Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: “Giáo dục ĐH-nếu yếu thật thì phải sửa”

Sáng nay (17/7), Hội nghị trực tuyến về công tác tuyển sinh và thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học đã được tổ chức tại 3 đầu cầu: Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng.

"Kỳ thi THPT Quốc gia thành công"

Tại hội nghị, GS.TS Phùng Xuân Nhạ - Bộ trưởng Bộ GDĐT khẳng định, tới thời điểm này kỳ thi THPT Quốc gia được đánh giá là thành công. Kỳ thi đã cải thiện được những vấn đề mà cả xã hội quan tâm từ mùa thi năm trước: An toàn, nghiêm túc và đúng quy chế.

Kỳ thi không chỉ để xét tốt nghiệp, làm cơ sở tuyển sinh mà quan trọng hơn là giúp ngành giáo dục phân tích, điều chỉnh chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, có giải pháp nâng cao chất lượng ở bậc phổ thông, nhất là những môn học có kết quả thấp trong kỳ thi THPT Quốc gia như Lịch sử, tiếng Anh.

Năm nay, khâu xét tuyển đầu vào của các trường cũng đã được cải thiện. Tuy nhiên, phần tiếp theo các trường phải quan tâm là đảm bảo chất lượng đầu ra cho người học. Hiện nay, nhiều trường vẫn còn “mất sức” cho công tác tuyển sinh mà chưa chú trọng nhiều tới trách nhiệm của cơ sở giáo dục với người học, cam kết đào tạo đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, người sử dụng lao động…

Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ.

“Chúng ta cần phải thay đổi tư duy trong đào tạo giáo dục hiện nay, không nhất thiết phải đào tạo nhiều, nhưng phải nâng cao chất lượng đào tạo, phù hợp với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp hiện nay”, Bộ trưởng Nhạ phát biểu.

Theo Bộ trưởng Bộ GDĐT, phải quan niệm lấy người sử dụng lao động làm trung tâm để xây dựng chương trình đào tạo phù hợp. Nếu sinh viên tốt nghiệp ra trường mà người sử dụng lao động phải bỏ tiền thêm để đào tạo lại là ngành giáo dục đã không thành công. Sinh viên dù đạt điểm cao, tốt nghiệp thủ khoa… nhưng xã hội không dùng được ngay thì chính người học cũng sẽ chán nản.

“Đã đến lúc các trường cần thể hiện trách nhiệm xã hội, chứ không thuần túy đào tạo được bao nhiều cử nhân, thạc sĩ. Phải lấy sự phát triển bền vững, trách nhiệm cộng đồng xã hội làm mục tiêu phát triển”, Bộ trưởng Nhạ nhấn mạnh.

"Chúng ta thống nhất nâng cao nhận thức vì một nền giáo dục đại học có chất lượng, không sợ bị chê yếu, nếu yếu thật thì chúng ta nhìn thẳng vào đó mà sửa. Tôi rất có niềm tin chúng ta sẽ xây dựng được một nền giáo dục đại học có chất lượng, bởi chất lượng phổ thông của chúng ta không thấp, nhu cầu học đại học của thị trường hơn 96 triệu dân lớn, thị trường lao động cần rất nhiều nhân lực chất lượng, chất lượng cao, đó là yếu tố thuận lợi của đại học”, Bộ trưởng Nhạ tiếp lời.

Sắp tới, ngành giáo dục có thể sẽ cho phép thành lập các trung tâm khảo thí độc lập. Các trường ĐH có thể sử dụng kết quả của các trung tâm này để tuyển sinh vài lần trong năm. Khi đó kỳ thi THPT Quốc gia sẽ điều chỉnh để nhẹ nhàng hơn.

“Gánh nặng” mùa tuyển sinh

Phát biểu tại hội nghị, nhiều ý kiến lo lắng về việc các trường ĐH hiện nay được tự chủ trong tuyển sinh. Tuy nhiên, việc tự chủ trong xét tuyển này vẫn còn nhiều vướng mắc khi Bộ GDĐT quy định các chế tài khắt khe trong xử phạt các trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng - Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cho rằng, cần thay đổi tư duy về xác định nguồn lực cho tuyển sinh trong thời đại mới. Cụ thể, giáo dục đại học thế giới hiện đang theo hướng đa ngành đa lĩnh vực, các trường có thể cùng liên kết với nhau để đào tạo một thí sinh. Việc xét tuyển dựa trên số lượng giảng viên, cơ sở vật chất… liệu có còn phù hợp không khi các trường có thể khai thác các bài học online…

Mùa tuyển sinh, các trường đều bị áp lực dù tuyển thiếu hay tuyển dư số thí sinh so với chỉ tiêu đã đăng ký.

Là người làm tuyển sinh 10 năm nay, đã có kinh nghiệm ngành nào cần gọi nhập học bao nhiêu nhưng theo ông Dũng, việc tính toán gọi nhập học vẫn là gánh nặng trên vai của hiệu trưởng các trường trong mùa tuyển sinh. Nếu thí sinh nhập học không đủ thì trường sẽ rơi vào cảnh khó khăn, còn nhập học dư so với chỉ tiêu đã đăng ký thì bị phạt. Do đó, Bộ nên xem lại chuyện phạt các trường tuyển vượt chỉ tiêu. Năm trước, các trường tuyển vượt chỉ tiêu bị phạt đa số là các trường hàng đầu (Trường ĐH Ngoại thương, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội...). Tại sao không thưởng các trường này mà lại phạt? Vì có nhiều trường gọi nhập học 1.000 thí sinh nhưng không đến 100 thí sinh vào học.

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Kim Phụng - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GDĐT - cho rằng, các trường chịu trách nhiệm về việc giải trình và các chế tài khi trường vi phạm quy chế tuyển sinh.

Bà Phụng nhấn mạnh rằng, Bộ cho phép các trường tự chủ trong tuyển sinh, nhưng năm nay những trường nào tuyển vượt chỉ tiêu thì nhà trường và các cá nhân liên quan phải chịu trách nhiệm.

Các cơ sở giáo dục đại học vi phạm quy định về đối tượng, điều kiện, chỉ tiêu tuyển sinh thì bị xử lý cụ thể là trừ chỉ tiêu năm tiếp sau cùng xử phạt hành chính và không được tự xác định chỉ tiêu tuyển sinh trong 5 năm tiếp theo.

Hiệu trưởng hoặc Chủ tịch hội đồng tuyển sinh và những người liên quan vi phạm bị xử lý kỷ luật theo quy định của Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức Luật Lao động cùng những mức phạt hành chính, hình sự... tùy theo mức độ lỗi.

“Năm nay, Bộ GDĐT cũng đã gởi công văn nhắc nhở các trường khi xây dựng đề án tuyển sinh phải cung cấp danh sách giảng viên, bổ sung cụ thể số CMND để Bộ xây dựng dữ liệu giảng viên đại học”, bà Phụng cho hay.