Bộ Xây dựng bỏ đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn

Người dân vẫn được sở hữu chung cư vĩnh viễn?

Bộ Xây dựng vừa có báo cáo gửi Chính phủ về việc tiếp thu, giải trình ý kiến Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). 

Bộ Xây dựng cho biết, sau khi xem xét dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), tại Thông báo số 2101/TB-TTKQH ngày 21/3/2023 và Báo cáo thẩm tra sơ bộ số 1546/BC-UBPL15 ngày 16/3/2023, cả Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Ủy ban Pháp luật đều đề nghị không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư.

Do liên quan việc chấm dứt quyền sở hữu một loại tài sản có giá trị lớn là vấn đề nhạy cảm và còn những ý kiến chưa thống nhất, Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ cho phép tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là không quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn tại dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi). Cụ thể là bỏ các Điều 25, 26 quy định về xác lập và chấm dứt quyền sở hữu nhà chung cư.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng có bổ sung, làm rõ các nội dung về thời hạn sử dụng, các trường hợp phá dỡ nhà chung cư, làm rõ trách nhiệm các chủ thể có liên quan khi phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư... 

Các quy định này nhằm để có cơ sở xử lý, giải quyết tháo gỡ các trường hợp đang gặp khó khăn, vướng mắc trên thực tế hiện nay.

Trước đó, trong nội dung về sở hữu nhà chung cư, thời hạn sở hữu nhà chung cư, Bộ Xây dựng đã đưa ra 2 phương án: Phương án 1 bổ sung mới quy định về sở hữu nhà chung cư; phương án 2 không quy định về sở hữu nhà chung cư.

Sau đó, tại tờ trình mới nhất gửi lên UBTVQH, Chính phủ đưa ra 1 phương án duy nhất sở hữu nhà chung cư cần có thời hạn. Thời hạn sử dụng nhà chung cư được xác định theo hồ sơ thiết kế và thời gian sử dụng thực tế do cơ quan có thẩm quyền thẩm định.

Tuy nhiên, phương án sở hữu chung cư có thời hạn đã gặp không ít phản đối từ người dân và các chuyên gia. 

Bởi lẽ, bất động sản luôn được hiểu là tài sản có giá trị gia tăng trong tương lai. Nếu đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn được áp dụng, trong tương lai có khả năng dẫn đến xu hướng người dân sẽ không chọn chung cư mà chuyển sang mua nhà phố để đảm bảo giá trị lâu dài của tài sản. 

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) phân tích, đa số người dân có tâm lý coi nhà ở, trong đó có căn hộ chung cư vừa là "tiêu sản" (dùng để ở, thụ hưởng) vừa là "tích sản" (tích lũy tài sản, làm của cải để dành). Nếu quy định sở hữu chung cư có thời hạn, người mua sẽ cảm thấy đây là một hình thức thuê nhà dài hạn hơn là sở hữu nhà, điều này có thể dẫn nhiều người sẽ bỏ lựa chọn nhà chung cư để chuyển sang mua nhà ở riêng lẻ gắn liền với đất ở.

"Điều này sẽ khiến tính thanh khoản của thị trường căn hộ sẽ bị ảnh hưởng và giá bán căn hộ sẽ chững lại. Trong khi giá biệt thự, nhà phố lại bị đẩy lên cao", ông Châu nói.

Thêm vào đó, theo Chủ tịch HoREA, nếu có thêm hình thức sở hữu chung cư có thời hạn, trên thực tế sẽ tồn tại song song 2 loại căn hộ nhà chung cư được sở hữu không xác định thời hạn hoặc sở hữu có thời hạn trong khoảng 100 năm tiếp theo. Điều này làm tăng thêm gánh nặng công việc cho cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh, cấp huyện khi phải đồng thời quản lý nhà chung cư sở hữu có thời hạn và nhà chung cư sở hữu không xác định thời hạn.

"Theo tôi, nên tiếp tục giữ nguyên chính sách hiện nay của Luật Nhà ở 2014 cho phép phát triển cả 2 loại nhà chung cư sở hữu không xác định thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất ở ổn định lâu dài hoặc nhà chung cư sở hữu có thời hạn để đảm bảo chính sách nhà ở nhất quán và có tính kế thừa", ông Châu nói.