định nói trên được coi là giải pháp quan trọng để thực hiện việc bỏ hoàn toàn sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy theo luật Cư trú mới trong bối cảnh dữ liệu dân cư chưa được kết nối đồng bộ, nhiều thủ tục hành chính, dịch vụ công vẫn yêu cầu phải nộp, xuất trình sổ hộ khẩu giấy. Điều này dẫn đến rất nhiều phiền hà cho người dân khi sổ hộ khẩu giấy bị thu (khi thực hiện các thủ tục thay đổi thông tin) và không còn được sử dụng sau ngày 31/12/2022.

Trả lời chất vấn tại Quốc hội hồi đầu tháng 11 vừa qua liên quan vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết: Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mới kết nối, chia sẻ thông tin với cơ sở dữ liệu chuyên ngành của 12 bộ, ngành, 4 doanh nghiệp nhà nước và 15 địa phương.

Tuy nhiên, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia dân cư với các bộ, ngành, địa phương còn gặp khó khăn, do hạ tầng công nghệ thông tin của nhiều bộ, ngành, địa phương chưa bảo đảm, thiếu đồng bộ, chưa có hệ thống để kết nối, chưa triển khai đầy đủ các phương án đảm bảo an toàn thông tin.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khi đó cũng cho biết, Bộ Công an cùng với các đơn vị liên quan sẽ rà soát, kết nối dữ liệu nhằm phục vụ người dân; việc sửa đổi các nghị định quy định việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú cũng là giải pháp giải quyết các vướng mắc còn tồn tại.