Bộ trưởng Bộ Công Thương “trần tình” hàng loạt cơ chế đặc biệt “đi tắt, đón đầu” cho nhà máy điện hạt nhân

Sau khi lắng nghe, tiếp thu các ý kiến của Đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khái quát sự cần thiết của phát triển điện hạt nhân, yêu cầu làm nhanh, đảm bảo chất lượng cho dự án và việc ban hành các cơ chế đặc biệt để thực hiện dự án mới mà Việt Nam chưa có tiền lệ.

Theo ông Diên, trong những năm tới là rất lớn để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng 8-10% trở lên đến năm 2030, nhưng quy hoạch điện VIII, tổng công suất toàn hệ thống điện đến năm 2030 dự kiến khoảng 230.000 MW, tức là gấp 3 lần công suất hiện nay.

Trong khi đó, Việt Nam cam kết với quốc tế là đạt trung hoà carbon vào năm 2050, nên phải phát triển rất mạnh các loại hình nguồn điện nền, điện sạch để phát triển kinh tế đất nước.

Lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết, điện hạt nhân là nguồn điện sạch, điện nền, công suất khả dụng cao, có khả năng cung cấp điện năng ổn định và giá thành hợp lý trong dài hạn, góp phần bảo đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia… Vì vậy, Trung ương, Quốc hội và Chính phủ đã chỉ đạo tái khởi động.

Điện hạt nhân là dự án có công nghệ phức tạp và chỉ một số ít quốc gia sở hữu và nhu cầu vốn đầu tư rất lớn. Thông thường trên thế giới, để hoàn thành đầu tư một dự án điện hạt nhân có quy mô tương tự, thời gian từ khi phê duyệt đầu tư đến khi vận hành trong khoảng 10 năm; trong đó, dự án tiến độ nhanh nhất khoảng 7-8 năm và đều phải có cơ chế chính sách đặc thù để thực hiện dự án này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương phân tích: “Do tính chất phức tạp của dự án điện hạt nhân và lần đầu tiên được xây dựng ở nước ta, để bảo đảm mục tiêu hoàn thành Dự án trong năm 2030-2031 thì rất cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, đủ mạnh như trong dự thảo Nghị quyết để đẩy nhanh tiến độ và rút ngắn thời gian thực hiện”.

Theo ông Diên, do dự án điện hạt nhân Ninh Thuận có quy mô rất lớn, công nghệ phức tạp, chưa có kinh nghiệm thực hiện ở nước ta nên rất cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, đủ mạnh.

Ông Diên nói thêm: “Các cơ chế, chính sách này chưa được quy định hoặc khác với các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam nên rất cần phải được Quốc hội thông qua, ban hành Nghị quyết để tạo cơ sở pháp lý cho các Bộ, ngành và tỉnh Ninh Thuận thực hiện trong thời gian tới”.

Vị này cho biết, khi các cơ chế đặc thù được Quốc hội thông qua sẽ tạo thuận lợi và khả thi cho việc triển khai đồng bộ, đồng thời nhiều hạng mục công trình của Dự án như việc đàm phán hiệp định đối tác, với tổng thầu thực hiện các gói thầu chìa khóa trao tay; lập, phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi; thu xếp vốn đầu tư; đền bù di dân, tái định cư, chuẩn bị mặt bằng xây dựng; đào tạo nguồn nhân lực…